Mevduatta azalma var, krediler çıkışta
Kredi ve mevduatta 1 milyara kadar kapanan makas mayısta 54 milyar liraya kadar açıldı.
ECE CEYHUN
Bankacılık sektöründe mayıs ayında, kredi ve mevduat cephesinde dinamikler yeniden değişti. ‘Akmasa da damlaya damlaya’ büyüyen mevduat geçen ay müşteri tercihlerinin farklı göstergelerin etkisinde kaldığını gösterdi.
Mayısta hem TL hem de yabancı para mevduatı azaldı. Ama reel sektörün kredilendirme ihtiyacı devam etti. Bankalar azalan mevduata karşılık, kredilerini artırmayı sürdürdü. Kredilerin aylık 16 milyar TL arttığı mayıs ayında TL mevduat 37 milyar azaldı; fonlama repoya döndü. Bankalar her 2 TL’lik mevduat azalışına karşın 1 TL kredi sağladı. Kredilendirmede ağırlığın kamu bankalarında olduğu görüldü.
Kurun tarihi seviyelere ulaştığı mayıs ayında ortaya çıkan kredi-mevduat tablosu son yıllardan farklı değişimini gözler önüne serdi. Nisan ayı verileriyle karşılaştırıldığında, mayıs ayında bankacılık sektöründe 16 milyar TL’lik kredi artışı oldu. TL krediler 19 milyar TL artarken sabit kurlarla yabancı para krediler 3 milyar TL azaldı. Bu rakam bazı şirketlerin mevduatını çekip, kredilerini kapattığının bir işareti olabilir. Buraya kadar ‘aylık göstergeler’de krediler açısından gelinen nokta çok da dikkat çekici görünmeyebilir. Ancak, mevduat tarafındaki gelişmelere bakıldığında ortaya çıkan tablo düşündürücü. Çünkü TL mevduattaki azalışın yanında döviz mevduatında da gerileme var. Rakamsal olarak ifade etmek gerekirse toplam mevduatta nisan ayına göre mayıs ayında 37 milyar TL’lik düşüş var. TL mevduattaki düşüş 29 milyar TL. Döviz mevduatındaki azalış ise sabit kurlarla 8 milyar TL. Sistem mevduattaki fonlama açığını nereden kapatmış dediğimizde ise karşımıza çıkan adres repo. Mayısta aylık repo artışı 32 milyar TL’ye fırlamış. Çünkü nisan ayında repo 17 milyar TL azalmıştı.
Bankacılık sektöründe nisan ayı tablosu ise bambaşkaydı. Yıl sonuna göre, Nisan ayında mevduat artışı, kredi artışı kadardı. Yani kredi ve mevduat büyümesi arasındaki makas kapanmıştı. Mevduatta yaklaşık 87 milyar TL, kredide de yaklaşık 87 milyar TL artış vardı. İki miktar artışı arasındaki fark 1 milyar TL’yi gösteriyordu. Şimdi bu fark yeniden krediler lehine büyüdü. Yılbaşından mayıs ayına kadar olan dönemde kredi hacmindeki 5 aylık artış 104 milyar TL oldu. Mevduatta ise aynı dönemde miktar artışı 50 milyar TL. Böylece yeniden kredi ve mevduat arasındaki miktarsal büyüme farkı, yılbaşından mayıs sonuna kadar olan dönem için, 54 milyar TL’ye kadar açıldı.
Aylıkta kurumsal kredi de bireysel de aynı miktarda arttı
Hesaplamaya göre kredi tarafında kurumsal-bireysel dengesinde değişim işaretleri de gelmeye başladı. Ama önce toplam rakamlara bakıldığında gelinen seviyeler mayıs sonu itibariyle kredi hacminin 2 trilyon 395 milyar TL’ye mevduat hacminin ise 2 trilyon 22 milyar TL’ye geldiğini gösteriyor.
Aynı dönemde kredilerin dağılımına bakıldığında durum şu: Mayıs sonu itibariyle TL kredi hacmi 1 trilyon 527 milyar TL, yabancı para kredi hacmi 868 milyar TL. 5 aylık dönemde 104 milyar TL’lik kredi artışının 95 milyar TL’si yerel para, sabit kurlarla 8 milyar TL’si ise yabancı para kredi artışından geldi.
Yinelemek gerekirse 5 aylık dönemde 104 milyar TL’lik kredi artışının 81 milyar TL’si kurumlardan 23 milyar TL’si bireylerdendi. Nisan- mayıs döneminde ise kurumsal krediler de bireysel kredilerde 8’er milyar TL’lik artış olmuş.
Kamular daha hızlı
TEB Yatırım bankacılık analisti Övünç Gürsoy, kredilendirme tarafında kamu bankalarının çok hızlı gittiğini belirterek, “Rakamlar bize özel bankaların ise daha ihtiyatlı bir yol aldığını gösteriyor. Yılın ikinci yarısında Merkez Bankası’nın faiz artırımının etkisini daha fazla göreceğiz. Hem kredi hem mevduat tarafından portföy yeniden fiyatlanacak. Dolayısıyla ana göstergelerde değişim sürecek. Kredi tarafında fiyatlamanın talebi de daraltıcı yönde etkisi olur” dedi.