Çiftçi mısırı tercih etti, pamuk üretimi azaldı

ANKARA - Türkiye'de son 3 yılda üreticilerinin bir bölümünün mısıra yönelmesi, kütlü pamuk üretimini yüzde 12,8 azalttı. 2011 yılında 603 bin 964 ton olan pamuk ithalatı, artan talep sonucu geçen yıl 869 bin 199 tona yükseldi. 

Türkiye Ziraat Odaları Birliği ve Adana Ticaret Borsası yetkililerinden alınan bilgilere göre, Türkiye'de pamuk fiyatları üzerinde bir tedbir bulunmadığı ve dünya standartlarında fiyatlandırıldığı için üretimi azalırken, mısır üretimi fiyat avantajı nedeniyle tercih edildi.  

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, 2011'de kütlü pamuk üretimi 2 milyon 580 bin ton olarak gerçekleşirken, 4 milyon 200 bin ton mısır üretildi. Kütlü pamuk üretimi 2012'de yüzde 10,1 azalmayla 2 milyon 320 bin tona gerilerken, mısır bir önceki yıla göre yüzde 9,5'lik artışla 4 milyon 600 bin tona yükseldi. Geçen yıl pamuk üretiminde devam eden daralmaya karşılık mısır üretimi yüzde 28'den fazla artışla 5 milyon 900 bin tona ulaştı. Son 3 yılda pamuk üretimi yüzde 12,8 azalırken, mısır üretimi yüzde 40,5 artış gösterdi. Bu duruma paralel olarak dünyanın en önemli tekstil konfeksiyon üreticisi ve ihracatçısı ülkelerinden olan Türkiye, pamuk ithalatına yöneldi. 

Türkiye'nin toplam pamuk ithalatı, 2011 yılında 603 bin 964 tondayken, geçen yıl yüzde 43,9 artışla 869 bin 199 tona yükseldi. 2013 yılında Türkiye'nin ithal pamuğa ödediği fatura 1,68 milyar dolar oldu. Pamuk ithalatının yüzde 70'inden fazlasını ABD'den gerçekleştiren Türkiye, 2013-2014 sezonunda bu ülkeden 1,72 milyon balya pamuk aldı. Böylece Türkiye, ABD'den 1,42 milyon balya pamuk ithal eden Çin'i geride bırakıp ilk sıraya yerleşti.  

"Pamuk ekim alanları daraldı"

Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, pamuğun ülke tarımı açısından büyük önem taşıdığını, son yıllarda tekstil sektörünün gelişimi sonucu hammadde ihtiyacı arttığı halde pamuk ekim alanlarında daralma görüldüğünü söyledi. 

Türkiye'nin pamuk üretim ve dış ticaretinde ortaya çıkan gelişmelerden en fazla etkilenen ülkelerin başında geldiğine işaret eden Bayraktar, şunları kaydetti: 

"Pamuk alanlarındaki daralmaya karşın çiftçilerimizin tecrübesi, sertifikalı tohumların tercih edilmesi, tarım makinelerinin kullanım oranın artması, araştırma ve geliştirme faaliyetleri gibi olumlu gelişmeler, üretim miktarındaki düşüşü belli seviyede tutmayı başarmıştır. 

Son üç yılın verilerinde, ekim alanları, üretim ve verime bakıldığında önemli bir değişiklik olmadığı gözlenmiştir. Bunun yanında ülkemiz yıllık lif pamuk ihtiyacı 1,3 milyon tona ulaşmış olup, bunun yüzde 70 kadarı yerli üretimle karşılanmaktadır. Dolayısıyla Türkiye, dünyada pamuk üretim ve dış ticaretinde ortaya çıkan gelişmelerden en fazla etkilenen ülkelerin başında gelmektedir. Buna yakın geçmişte en iyi örnek 2010 yılında Çin ve Hindistan'da gelişen olumsuz hava koşulları nedeniyle üretimdeki düşüş dünya fiyatlarının yükselmesine sebep olmuş ve bu durum kaynaklı 2011 yılında pamuk ekim alanlarının arttığı gözlenmiştir. 

Çiftçilerin özellikle mısır ve ayçiçeğine yönelmesinin altında, arazilerin çok parçalı ve dağınık olması, girdi fiyatlarının yüksek olmasına bağlı olarak ürün maliyetlerinin artması yatmaktadır. Buna desteklerin yetersizliği, ithal pamuğun daha ucuz ve vadeli olarak temin edilebilmesi, gümrük vergisinin olmaması da eklenince Türk pamuğu serbest piyasa koşullarında dünya fiyatlarıyla rekabet etmekte zorlanmaktadır." 

Bayraktar, pamuk üreticilerinin bir bölümünün, özellikle Güneydoğu, Ege ve Akdeniz bölgelerinde ikinci ürün ekimi yapılması ve mısırdaki verimlilik artışı nedenleriyle bu ürüne yöneldiğini de söyledi.

"Havza sistemi" önerisi

Adana Ticaret Borsası Başkanı Muammer Çalışkan da çiftçinin daha karlı olduğu için mısıra yöneldiğini ve pamuğun yerini yavaş yavaş bu ürünün almaya başladığını belirtti. Mısırın Türkiye'nin her yerinde üretilebileceğini fakat stratejik bir ürün olan pamuğun sadece Çukurova, Söke ve Aydın gibi sınırlı yerlerde yetiştirilebildiğini vurgulayan Çalışkan, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'na konuya ilişkin rapor sunduklarını anlattı.  

Raporda, pamuğa daha fazla destek verilmesini istediklerini ifade eden Çalışkan, şunları kaydetti: 

"Pamuğun ülkeye getirdiği katma değer, mısıra göre ortalama yüzde 30-60 arasında daha fazla. 'Pamuğun ekilebildiği kısıtlı bölgelerde pamuğa daha fazla destek verelim, mısıra destek vermeyelim' dedik. Diğer bölgelerde de mısıra destek vererek üretim dengesini de sağlayalım. Kimse mağdur olmasın. Bakanlığın 4-5 yıl önceki havza modeli bunun öngörüldüğü bir çalışma ama maalesef şimdiye kadar uygulanamadı. Bunu talep ettik."