AVM’ler ve TOKİ projeleri ÇED kapsamı dışına alındı

HÜSEYİN GÖKÇE

ANKARA - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Yönetmeliğini değiştirerek ÇED uygulanacak projelerin kapsamını daralttı. 2 bin konut ve üzeri toplu konut projeleri, 500 yatak ve üzeri kapasiteli hastaneler, 50 hektarın üzerindeki golf projeleri, 50 bin metrekare üzeri kapalı inşaat alanı bulunan AVM projeleri ÇED kapsamı dışında bırakıldı. Yürürlükten kaldırılan yönetmelikte nihai ÇED raporu ve proje tanıtım dosyasında taahhüt edilen hususlara uymayan şirketlere 90 günlük ek süre verilmesine ilişkin hüküm yer alırken, yeni yönetmelikte gün sınırlaması olmaksızın bir defaya mahsus süre verileceği hükme bağlandı. Çevre Mühendisleri Odası yönetmeliğe sert tepki gösterdi. 

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Yönetmeliğini değiştirdi. Yeni yönetmelikle birlikte ÇED uygulanacak projelerin listesi de yeniden belirlenerek kapsam daraltıldı. Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Baran Bozoğlu, yönetmelikte yapılan değişikliğe sert tepki gösterirken, Çevre ve Şehircilik Bakanı İdris Güllüce’yi eleştirdi. Yönetmelikle birlikte, 2 bin konut ve üzeri toplu konut projeleri, 500 yatak ve üzeri kapasiteli hastaneler, 50 hektarın üzerindeki golf projeleri, 50 bin metrekare üzeri kapalı inşaat alanı bulunan AVM projeleri ÇED kapsamı dışında bırakıldı. 

Çevre tahribatı ve iş sağlığı güvenliği uygulamalarında sıkça gündeme gelen çeşitli yatırımlar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yayınladığı yeni ÇED yönetmeliğiyle ÇED’den muaf tutuldu. Yeni ÇED yönetmeliği dünkü Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girerken geçen yıl 3 Ekim’de yayınlanan yönetmelik de yürürlükten kaldırıldı. Böylece ilk kez 1993 yılında yayınlanan ÇED yönetmeliğinde 7’nci kez büyük değişiklik yapılmış oldu. Yönetmelikte o tarihten bu yana 10 kez de daha küçük değişiklikler yapılmıştı. 

Yürürlükten kaldırılan yönetmelikte, ÇED uygulanacak projelerin listesini gösteren EK-1’de 52 başlık altında çeşitli projeler yer alıyordu. Yeni yönetmelikte ÇED’e tabi proje sayısı 46’ya düşürüldü. Buna göre, 2 bin ve üzeri konutun yer aldığı toplu konut projeleri, 500 yatak ve üzeri kapasiteye sahip hastaneler, 50 hektar ve üzerindeki alana kurulacak golf tesisleri ile 50 bin metrekare ve üzerinde kapalı inşaat alanı bulunan AVM’ler ÇED kapsamı dışında olacak. 

Tank hacminin 100 m2 ve üzeri olduğu, elektrolitik veya kimyasal bir proses kullanılarak metal veya plastik maddelerin yüzeylerinin metalle kaplandığı tesisler veya yüzey temizleme işleminin yapıldığı tesisler de yine ÇED’den muaf olacak. Esik yönetmelikte ÇED’e tabi yatırımlar listesinde yer alan ‘Şehirlerarası demiryolu hatları’ yeni yönetmelikte ‘100 km ve üzeri demiryolu hatları’ şeklinde yer aldı. Başka bir ifade ile daha önce tüm demiryolu hatları ÇED’e tabi iken yeni dönemde 100 kilometrenin altındaki demiryolu hatları için artık ÇED aranmayacak. Yeni yönetmelikle birlikte, yat yanaşma yerleri ile 3 milyon m3 ve üzeri malzeme çıkarılması planlanan dip taraması projeleri, günlük 100 ton ve üzeri atık yakılmasına ilişkin tesisleri, 100 ton ve üzeri atıkları ada işleme tabi tutan tesisler de ÇED’den muaf olacak. 

HES’lerde kapsam genişletildi 

Yönetmelikte ÇED’e tabi hidroelektrik santrallerinin kapasitesi ise genişletildi. Daha önce 25 MWm ve üzeri HES projeleri ÇED’e tabi iken şimdi 10 MWm ve üzerindeki HES’ler ÇED’e tabi olacak. 

Rüzgar santrali projelerinde ise türbin sayısı yerine elektrik üretim kapasitesine göre sınırlama getirildi. Daha önce 20 ve üzerinde türbini bulunan rüzgar enerjisi santralleri ÇED’e tabi iken, şimdi kurulu gücü 50 MWm ve üzeri santraller ÇED kapsamında yer alacak. 

Jeotermal enerji santrallerinde, 25 MWe ve üzeri yatırımlar ÇED kapsamında iken şimdi 20 MWe ve üzerindeki yatırımlar kapsama dahil edildi. Güneş enerjisi santrallerinde 20 hektar ve üzerindeki alan ÇED kapsamındayken, yeni yönetmelikle yatırım yeri büyüklüğüne bakılmaksızın, kurulu gücü 10 MWe ve üzerindeki santraller ÇED kapsamına dahil edildi. 

90 gün sınırlaması kaldırıldı 

Yürürlükten kaldırılan yönetmelikte nihai ÇED raporu ve proje tanıtım dosyasında taahhüt edilen hususlara uymayan şirketlere 90 günlük ek süre verilmesine ilişkin hüküm yer alırken, yeni yönetmelikte gün sınırlaması olmaksızın bir defaya mahsus süre verileceği hükme bağlandı.

Çevre Mühendisleri Odası’ndan sert tepki: Bakan, gününün 3 dakikasını Çevre Bakanı olarak geçirsin

Yönetmelikle ilgili basın toplantısı düzenleyen Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Baran Bozoğlu düzenlemeye sert tepki gösterdi. Özellikle Çevre ve Şehircilik Bakanı İdris Güllüce’yi eleştiren Bozoğlu, “Sayın Güllüce’nin gününün 3 dakikasını Çevre Bakanı olarak geçirmesi gerekir” dedi ve Çevre Bakanlığı adı altında yeni bir bakanlık kurulması gerektiğini bildirdi. Anayasa Mahkemesi’nin Çevre Kanunu’nun iptal ettiği hükmünün yeni yönetmeliğe eklendiğini belirten Bozoğlu, orman alanlarının dönüştürülmesine yönelik projelere de muafiyet getirildiğini söyledi. Başta nükleer olmak üzere sanayi tesislerinin sökülmesine de ÇED muafiyeti getirildiğini belirten Baran Bozoğlu, “İnşaat sektörüne sınırsız olanak tanıyan, rantı genişleten, çevresel etkilerini hiçe sayan bir düzenleme gerçekleştirilmiştir. Kentsel dönüşüme dair Sn. Bakan’ın çevresel hassasiyet vurgusunun gerçekçi olmadığı ortaya çıkmıştır” diye konuştu. Baran Bozoğlu, “Bu düzenleme ile, ülkemizdeki çevre sorunlarının, kuraklığın, havza kirliliğinin, kentlerdeki toz miktarının daha da artacağını söylemek yerinde olacaktır. Öte yandan, hiç kuşkusuz halkı göz ardı eden bu düzenleme toplumsal olayları da arttırabilecektir” ifadelerini kullandı.