1’e 1 olmasa da parite dengede

UĞUR YILMAZ

BORSA / FİNANS SERVİSİ

Türkiye’nin dış ticaretinde kilit rol oynayan euro/dolar paritesinde dengeler yeniden kuruluyor. Doların yılbaşından bu yana devam eden yükselişine son bir ayda yüzde 6,5 değerlenerek yanıt veren eurodaki bu seyrin uzun soluklu olması beklenmiyor. ABD Merkez Bankası ( Fed) ile Avrupa Merkez Bankası ( ECB) arasındaki para politikası farklılığı nedeniyle değişen dengenin orta vadede yeniden dolardan yana kurulacağı öngörülüyor.

Geçen yılın sonunda yapılan piyasa tahminlerinde yer alan “Yaz aylarında euro/dolar paritesi eşitlenecek” şeklindeki analizlerin gerçekleşme ihtimali artık çok zor. Son aylarda Avrupa ülkelerinin büyüme rakamları umut vadederken, ABD’de işler tersine döndü. ABD ekonomisi yeterince büyüyemediği için Fed, 1,5 yıl önce duyurduğu faiz artışını gerçekleştiremiyor. Ekonominin yerinde saydığı bir ortamda faizleri yükseltmek durgunluğa neden olabileceği için Fed, ABD verilerinde kesin bir toparlanma görene kadar harekete geçmekten kaçınıyor. Bu nedenle faiz artışının sonbahara ya da yıl sonuna bırakılması bekleniyor.

Avrupa’da ise tam tersi bir tablo yeşermeye başladı. Son yıllarda borç krizleri ile boğuşan Avrupa ekonomileri yavaş yavaş da olsa toparlanıyor. ECB geçen yıl tahvil alımları yapmaya başlayarak bu toparlanmayı mümkün kılacak adımı başlatmıştı. Tahvil alarak piyasaya euro dağıtan ECB’nin bu hamlesi nedeniyle euronun değeri uzun zamandır düşüşteydi. Ancak Avrupa ekonomisinden gelen olumlu sinyaller, ECB’nin tahvil alımını uzun zaman sürdürmek zorunda kalmayacağı şeklinde yorumlandığından piyasadaki euro miktarının azalacağı öngörülerek alım başladı, para birimi değerlendi.

Orta vadede parite 1’e yaklaşabilir

Paritedeki değişime temel neden olarak ABD ve Avrupa arasındaki büyüme farklılıkları gösteriliyor. Ancak artık ABD ekonomisindeki büyümenin yılın ikinci yarısında hızlanmaya başlaması, Avrupa’da ise ekonomik ve siyasi risklerin yeniden gündeme oturması bekleniyor. Dolayısıyla yılbaşında ilan ettiği krallığını kısa bir süre euroya kaptıran doların, tahtını geri alması muhtemel.

Yılbaşından bu yana tüm dünya dolara hücum etmiş, bu da ABD para biriminin rekor kırmasına neden olmuştu. Bu süreçte Türk Lirası ise gelişmekte olan ülkeler arasında en çok değer kaybeden para birimi olmuştu. Uzmanlar euro/dolar paritesinde birebir denge yakalamanın zor olduğunu bildirirken, paritenin 1.10 – 1.20 aralığında dalgalanacağını öngörüyorlar. Ancak piyasadaki bu beklentiye rağmen birebir parite konusunda iddialı kurumlar da yok değil. Genellikle piyasa beklentilerinden daha agresif tahminleri ile tanınan Goldman Sach, paritenin önce 1’in altına ineceğini, 2016 ise doların Euro’dan daha değerli olacağını iddia ediyor.

Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi:
Euro / dolar 1.20’ye kadar gidebilir, 1.30 zor

Euro / dolar paritesindeki hareketin temel nedeni Avrupa Merkez Bankası ile ABD Merkez Bankası’nın para politikaları arasındaki fark. Paritede görülen hareket normal. Çünkü Avrupa ekonomisini yansıtan veriler ABD ekonomisinden daha iyi geliyor. Parite kısa vadede 1.20’lere kadar gidebilir. 1.30’lar zor görünüyor ama Avrupa’dan daha iyi veriler gelirse olabilir. Orta vadede baktığımızda Euro’daki değerlenme durabilir ancak paritenin 1’e doğru gitmesi zor. Ortalamalara bakarsak 1.12-1.20 aralığında iki para birimi dengede duruyor.

Integral Menkul Değerler Analisti Besta Naz Süllü:
Eurodaki değerlenme sınırlı kalacak

ABD göstergeleri zayıflarken, Avrupa’nın göstergeleri toparlanmaya işaret ediyor. Bu seyir biraz daha devam ederse parite 1,161,18 seviyelerine kadar yükselebilir. Ancak Avrupa’nın önünde iki temel sorun bulunuyor. Biri Yunanistan’ın IMF ödemesi, diğeri ise tahvil piyasasındaki oynaklık. Dolayısıyla belirsizlik yaratan bu iki durum eurodaki yükselişi sınırlayacaktır. Öte yandan Avrupa ekonomileri toparlandıkça ECB bu kez parasal sıkılaştırmaya gidebilir. Dolayısıyla böyle bir ortamda paritenin 1’den uzaklaşması ve Euro’nun değerlenmeye başlaması beklenebilir.

HSBC Türkiye Hazine Direktörü Fatih Keresteci:
Dolar, Fed'i rahatsız etmekten uzak

ABD’de zayıf ilk çeyrek ardından nisan rakamları da umulduğu ölçüde olumlu gelmiyor. ÜFE enflasyonu tahminlerin altında kalarak ABD ekonomisinin enflasyon yaratmaktan uzak bir noktada olduğuna işaret etti. Güçlenemeyen makroekonomik tablo, Fed’in faiz artırımlarına daha geç bir zamanda başlayabileceği yönünde beklentilere yol açıyor. Fed’in söylemlerine baktığımızda dolardaki değerlenmeden ve petrol fiyatlarındaki sert düşüşten rahatsız olduğunu görüyorduk. Şu an itibariyle bu iki unsur da Fed’i rahatsız etmekten uzak. Bu nedenle Eylül’de faiz artırım ihtimali çok kuvvetli.