Kredi çekemeyen girişimciler için kitlesel fonlama

JÜLİDE YİĞİTTÜRK GÜRDAMAR 

Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) dün açıkladığı 2014-2016 dönemine ilişkin stratejik planda, ABD ve Avrupa’da küresel kriz sürecinde öne çıkan ‘crowdfunding- kitlesel fonlama’ gibi modern finansman yöntemlerinin incelenip hayata geçirileceğinin belirtilmesi dikkat çekti. Son yıllarda alternatif finansal kaynak olarak özellikle ABD ve Avrupa’da yaygınlaşmaya başlayan kitlesel fonlama (crowdfunding), yönteminde, elinde projesi olan ancak yeterli sermayeyi temin edemeyen, finans kurumlarından kredi alamayan ya da kredi maliyetini karşılayacak imkana sahip olmayan girişimcilerin ihtiyaçları olan fonu sanal alemde toplaması şeklinde tanımlanan kitlesel fonlama, son yıllarda özellikle ABD ve Avrupa’da yaygınlaşıyor. 

Bu sistemle 4 milyar dolar fon toplandı 

Bu sistemle şimdiye kadar dünyada dört milyar doların üzerinde fon toplandığı tahmin ediliyor. Henüz emekleme aşamasında olsa da, Türkiye’de de 2013’ten bu yana kitlesel fonlama konusunda birkaç internet portalı faaliyet gösteriyor. SPK’nın açıkladığı stratejik planda crowdfunding ile ilgili şu ifadelere yer verildi: “Şirketlerin finansman ihtiyaçlarının karşılanması için doğrudan halka açılmanın yanında farklı finansman yöntemlerinin de fayda ve uygulanabilirliklerinin değerlendirilmesi ile piyasaya yeni alternatifl er kazandırılacak olup, bu kapsamda, belirli kriterlerin karşılanması durumunda, şirketlerin paylarını halka arza ilişkin düzenlemelere tabi olmaksızın halka arz etmelerine imkân tanıyan 'crowdfunding' yöntemi gibi modern finansman yöntemlerinin analiz edilerek piyasanın gelişimi açısından faydalı görülenlerin hayata geçirilmesi, öngörülmektedir.” Konuya yönelik bir kaynak, “ Türkiye’de kitlesel fonlama konusunda henüz bir yasal altyapı yok. Ancak özellikle dernek ve vakıfl ar yani bağış toplama izni olan kuruluşlar, hazırladıkları projeyle ilgili de izin alarak, kitlesel fonlamayı seçebilirler. Dünyadaki uygulamalarına bakıldığında birçok projede, yapılan fon toplama işi ticari faaliyet olarak değerlendirilebilir” açıklaması yaptı. 

İster sinema filmi ister evcil hayvan için fon 

Fon ihtiyacı duyulan proje, bölgedeki evcil hayvanlar için barınak oluşturulması gibi sosyal amaçlı bir proje olabileceği gibi sinema filmi çekilmesi, müzik albümü ya da video oyunu oluşturulması gibi tamamen ticari amaçlı bir proje de olabilir. Bu amaçla sanal alemde oluşturulan platformlardan fon ihtiyacı olan projelerin duyurusu gerçekleştiriliyor, ilgi gösteren kişiler projeye diledikleri tutarda destek veriyor, gerekli fon tutarına ulaşılınca proje hayata geçiriliyor. Crowdfunding dünyada üç-dört yıldır aktif olarak kullanılıyor. Her geçen yıl görücüye çıkan proje sayısı da, toplanan fon miktarı da katlanarak artıyor. “Kickstarter”, “indiegogo”, “peerbackers” en yaygın platformlar. Bazı platformlar tamamen ticari amaçlı projelere yer verirken, sadece sosyal amaçlı projelere yer veren platformlar da mevcut. Örneğin “watsi.com” sadece tıbbi müdahale ihtiyacı olan ancak operasyon için gerekli paraya sahip olmayan kişilere kapılarını açıyor; bu platformda yapılan aracılık için hiçbir ücret talep edilmiyor. Başta ABD olmak üzere, birçok Avrupa ülkesinde, hatta Avustralya ve Yeni Zelanda’da kitlesel fonlama portallar var. 

Albüm çıkaran da var telefon üreten de 

• ABD’li şarkıcı Amanda Palmer müzik albümü için gereken 100 bin doları bir gün içerisinde topladı ve albüm yapıldı. 
• Nikola Tesla Müzesi kurulması için Indiegogo platformu üzerinden 9 gün çerisinde 1 milyon dolar toplandı. 
• Ubuntu Edge markalı cep telefonu üretilmesi projesinde 12 milyon dolar toplandı. • The Canyons filminin çekimi için gerekli 250 bin dolar toplandı ve film çekildi. 
• E-paper adlı akıllı saat projesi için kickstarter.com platformunda 10 milyon dolar toplandı.