Küresel ekonomi 2015’te %3.8, Türkiye %4.0 büyüyecek

EVRİM KÜÇÜK

DIŞ HABERLER - Küresel ekonomi zorlu bir yılı daha geride bırakıyor. Bu yıl piyasaların yönünü jeopolitik gerginlikler ve ABD Merkez Bankası (Fed) çizdi. Ukrayna ve Rusya arasındaki gerginlik, bu gerilimi izleyen ABD ve AB’nin Rusya yaptırımları, Ortadoğu’ya ilişkin endişeleri artıran IŞİD, dünyanın tüketim motoru Çin’in gönderdiği yavaşlama sinyalleri tedirginlik yarattı. Küresel risklerdeki artış yatırımcıyı endişelendirdi. Dolar ve altında hızlı bir trafik yaşandı. Yılın ikinci yarısında 50 dolara yakın dolar değer kaybeden petrol de yatırımcının ve iş dünyasının gündeminde kendine önemli bir yer buldu. 

2015’e sayılı günler kala, yatırımcı nasıl bir yılın kendisini beklediği sorusuna yanıt aramaya başladı. The Economist tarafından yayınlanan The World in 2015’e (2015’te Dünya) göre gelecek yılın rotasını paranın patronları yani merkez bankaları çizecek. Önde gelen merkez bankaları farklı politikalar izliyor ve dergiye göre bu 2015’i gergin bir yıl yapabilir. Ancak dergide altı çizilen bir nokta var. O da, 2015’te dünya ekonomisinin ABD’nin öncülüğünde 2014’ten daha iyi bir performans sergileyeceği. The Economic Intelligence Unit (EIU) tahminlerine göre küresel ekonomi önümüzdeki yıl yüzde 3.8 büyüyecek. Gelişmekte olan ülkeler vitesi düşürmeyecek ve yüzde 5.3 büyüme gösterecek. Zengin ülkeler ise ABD’nin yardımıyla yüzde 2.5’lik büyüme yakalayacak. Bölgesel olarak bakıldığında Japonya ve Avustralya hariç Asya yüzde 6 ile en fazla büyüyecek yer. Sahra Altı Afrika için yüzde 4.5, Ortadoğu ve Kuzey Afrika için yüzde 4.1, Batı Avrupa için yüzde 1.4, Doğu Avrupa için yüzde 2.,1 büyüme öngörülüyor. Kuzey Amerika için beklenti yüzde 3.2 iken, Latin Amerika’da büyüme tahmini yüzde 2.8. 

Türkiye ekonomisi yüzde 4.0 büyür 

Finans kuruluşlarının Türkiye için 2015 yılı büyüme tahminleri yüzde 3 ila 2 arasında değişirken, The Economist iyimser bir tahminde bulundu. Dergiye göre Türkiye ekonomisi gelecek yıl yüzde 4.0 büyüyecek. 2015’te Türkiye’de kişi başına gelirin 11.180 dolar olacağı tahmini yapan dergi, enfl asyon oranını yüzde 7.4, bütçe açığının GSYH’ye oranını yüzde 2.7 olarak öngördü. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ile kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor’s (S&P) Türkiye’nin 2015’te yüzde 3, bir diğer derecelendirme kuruluşu Moody’s ise yüzde 2.8 büyüyeceği tahmininde bulunmuştu. 

Faiz kaygıları şok yaratabilir 

Yeni yılda paranın patronları tamamen farklı yol izleyecek ve bu da 2015’i gergin bir yıl yapabilir. ABD’de ve Asya’da yeni istihdam yaratılması ve tüketici harcamalarının artmasının yardımıyla küresel ekonominin 2015’te bu yıldan biraz daha hızlı büyümesi bekleniyor. Ancak yılın büyük bir bölümünde piyasaların faiz oranlarının yönüyle ilgili yaşayacağı kaygılar nedeniyle bir şok riski dergiye göre yüksek. Daha önceki yıllarda merkez bankaları genellikle birbirlerinden bu kadar ayrı politikalar izlemiyordu. Ancak Fed ve İngiltere Merkez Bankası (BoE) finans piyasalarındaki endişelere ve dünyanın başka yerlerindeki yavaş büyüme korkularına karşın 2015’te faiz artıracak. EIU, Fed’in ilk faiz artışının 2015 ortasında gerçekleşmesini bekliyor. 

Para Türkiye ve G.Afrika’dan çıkacak 

ABD’de faiz oranları arttığında para gelişmekte olan ülkelerden buraya geri dönecek. Varlık yöneticilerinin Türkiye, Güney Afrika gibi ülkelerden paralarını çekip ABD, İngiltere’ye geri götürmesiyle 2015’te kısa vadeli bir panik yaşanabilir. Ayrıca Fed ile Euro Bölgesi’nin faiz farkı açıldıkça yatırım uçurumu Amerikan varlıkları lehine artacak. Bu doları daha da güçlendirecek. 
Avrupa Merkez Bankası (ECB) ise yeni bir resesyonu engellemek ve deflasyonist baskıları ortadan kaldırmak umuduyla Euro Bölgesi’ndeki bankalara ve şirketlere nakit veriyor olacak. Japonya Merkez Bankası (BOJ) büyük bir teşvik programının tam ortasında ancak ekonominin durumu sonraki adımlarının ne olacağı konusunda belirsizlik yaratıyor. Bu dört merkez bankasıyla kıyaslandığında piyasalar üzerindeki etkisi daha az olan Çin Merkez Bankası da yavaşlayan ekonomisini canlandırmak ki bunun için ticari bankalara daha fazla nakit enjekte etmesi gerekiyor ve borç yükü giderek artan finans sektörü arasında kalmış durumda. 

ABD, 2015’te güçlü istihdam yaratacak 

Merkez bankalarının izlediği yollar farklı ekonomik durumların yansıması. Amerika’da ekonomik canlanma nihayet sürdürülebilir gözüküyor. Son 18 ayda ekonomi yıllık yüzde 3’ün üzerinde bir hızla büyüyor. ABD’li işveren 2014’te 2.5 milyon ile son sekiz yılın en büyük yeni istihdamını yarattı. 2015’te de benzer bir büyüme bekleniyor. Konut sektörü 2008-09 krizini tamamen atlatmış değil fakat iyileşme sürüyor. ABD ekonomisi 2015’te yaklaşık yüzde 3 ile gelişmiş ekonomilerin başını çekecek. 

İngiltere ekonomisi de onarılıyor. İmalat ve hizmetler sektörü iyi bir performans gösteriyor. Tüketici halen yüksek borçlanma oranlarına karşı hassas olduğundan BoE faizleri çok hızlı artırmayacak gibi gözüküyor. Gelecek yıl ekonominin yüzde 2.5 büyüyebileceği tahmin ediliyor.

Euro Bölgesi’nin hedefi resesyona girmemek 

Euro Bölgesi’nin hedefleri ise daha mütavazi; yedi yılda üçüncü kez resesyona girmemek. Bunu başarsa 2015 Euro ülkeleri için hayal kırıklığı olabilir. Bölgenin üzerinde defl asyon bulutları dolaşıyor, ekonominin ağırtopu Almanya ise Rusya’ya yaptırımların etkisiyle sürpriz bir şekilde kırılgan. Bu da ABD ve İngiltere’nin faiz kararlarını ötelemesine neden oluyor. Dünyanın ikinci büyük ekonomisi Çin’in 2015 büyüme hedefi yüzde 7 olacak ve ülkenin finans sektöründe bir türbulans yaşanacak. Çünkü yeni ev sayısındaki artış nedeniyle gayrimenkul sektöründe yavaşlama sürecek. Ayrıca Çin’in patlayan kredi büyümesinde fatura kabaracak; gayrimenkul şirketlerine açılan yüksek faizli 33 milyar dolarlık kredinin vadesi dolacak. bu rakam 2014 yılının iki katı. Diğer yandan Çin’in 3 trilyon dolarlık yerel hükümet borcunun yaklaşık yüzde 40’ı şimdiye kadar ödenmesi gerekirken, ertelendi ve bu durum yeni yılda piyasaları gölgeleyecek. Bu arada 2015’te şirket temerrütlerinin yaşanabileceği belirtiliyor. Yeni yılda Gelişmekte olan Asya en hızlı büyüyen bölge olacak. Birçok ülke de 2014’e göre daha fazla büyüme kaydedecek. Ancak Avrupa’daki sıkıntıların yayılma olasılığı ve faiz oranlarının yarattığı endişe 2015’te riskli günleri de beraberinde getirecek.

[SAYFA]

AVRUPA 

Almanya: Ülke ekonomisi, Rusya’ya uygulanan yaptırımlar ve Avrupa ekonomisindeki sıkıntıların baskısı altında. Başbakan Angela Merkel, euroyu desteklemenin ya da Rusya’nın karşısında durmanın getirdiği maliyeti yüklenmeye niyetli görünmüyor. Merkel, her iki cephede de ihtiyatlı olacak. Merkel’in iç ekonomik politikalar konusunda da ihtiyatlı olması bekleniyor. Bu da Almanya’nın GSYH’sinin 2015’te yüzde 1.8 ılımlı büyüme göstermesine neden olacak.

Bulgaristan: Ekim ayında yapılan seçim sonrasında kurulacak hükümetin önceliği kemer sıkma yerine büyüme olacak. Ekonominin buna sürdürülebilir büyüme ile yanıt vermesi ve 2015’te yüzde 2.5 GSYH artışı yaşanması bekleniyor. 

Çek Cumhuriyeti: GSYİH’si yüzde 2.7 artması beklenen ülkede enfl asyon tahmini yüzde 1.9. Hükümetin istihdam piyasası, emeklilik, vergi sistemiyle ilgili reformlarda ilerleme kaydetmesi bekleniyor. 

Fransa: Avrupa’daki bütçe disiplinine karşı büyüme tartışmalarının yansıması olarak hükümetin içinde gerginlik yaşanıyor. Cumhurbaşkanı François Hollande, 2014 ortasında ‘büyümecilik’ çıkışı yapmıştı. Buna rağmen ekonominin 2015’te yüzde 0.8’lik cılız bir büyüme göstereceği tahmin ediliyor. 

Hırvatistan: Ekonomisi sadece yüzde 0.8 büyümesi beklenen ülkede siyasi gerginlikler ekonomik reformları geciktiriyor. 4.2 milyon nüfuslu ülkenin bütçesinin yüzde 4.4 açık vermesi bekleniyor. 

İngiltere: Ekonomi canlanma sürecinde. Hane halkı borcu yüksek, bütçe de zayıf fakat Merkez Bankası, 2015 yılında faizleri artıracak. Ekonomik büyüme beklentisi yüzde 2.5. kişi başına gelirin 44.330 dolar olması beklenen ülkede enfl asyon tahmini ise yüzde 2.0. 

İspanya: Ekonomik göstergelerin iyiye gittiği ülkede gelecek yıl yapılacak seçimlerde Başbakan Mariano Rajoy’ın iktidarını bir dönem daha koruyabileceği belirtiliyor. Bask ve Katalonya’daki ayrılıkçıların baskıları sürecek fakat 2015’te ayrılık rüzgarları esmeyecek. İspanya ekonomisinin 2015’te Avrupa yoğun bakım ünitesinden çıkması ve yüzde 1.4 büyüme yakalaması bekleniyor. 

İtalya: Borca boğulan ve yüksek işsizlikle boğuşan ekonominin yeni yılda sadece binde 3 büyüyeceği tahmin ediliyor. Enflasyon beklentisi ise yüzde 0.4. Başbakan Matteo Renzi’nin bu konuları çözmeye çok vakti olmayacak gibi çünkü koalisyonun çökmesiyle 2015’te seçim olasılığı gündeme gelebilir. 

Macaristan: Başbakan Viktor Orban’ın partisi Fidesz parlamentodaki çoğunluğunu ulusal ve sosyal açıdan muhafazakar gündemi için bastırmak amacıyla kullanacak. Vergilerin istihdam piyasasından iş dünyasına doğru kaydırılması bekleniyor. İç tüketim ekonomiyi destekleyecek ve büyüme yüzde 2.4 civarında olacak. 
Polonya: Rusya’nın Avrupa’nın tarım ürünlerine uyguladığı yaptırımlar Polonya ekonomisine zarar verdi. 2015 ekonomisini rusya, zayıf Euro Bölgesi ve sıkı bütçe şekillendirecek. GSY artışı yüzde 3.5, enflasyon oranı yüzde 1.2 olarak tahmin ediliyor.

Portekiz: Ülke kurtarma paketinden çıktı ve şimdi büyümeye geri dönmenin yollarını arıyor. Güçlü ihracat ve iç tüketimdeki artışın sayesinde yüzde 0.8’lik büyümenin yakalanacağı tahmin ediliyor. Ancak Euro Bölgesi ekonomisinin sıkıntıları Portekiz için tehdit oluşturuyor. 
Romanya: hükümet, vergi yükünü dengelemek ve vergi kaçakçılığını azaltmak konusunda çaba harcayacak. yolsuzlukla mücadelenin ise yavaş ilerlemesi bekleniyor. 2015’te yüzde 3’lük büyüme sağlanması, enflasyonun ise yüzde 2.4 olması bekleniyor. 

Rusya: Rusya’nın Ukrayna ile yaşadığı gerginlik resesyon, enfl asyon ve yatırımların kurumasına neden olacak. Batı’nın Rusya’ya tepkisinin içeride hayat standartlarını nasıl etkilediğini izliyor olacağız 2015’te. Ekonominin yüzde 1 büyüyeceği tahmin edilen 2015’te enflasyon beklentisi yüzde 7.3 olması bekleniyor. Bu arada Rusya, Kazakistan ve Belarus’un oluşturduğu Avrasya Birliği 1 Ocak’ta yürürlüğe girecek. 170 milyon kişilik birliğin ekonomik büyüklüğü 2.4 trilyon dolar olarak hesaplanıyor. 

Yunanistan: Ekonomide yıllar süren savaştan sonra 2015 canlanma yılı olacak. GSYH’nin yüzde 2.3 artması ve deflasyonun son bulması bekleniyor. Mali, finansal ve yapısal reformların hayata geçirilmesi açısından önemli bir yıl olacak. 

ASYA 

Avustralya: Madencilik sektörünün verdiği destekle ekonominin yüzde 2.5 büyüyeceği tahmin ediliyor. Bangladeş: Hindistan ve Çin arasındaki stratejik konumunu kullanarak güç kazanmaya çalışacak. Ekonominin hükümetin tahminlerin biraz altında ancak yine de yüzde 6.3 ile güçlü bir büyüme göstereceği tahmin ediliyor. 

Çin: İhracata yönelik yatırım ekonomisinden tüketim ve refah toplumuna geçiş için çabalayan Çin’de büyümenin 2014 yılının altında kalması bekleniyor. EIU, Çin ekonomisinin 2015’te yüzde 7.0 büyüyeceğini, enflasyonun yüzde 2.9 olacağı tahmininde bulundu.

Endonezya: Başkan Joko Widodo’nun öncelikleri yolsuzlukla mücadele, temel altyapıyı ve kamu hizmetlerini yenilemek olacak. Yabancı yatırımcıyı cesaretlendirme misyonu ise dostane olmayan düzenlemelerle sekteye uğrayabilir. Ancak reformlara devam edilmesi ekonomik görünüme yardımcı olacak.. Büyüme tahmini yüzde 5.9. 

Filipinler: kentleşme, artan tüketici harcamaları ve ‘dış kaynak’ sektöründeki patlama büyümeye destek verecek. 2015’te yüzde 6.3 güçlü büyüme öngörülüyor. Güney Kore: hükümet ihracat odaklı ekonomiden iç piyasayı hedef alan inovasyon konusunda çalışmalarına devam edecek. 50.8 milyon nüfuslu ülkenin gelecek yıl yüzde 3.7 büyümesi bekleniyor. 

Hindistan: Hükümet sübvansiyonların getirdiği ağır yükle boğuşuyor. Ancak kamu projelerine verilen çabuk onay ve Batı’daki ticari ortaklarındaki canlanma ekonomiye yardımcı olacak. Kişi başına gelirin 1.980 dolar olması beklenen 2015’te GSYH artışı yüzde 6.5 olarak tahmin ediliyor. 
Japonya: Başbakan Shinzo Abe ekonomik büyüme ve uluslararası silahlı güçler arasında ağırlığını artırma konusunda adımlar atmaya devam edecek. Büyüme ve enflasyon yüzde 1-2 ‘rahatlık bölgesi’ içinde gerçekleşecek. 

Kazakistan: Özelleştirme programının desteklediği ekonomik teşvikler ve Kaşağan petrol yatağında üretimin artmasıyla ihracat gelirinin büyümesi ekonomide, yaptırımların vurduğu Rusya’nın etkisini azaltacak. 2015’te büyüme oranı yüzde 5.5 olarak tahmin ediliyor. 

Malezya: Hükümet, Malezya’yı 2020 yılında yüksek gelir grubuna sokmaya yönelik reformlarına devam edecek. 1.Malezya Planı’nın yeni aşaması 2015’te açıklanacak. Gelecek yıl yüzde 5.4 büyümesi bekleniyor. 

Pakistan: Düzenlemelerde yapılacak reformlar ve özelleştirmeler yoluyla hükümet yabancı yatırımcıyı cezbetmeye çalışacak. Büyümenin yüzde 4.2 olması beklenen Pakistan’da enflasyon ise yüzde 8’in üzerinde olacak. Sri Lanka: İç savaşın sona erdiği ülke yüzde 7.1 ile gelecek yıl en hızlı büyüyen ekonomilerinden biri olacak. Tayland: Tayland da ekonomiyi tüketici harcamalarıyla desteklemeye çalışacak ülkelerden. Turizm gelirinin de yardımıyla ekonomik büyümenin yüzde 4.5’e ulaşacağı tahmin ediliyor. Vietnam: Batı’ya yüzünü giderek daha fazla dönen ülkenin ekonomisinde yüzde 6.6 büyüme yaşanması bekleniyor. 91.4 milyon nüfuslu Vietnam’da enflasyon ise yüzde 6.1 civarında olacak. 

KUZEY ve GÜNEY AMERİKA

ABD: Canlanma istikrar kazanacak, zaten hızlanan istihdam artışı güçlenecek. Maaşlar artmaya başlayacak, tüketici daha fazla harcama yapacak. Ancak denizaşırı pazarlardaki zayıflık ihracat artışını sınırlandıracak. GSYH’nin 2015’te yüzde 3.2 artacağı tahminleri yapılıyor. 

Arjantin: Ülkenin uluslararası sermaye piyasalarına girme çabaları artacak. Enflasyonun yüzde 26.5 ile yüksek seviyelerde gezmesi ve ekonominin yüzde 1.9 büyüme göstermesi bekleniyor. 

Brezilya: Ekimdeki seçimle yeniden iktidara gelen Dilma Rousseff , ülkeye güveni sarsılan yabancı yatırımcıyı geri kazanmaya çalışacak. 204 milyon nüfuslu ülkenin 2015’te yüzde 1.8 büyüme kaydetmesi bekleniyor.

Meksika: Enerji, eğitim, telekomda reformlar yapan hükümet, rekabet gücü yüksek ihracat sektörünün de yardımıyla ekonomisine ivme kazandıracak. 2015’te tahminen ülke ekonomisi yüzde 4.0 büyüyecek. 
Peru: Yatırımın önündeki engelleri kaldırma çalışmaları devam eden Peru’da eskisi kadar olmasa da hızlı bir büyüme bekleniyor; yüzde 4.9. 
Venezuela: Şiddetli protesto gösterileri, sarsılan bir para birimi ve azalan döviz rezervleriyle zor bir dönemden geçen Venezuela’da 2015’te yüzde 0.5 daralma bekleniyor. 

ORTADOĞU VE AFRİKA 
Angola: Petrol üretimine paralel olarak artan gelir ekonomiyi gelecek yıl yüzde 5.5 büyütecek. 

Güney Afrika: Parasal ve mali teşvikler ekonominin hızlanmasını sağlıyor. Büyüme tahmini yüzde 3.4. 

Irak: 2015’te de mezhep kavgalarının ve IŞİD’in etkisini hissedecek. Ancak yüzde 6.8 ile Irak 2015’te dünyanın en iyi ekonomi performansını sergileyecek ülkelerden olacak. 

İran: Nükleer görüşmelerdeki ilerlemenin yardımı ve ekonomik ablukanın hafifl emesiyle GSYH artışının yüzde 2.0 olması bekleniyor. Enflasyon ise yüzde 15.5 olarak tahmin ediliyor. 

Mısır: Körfez ülkelerinden gelen yardım ve özel yatırımlardaki artış ekonomiye yüzde 3.3 doping yapacak yeni yılda. 

Nijerya: Boko Haram gibi İslami grupların tehdidi sürecek. Afrika’nın en büyük ekonomisinde büyümeyi petrolden çok inşaat ve hizmetler sektörü sağlayacak. GSYH’nin yüzde 5.8 büyümesi bekleniyor. 

Suriye: ABD ve İran ülkedeki IŞİD güçlerine karşı ortak mücadele edecek. İç savaşa karşın ekonominin yüzde 2.4 büyümesi bekleniyor. Enflasyon tahmini ise yüzde 16.2.