Enflasyon 2013'e hızlı başladı
Ocak ayında tüketici fiyatları (TÜFE) bazında enflasyon yüzde 1.65'le beklentilerin üzerinde çıktı. TÜFE'de ocak itibariyle yıllık enflasyon yüzde 7.31, on iki aylık ortalamalara göre de yüzde 8.62 olarak gerçekleşti.
YAYINLAMA
GÜNCELLEME
Naki BAKIR
ANKARA- Enflasyon 2013 yılına oldukça hızlı başladı. Tüketici fiyatları bazında aylık enflasyon ocakta yüzde 1.65'le zaten yüksek olan beklentinin de çok üzerinde geldi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ocak ayı enflasyon gerçekleşmelerini açıkladı. Buna göre ocak ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) önceki aya göre yüzde 1.65 gösterdi. Ancak üretici fiyat endeksi (ÜFE) ise yüzde 0.18 düşüş gösterdi. TÜFE'de ocak itibariyle yıllık enflasyon yüzde 7.31, on iki aylık ortalamalara göre de yüzde 8.62 olarak gerçekleşti. ÜFE'de ise yıllık enflasyon sadece yüzde 1.88; on iki aylık ortalamalara göre de yüzde 5.33 oldu.
En yüksek artış gıdada
Ocak ayında TÜFE kapsamındaki mal grupları içinde en yüksek artış yüzde 4'le gıda ve alkolsüz içecekler grubunda gerçekleşti. Bunu yüzde 1.71'le çeşitli mal ve hizmetler, yüzde 1.08'le ev eşyası izledi. Lokanta ve otellerde yüzde 0.95, konutta yüzde 0.70, sağlıkta yüzde 0.50, ulaştırmada yüzde 0.50, eğlence ve kültürde yüzde 0.24, eğitimde yüzde 0.10 artış yaşandı. Fiyatlar, haberleşmede yüzde 0.02, giyim ve ayakkabıda yüzde 6.95 düşüş gösterdi.
TÜFE'de yıllık bazda en hızlı artış ise yüzde 10.69'la konutta yaşandı. Lokanta ve oteller yüzde 9.52, giyim ve ayakkabı yüzde 9.27 ile son bir yıllık dönemde artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarını oluşturdu.
Aylık en yüksek artış yüzde 2.69'la Şanlıurfa-Diyarbakır'da
Ocak ayında 26 istatistiki bölge içinde TÜFE en hızlı artışı yüzde 2.69'la Şanlıurfa, Diyarbakır'da (TRC2) gösterdi. Yıllık bazda en yüksek artış yüzde 8.13'le Tekirdağ, Edirne, Kırklareli (TR21), on iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış ise yüzde 9.56 ile Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir illerini kapsayan TR71 bölgesinde gerçekleşti.
Çekirdek enflasyonda yıllık oran yüzde 5.7
Özel kapsamlı TÜFE göstergelerine göre çekirdek enflasyon ocakta "eksi" yüzde 0.17 olarak gerçekleşti. Geçen yıl yaz aylarında "eksi" çıkan, eylülde yüzde 0.12 ile artıya geçen "çekirdek enflasyon", ekim ayında yüzde 1.27 ile yüksek çıkmış, kasımda da yüzde 0.88, Aralıkta yüzde 0.02 olmuştu. Enerji ile gıda, alkollü içki ve tütün ile altın dışındaki ürünleri kapsayan çekirdek enflasyon, yıllık bazda yüzde 5.72, on iki aylık ortalamalara göre yıllık yüzde 6.98 oldu.
Tarımda hızlı düşüş
ÜFE kapsamında fiyatlar ocak ayında tarımda yüzde 2.62 düşüş, sanayide ise 0.29 artış gösterdi. Tarımda yıllık bazda yüzde 7.57 düşüş, on iki aylık ortalamalara göre ise yüzde 4.63 artış yaşandı. Sanayide son bir yılda yüzde 3.86 artış meydana geldi, on iki aylık ortalamalara göre yıllık enflasyon da yüzde 5.47 oldu.
Sanayinin üç sektöründe aylık değişim madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 2.77, imalat sanayi sektöründe de yüzde 0,29 artış, elektrik, gaz ve su sektöründe ise 0,59 düşüş olarak gerçekleşti. Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler yüzde 6.07 ile tütün ürünleri imalatı, yüzde 5.63'le maden kömürü ve linyit, yüzde 3.68'le suyun toplanması, arıtımı ve dağıtımı, yüzde 3.39'le taş ocakçılığı ve diğer madencilik ürünleri oldu. Buna karşılık metal cevheri yüzde 3.53, büro makineleri imalatı yüzde 2.04, mobilya ve başka yerde sınıflandırılmayan diğer ürünlerin imalatı yüzde 1.79, iletişim teçhizatı imalatı yüzde 1.20 ile aylık bazda endekslerin en fazla gerilediği alt sektörleri oluşturdu.
Ocak ayının zam şampiyonu domates
Ocak ayında TÜFE kapsamındaki mal ve hizmetler içinde en yüksek fiyat artışı yüzde 51.26 ile domateste yaşandı. Bunu yüzde 47.72 ile patlıcan, yüzde 45.85 oranıyla sivri biber, yüzde 45.07 ile kabak, yüzde 31.97 ile kuru soğan izledi. Ispanak yüzde 16.57, sigaralar yüzde 15.08, resmi evrakla ilgili hizmetler yüzde 14.8, balık yüzde 8.5, şarap yüzde 6.67 ile ocak ayında en fazla pahalanan ürünler arasında yer aldı. Ocakta en fazla ucuzlayan ürün ise yüzde 11.39'la erkek kazağı oldu. Kadın hırkası yüzde 11.31, kadın kabanı yüzde 10.64, kadın gömleği yüzde 10.48, çocuk kabanı yüzde 10.06, kadın çizmesi yüzde 9.58, çocuk kazığı yüzde 8.5, çocuk pantolonu yüzde 8.11'le fiyatı en fazla düşenler arasına girdi..
Piyasa nasıl karşıladı?
Piyasa nasıl karşıladı?
Enflasyonda riskler yukarı yönlü
HSBC Portföy Yönetimi Stratejisti Ali Çakıroğlu, beklentilerin belirgin üzerinde gelen TÜFE'de tahminlerin üzerinde artan gıda fiyatlarının etkili olduğunu ve gıda grubu fiyatlarının TÜFE'ye 1 puan katkı sağladığını söyledi.
Çakıroğlu, "Gıda fiyatlarında yaşanan negatif sürpriz Ocak ayı TÜFE'deki yükselişin arkasındaki temel faktör. Bu taraftaki yükselişlerin devam edip etmeyeceği önümüzdeki dönemde enflasyonun seyri açısından önemli olacak, enflasyon tarafındaki risklerin yukarı yönlü olduğunu düşünüyoruz" dedi ve şöyle devam etti:"Beklentilerin üzerinde gelen TÜFE'nin gıda kaynaklı olmasına da bağlı olarak TCMB'nin herhangi bir politika tepkisi vermeyeceği kanaatindeyiz. Bununla birlikte, TL'deki gelişmelerile kredi hacmindeki artışların önemli olacak. TL'nin mevcut seviyelerini koruması durumunda 19 Şubat'ta yapılacak olan PPK toplantısında yüzde 4.75 seviyesinde bulunan gecelik borçlanma faizinde bir indirimi olası görüyoruz."
Faiz koridoru mevcut haliyle korunmalı
Odeabank analiz raporunda ocak'ta manşet enflasyondaki yükseliş gıda kaynaklı olarak geçici olsa da, çekirdek enflasyonun %5'lik enflasyon hedefinin üzerinde bir seviyede istikrar kazanmasının, enflasyonda yukarı yönlü riskleri ön plana çıkardığına vurgu yapıldı. Raporda şu ifadelere yer verildi: "Bu çerçevede Merkez Bankası'na esneklik
kazandıran faiz koridorunun, kredilerdeki canlanmayı da dikkate alarak, mevcut haliyle korunması gerektiğini düşünüyoruz. Gıda fiyatlarındaki yüksek volatilite ve uluslararası petrol fiyatlarına ilişkin belirsizlik dikkate alındığında, faiz koridoru enflasyonist
riskleri sınırlıyor. Enflasyonun Ocak'ta beklentimizi aşmasına rağmen, 2013 yılında
enflasyonun %5 ile %8 arasında kalacağı ve yılsonunda %6,3 seviyesinde gerçekleşeceği yönündeki tahminimizi koruyoruz. Enflasyonda gıda ve petrol fiyatları yukarı yönlü risk oluştururken, Rezerv Opsiyon Mekanizması ile TL'de düşük volatilite riskleri sınırlıyor.
Ocak'ta enflasyon tahminleri aşarak %7,3'e yükselmemiş olsaydı, Merkez Bankası faiz koridorunu daraltmayı düşünebilirdi. Ocak verilerinden sonra Merkez Bankası'nın para politikasında temkinli olmak ve beklentileri bozmamak adına yeri olsa da koridorun
genişliğini ve politika faizini değiştirmesini beklemiyoruz. Bununla birlikte Merkez Bankası'nın faiz koridorunu sınırlı seviyede aşağı çekeceğini ve zorunlu karşılıkları artırarak kredi artışını sınırlamaya çalışacağını tahmin ediyoruz. Ocak enflasyonu ile birlikte reel kur endeksinin 121'e ulaşması da faiz koridorunda indirimi teyit
ediyor."
Artışı MB işaret etmişti
ING Bank raporunda, "Yıllık artışlarda Nisan 2012'de başlayan gerileme eğilimine, Aralık'taki yükselişin ardından geri dönen her iki çekirdek enflasyon göstergesi de enflasyonda Ocak ayında görülen yüksek artışın daha önce TCMB'nin de altını çizdiği gibi geçici olduğu işaretini verdi" denildi.
JP Morgan tahminlerini değiştirmedi
TÜİK'in dün açıkladığı enflasyon verilerini değerlendiren JP Morgan, Ocak ayında beklentilerin üzerinde gerçekleşen enflasyonun arkasında gıda fiyatlarının olduğunu belirterek, gıda fiyatlarındaki bu artışın geçici olmasını beklediklerini bildirdi. JP Morgan, bu nedenle 2013 yıl sonu için yüzde 6.2 olan TÜFE tahmininlerini değiştirmediklerini de vurguladı. JP Morgan raporunda, TCMB'nin yıl sonu enflasyon hedefinin yüzde
5.3, piyasa beklentisinin yüzde 6.3 olduğunu da hatırlattı.