"İlk yarıda 100 metreci gibi koştuk, ikinci yarıda maratoncu oluruz"

Türk bankacılık sisteminde yılın ilk yarısındaki kredi artışı, ilk çeyrekteki ekonomik teşviklerin yarattığı ivmenin de etkisiyle geçen yılın aynı döneminin iki katına dayandı.

Hükümetin aldığı tedbir ve desteklerin yarattığı ivmeyle 100 metreciler gibi 10 saniyenin altında koştuklarını söyleyen Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Başkanı Hüseyin Aydın, "Yıllık bazda kredi artışı yüzde 15-17 aralığına oturur. Yılı maratoncu gibi kapatırız. Kredide güzel hızlandık. TL kredilerde geçen yıl ilk yarıda yüzde 10.9 olan artış, bu yıl aynı dönemde yüzde 20.7'ye çıktı" dedi.

TBB Başkanı Aydın'ın da dediği gibi bu yıl kredi cephesinde yazılacak hikayeyi, destekler değiştirdi. Yılın ikinci çeyreğinde, martta görülen zirveye göre artış hızı daha makul seviyeleri işaret etse de geçen yılla karşılaştırıldığında krediler çarpıcı bir büyümeye işaret ediyor. Geçen yılın sonunda 1 trilyon 765 milyar TL olan toplam kredi hacmi 30 Haziran itibariyle 1 trilyon 951 milyar TL'ye yükseldi.

1.9 trilyon TL'lik toplam kredi hacminin 1 trilyon 308 milyar TL'lik kısmı TL cinsi kredilerden oluşuyor. Geçen yılın ilk yarısında toplam kredilerde miktar bazında artış 86 milyar 676 milyon TL'ydi. Bu yılın ilk yarısında ise artış 186 milyar 584 milyon TL oldu.

TL kredilerdeki artış ise döviz cinsi kredi kullanımının yavaşlaması nedeniyle daha hızlı. Geçen yıl 6 ayda TL kredi bakiye artışı 63.1 milyar TL, yılın tamamında ise 118 milyar TL olmasına karşılık bu yılın ilk yarısında TL kredi hacmi 173 milyar TL'ye yükselerek neredeyse 3 katlık artış yaşandı. Bu yıl ilk çeyrekte ocak ve şubatın nispeten zayıf ama mart ayının da kullanımın zirveye çıkması nedeniyle kredi artışı 83 milyar TL olurken, ikinci çeyrekte nisan ayındaki artış ve mayıs ile haziran da belli seviyelerin korunması ile toplamda 86 milyar TL'lik artış getirdi.

Vatandaş DTH biriktiriyor

Buna karşılık 2016 sonunda 1 trilyon 541 milyar TL olan sektörün toplam mevduatı 30 Haziran itibariyle 1 trilyon 651 milyar TL'ye yükseldi. Geçen yılın ilk yarısında 66.3 milyar TL mevduat artışı yapan sektörde bu yıl artış 109.6 milyar TL'yi işaret ediyor. Bu yükselişte DTH'lardaki büyümenin etkisi yüksek. Çünkü yılın ilk yarısında yıl sonundan değişim olarak bakıldığında 87 milyar TL'lik bir döviz mevduatı artışı var. Bu birikimi ağırlıklı olarak bireyler yaptı.

Çünkü şirketler kesiminin aynı dönemde 34.9 milyar TL'lik YP mevduat artışına karşılık bireylerin mevduatını 52.1 milyar TL artırdığı görülüyor. Mevduat tarafında dikkat edilmesi gereken bir nokta da yabancı para mevduatındaki büyümenin geçen yılın tamamındaki artışı geçmiş olması. Geçen yılın tamamında 86.5 milyar TL'lik yabancı para mevduatındaki artışa karşılık bu yılın 6 aylık döneminde artış 87 milyar 96 milyon TL oldu.

Su akarken testiyi doldurdular

Vatandaş dolar biriktirirken, şirketlerin TL mevduatını artırdığı dikkat çekiyor. Mayıs ayında 17 milyar TL, haziran ayında ise 35 milyar TL'lik ticari mevduat artışı dikkat çekiyor. Burada haziran ayında TL kredi artışının 26 milyar TL olduğunu da yinelersek şirketlerin aldıkları kredinin bir miktarını mevduata dönüştürdüğü ve TL mevduatın ticari kesim eliyle yükseldiği yorumunu yapabiliriz. Bunun da kaynak baskısını hafifleteceği düşünülüyor.

Büyüme hızı ikiye katlandı

Bankacılık sektörü yılın başında 2016 için kredilerin yüzde 15 civarında büyümesini bekliyordu. Sabit kurlarla yıl başından bugüne yüzde değişime bakıldığında ise TL kredilerde yüzde 15'lik büyümeye şimdiden ulaşıldığı görülüyor. YP kredilerde ise yüzde 1.8'lik düşüş var. Bu nedenle toplam kredilerde 6 aylık büyüme yüzde 11.5'larda.

Yıllık bazda bakıldığında ise TL kredilerde yıllık hız katlanmış durumda. Haziran 2016'da TL kredilerde büyüme yüzde 10.9'u gösterirken, Haziran 2017'de yıllık bazda büyüme yüzde 20.7'yi gösteriyor. Aynı dönemler karşılaştırıldığında YP'da yıllık büyüme Haziran 2016'da yüzde 8.5 olurken bu yıl haziranda ayında yüzde 1'i gösteriyor.

İlk yarıdaki büyüme ikinci yarıyı destekler

Sektörün rakamlarını DÜNYA için değerlendiren TBB Başkanı Hüseyin Aydın, "Biz ilk yarıda 100 metreciler gibi 10 saniyenin altında koştuk. Krediler ekonomik toparlanma için çok önemli bir işlev görmüş. Aynı hızda devam etmesi sadece iç değil küresel piyasalardaki gelişmelere de bağlı. Yıllık bazda kredi artış hızı yüzde 15-17 aralığına oturur. Yılı 'maratoncu' gibi kapatırız. Kredilerde güzel hızlandık" dedi.

Bu kredi hızının yılın ikinci çeyreğinde büyümenin ilk çeyrekten daha hızlı olacağının işaretlerini verdiğini de kaydeden Hüseyin Aydın, "Kredilerdeki ilk 6 aydaki ivmelenme de ikinci 6 ayın büyümesini destekleyecek. Bu sıcaklığı korumak lazım. Önümüzdeki dönemde küresel gelişmelerde uluslararası borçlanma piyasasında bankaların iştahı da önümüzdeki dönemde dikkatle izlememiz gereken bir gösterge olacak" diye konuştu.

Bankaların TL'de yaklaşık 150 milyarlık kaynak açığı var

Kredi ile mevduat hızlarını mutlak artış değerleri üzerinden karşılaştırdığınızda ortaya çıkan tablo sektörün bugün tartıştığı sıcak gündeminde bir anlamda cevabını veriyor. Bankacılık sektörü yılın ilk yarısında toplam kredi hacmini 186.6 milyar TL artırdı. Buna karşılık aynı dönemde ne kadarlık bir mevduat artışı yapıldığına baktığınızda sadece 109.6 milyar TL'lik bir artışla karşılaşıyorsunuz. Sektör TL kredi hacmini yılın ilk yarısında 172.9 milyar TL yükseltiyor. Aynı dönemde TL mevduatı sadece 22.5 milyar TL yükselebiliyor.

Yani bankaların neredeyse 150 milyar TL'lik bir kaynak açığı var. Toplam sektör bilançosuna baktığınızda ise vatandaşın mevduatta dolar, kredide TL tercihi bankaların aradaki farkı swaplamasına neden oluyor. Aradaki kaynak ise mevduat dışı fonlama araçlarından karşılanmış. TBB Başkanı Aydın bu konuda ise "Mevduat artışı kredi artışı kadar olmadığından faizler genel seviyesinde bir yükselme oldu. Bunun kalıcı olmayacağını ümit ediyoruz. Ve faizler genel seviyesindeki düşüşün hem sektördeki büyüme hem de ekonomik büyüme için gerekli olduğunu düşünüyoruz" değerlendirmesini de yaptı.

BDDK'dan düzenleme

Bankaların özkaynaklarına ilişkin yönetmelikte, bankaların özkaynak unsurlarına uygulanacak indirim esasları başlıklı 9. maddede değişiklik yapıldı. Resmi Gazete'nin dünkü sayısında yer alan yönetmelikle, söz konusu maddenin 8. fıkrası yürürlükten kaldırıldı.

Çekirdek sermaye hesaplamasında indirim kalemi olarak dikkate alınacak maliyet ve kısımları belirleyen 9. maddenin yürürlükten kaldırılan 8 fıkrasının (b) bendi; "(Bankacılık)Kanunun 57. maddesinin birinci fıkrasındaki sınırı aşan tutarlar ile bankaların alacaklarından dolayı edinmek zorunda kaldıkları ve aynı madde uyarınca elden çıkarmaları gereken emtia ve gayrimenkullerden edinim tarihinden itibaren üç yıl içerisinde elden çıkarılamayanların net defter değerleri" şeklindeydi. Kararın bankaların sermaye yeterlilik rasyosunda 10-15 baz puanlık pozitif bir etki yaratması öngörülüyor.

Marj daralıyor

Ticari kredi ile mevduat faizi arasındaki marj ise daralıyor. Yılın ilk yarısında kredi faizlerine bakıldığında ticari kredi faizlerinin ortalamada 1.5 puan artarak yüzde 14.5'lardan yüzde 16.6'ya geldiği görülüyor. Aynı dönemde mevduat faizlerindeki artış ise 3 puan yine aynı dönemde enflasyondaki artış da 3 puan.

TBB: Mudilere yönelik bir uygulama yok

Türkiye Bankalar Birliği (TBB), dün bir gazetede "faizi 50 bin avcı mudi indirecek" başlığıyla yer alan haberin, yanlış anlaşılmalara neden olabilecek yorum ve değerlendirmeler içerdiğini bildirdi.

TBB, Başbakan Yardımcısı Nurettin Canikli başkanlığında, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Başkanı, mevduat ve katılım bankalarının genel müdürleri ile 7 Temmuz'da yapılan toplantıya ilişkin olarak, bir gazetede "faizi 50 bin avcı mudi indirecek" başlığıyla yer alan habere dair yaptığı yazılı açıklamada, ilgili haberin yanlış anlaşılmalara neden olabilecek yorum ve değerlendirmeler içerdiğini ifade etti. Toplantıda dünya ve Türkiye ekonomisi ile bankacılık sektöründeki gelişmelerin görüşüldüğü ve değerlendirildiği belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Görüşülen konulardan biri, bankacılık sektöründeki kaynak ve aracılık maliyetinin seyrine ilişkin olmuştur. Kaynak maliyeti ve kredi faizlerini etkileyen faktörlerin; sektöre, yatırımlara ve büyümeye olan etkileri konusunda kapsamlı görüş alışverişinde bulunulmuştur. Büyümenin sürdürülmesinde tasarrufl arın artırılması ve verimli kullanılmasının önemi üzerinde durulmuştur. Toplantıda ekonomik realiteyle bağdaşmayan, piyasa mekanizmasıyla çelişen, rekabeti bozacak nitelikte hiçbir değerlendirme ve yorum yapılmamış, haberdeki ifadeleri çağrıştıracak içerikte bir konuşma kesinlikle olmamıştır. Haberde bahsedilen mudilere yönelik bir uygulama yoktur ve bu yönde bir yaklaşım da doğru olmayacaktır."