Piyasaların yeni stresi ‘bilanço küçültme’ planı

AYDIN ŞAHİNALP

DIŞ HABERLER - ABD Merkez Bankası (Fed) bu yıl içinde kademeli faiz artışlarına devam edebileceğine ve 4,5 trilyon dolarlık bilançosunu küçültmeye başlayabileceğine işaret etti. Bankanın devasa bilançoda küçültmeye vurgu yapılması ve piyasalarda yatırımcıları endişelendiriyor.

Fed’in uzun bir zamandır eleştirilere maruz kalan bilançosunda küçültmeye gitme planı yatırımcıları tahminde bulunmaya itiyor. Bankanın çok hızlı davranması, faiz oranlarını daha yüksek seviyelere çekebilir. Mart ayı Fed tutanaklarında bankanın 4,5 trilyonluk bilançosuyla ilgili tartışmalar öne çıktı. ABD Merkez Bankası, Federal Açık Piyasa Komitesinin (FOMC) 14-15 Mart’ta düzenlenen toplantısına ilişkin tutanaklarına göre, Guvernörler Kurulu üyelerinin çoğu yıl sonu itibariyle bilançonun küçültülmeye başlamasını bekliyor.

Finansal piyasalar için yeterli ayrıntı yok

Birçok Fed yetkilisinin bilançonun pasif ve öngörülebilir bir şekilde küçültülmesinden yana görüş bildirdiğini ortaya koyan tutanaklarda, bunun hazine tahvilleri ve mortgage destekli menkul kıymetlere yönelik yeniden yatırımların kademeli olarak azaltılması ya da durdurulması yoluyla gerçekleştirileceği belirtiliyor. Politika yapıcıların son kararlarının ardından Fed’in hedeflerine ilişkin görüşler teyit edilirken, finansal piyasalar hala ayrıntıların azlığı ile başa çıkma zorunda kalıyor.

Mart ayı tutanaklarının Financial Times’a değerlendiren yatırım şirketi Capital Management’ın Üst Düzey Yöneticisi (CEO) Greg Parsons, “Fed tutanaklarını, FOMC üyelerinin neleri, ne zaman ve ne kadar hızlı yapacaklarına dair büyük bir belirsizlik olarak yorumluyorum” diyor. Fed’in 4,5 trilyon dolarlık bilançosunu küçültmeye hazır olduğunu belirtmesinden sonra ABD tahvil piyasalarında karışık bir seyir izlendi. Gösterge ABD 10 yıllık hazine tahvilleri getirileri 2.353 seviyelerine gerilerken 30 yıllıkların getirileri 3.007 seviyelerine kadar yükseldi. Fed’in elinde tuttuğu Hazine borcunun 425 milyar dolarlık miktarının vadesi 2018’de 352 milyar dolarlık bölümünün ise 2019’da vadesi doluyor. Buna karşılık bankanın portföyündeki mortgage destekli menkul kıymetlerin büyük kısmının vadesi 2040 yılında doluyor. Yatırım bankası Morgan Stanley analistleri, bir on yıl içinde bir geri ödemeler olabileceğini tahmin ediyor.

Fed ne zaman harekete geçecek?

Yatırım şirketi Angel Oak Capital Advisors’ın kıdemli portföy yöneticisi “Yeniden yatırımları azalttıkça tahvil piyasasına yeni bir faiz dalgalanmalarının getirilmesi etki yaratacaktır.” diye uyarıyor. ABD Merkez Bankası Federal Açık Piyasa Komitesinin çoğu üyesi, ekonominin “beklendiği gibi” performans gösterdiği takdirde bu yılın başında bilanço küçültmeye başlayacağını düşünüyor. Ve yetkililerinin büyük kısmı faiz oranlarının belirli bir sayıda artırılmasının ardından bilançonun da düzeltilmesine başlanacağını ifade ediyor.

Önceki gün yayımlanan tutanaklarda, üyelerin çoğunun kademeli sıkılaştırmaya devam edilmesini desteklediği aktarılırken, “Üyeler, ekonomik görünüme yönelik değerlendirmeleri genel olarak çok az değiştiğinden kademeli hızda faiz artışının FOMC’nin tam istihdam ve yüzde 2 enfl asyon hedefleri için muhtemelen uygun olduğunu düşünmeye devam etti” ifadelerine yer veriliyor.

Buna karşın enflasyona ve yeni mali politikalara yönelik belirsizliklerin sürdüğü vurgulanan metinde, “Üyeler, değerlendirmelerini, iletişimlerini ve politika faizi için uygun gördükleri patikayı beklenmeyen gelişmelere yanıt vermek için değiştirmeye hazır olduklarının altını çizdiler.” denildi.

Uzmanlar Fed’in bilançosunun çok hızlı bir şekilde küçültülmesinin faizleri özellikle de yılın sonuna doğru daha da yükselteceği ve küresel arenadaki diğer büyük merkez bankalarının uyum politikalarından çekilmek isteyebileceği konusunda uyarıyor.

Fed’in bilançosu 10 yılda 5 katı büyüdü

Küresel finansal krizinden bir yıl önce 2007’nin sonunda 750 milyar dolar olan Fed bütçesi 2017 Mart ayı sonunda 4.5 trilyon dolara kadar çıktı. Bu devasa büyüme fazleri düşürmek ve ekonomiyi canlandırmak için tasarlanan nicel yavaşlama kapsamında Fed’in tahvil alımlarının hacmini yansıtıyor. Banka tarafından gerçekleştirilen alımların çoğu hazine tahvilleri ve mortgage destekli menkul kıymetler üzerinde yoğunlaştı. ABD Merkez Bankası son zamanlarda vadesi gelen tahvillerin borcunu mortgage destekli menkul kıymetlerle yeniden finanse ediyor. Aylık olarak ortalama 20 ila 30 milyar dolar arasında alım gerçekleştiriyor. Bu mart ayındaki yeni ihracın yüzde 21’ine tekabül ediyor. Fed’in elinde tuttuğu Hazine borcunun 425 milyar dolarlık miktarının vadesi 2018’de 352 milyar dolarlık bölümünün ise 2019’da vadesi doluyor.