Tarımsal emtiada toparlanma başlıyor

EVRİM KÜÇÜK

Geçtiğimiz yıl metal fiyatlarında yaşanan patlamanın aksine tarımsal emtia piyasaları yatırımcısına kaybettirdi. Üretim artışı hem tahılları hem de tropikal emtialar olarak da adlandırılan kahve, kakao gibi ürünlerin fiyatlarını baskıladı. Bu yıl ise tarımsal emtia piyasalarında daha pozitif bir görünüm hakim. Analistlere göre bu yıl fiyatları destekleyecek dört faktör öne çıkıyor; fiyatların dip seviyelere gelmesinin üretim alanlarındaki artışı sınırlayacak olması, ekonomik büyümeye paralel olarak talebin güçlenmesi, Latin Amerika’ya kuraklık Avustralya’ya ise aşırı yağmur getirmesi beklenen La Nina’nın yaratacağı riskler ve yatırımcının tarım emtialarına ilgisinin sürmesi.

Emtia piyasasında geçen yıl yatırımcısına en çok kaybettiren yüzde 22.2 ile şeker oldu. Şekeri, yüzde yüzde 11 ile kakao, yüzde 7.9 ile kahve, yüzde 4.4 ile soya fasulyesi ve yüzde 0.3 ile mısır takip etti. Bu yıla da çok parlak başlamadılar. S&P GCSI tarım endeksi yılbaşından bu yana yüzde 0.3 geriledi. Ancak 2018 hep böyle gitmeyecek. Aralarında Rabobank, ABN Amro, Cohen&Steer, Goldman Sachs’ın olduğu finans kuruluşları 2018’de tarım ürünlerinde fiyatların psikolojik bariyerleri aşabileceği görüşünde. Analistler buğday fiyatlarında 5 dolar/buşel, arabica kahvede 150 sent/pound, kakaoda 2.300 dolar/ton seviyelerinin üzerini konuşuyor.

Rabobank: Yukarı yönlü riskler aşağı yönlü risklerden fazla

2017’de tarımsal emtia fiyatları zayıf bir görünüm sergiledi ancak Rabobank 2018’de bazı değişiklikler yaşanabileceğini söylüyor. Birçok tarımsal emtianın fiyatları düşük seviyelerde fakat üretim dengelerinde sıkılaşma söz konusu ve bu stok oluşturma trendini tersine çevirebilir. Sektörde en büyük risk olarak hava koşulları gösteriliyor. Hava koşulları fiyatları aşağı çekebildiği gibi hızlı fiyat yükselişlerine de neden olabilir. Rabobank’a göre bu noktada özellikle La Nina’nın gelişimi dikkatle takip edilmeli. 2018’de La Nina’nın oluşma olasılığı yüzde 70. Bu, ABD’deki üretim bölgelerinde havanın ısınmasına ve ciddi bir kuraklığa yol açabilir. Bankanın analistleri bundan dolayı birçok tarımsal emtiada aşağı yönlü risklerin sınırlı olduğunu, yukarı yönlü risklerin ise çok daha fazla olduğunu düşünüyor. Ayrıca fonların tarımsal emtia piyasalarında aktif olmaya devam etmesini bekliyorlar. Bu da işlem hacmini artırabilecek bir faktör.

Kahve fiyatları yılın ikinci yarısında durgun bir seyir izledi. Brezilya’da hava düzelme gösterince Arabica tipi kahvede kısa pozisyonlar eylülden sonra artmaya başladı. Bu da fiyatları yukarı yönlü destekliyor, Arabica kontratlarında fiyatlar 150 cent/ lb seviyesini aşabilir. Talebin gücünü koruması nedeniyle Brezilya ve Vietnam’daki üretime rağmen 2018/19 döneminde sadece 3 milyon çuval fazla oluşacağı öngörülüyor.

Küresel buğday pazarında güçlü arz bulunuyor. Ancak Çin dışarıda tutulduğunda arzın 2017/20/18 döneminde fazla değişmediği görülüyor. Bu da stokların dengelenmesinde önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor. Dünyada ihraç edilebilir stokların azalması nedeniyle 12 aylık süre zarfında CBOT bağday fiyatlarının güçlü bir görünüm sergileyebileceği tahmin ediliyor. Rabobank 2018/19’da Çin hariç, 7 milyon ton küresel açık vermesini bekliyor. Bu da 2012/13’den bu yana piyasalarda oluşan ilk açık olacak.

ABN Amro: Talep artışı fiyatları yükseltecek

ABN Amro da 2018’de tarımsal emtia için pozitif öngörüler ortaya koyuyor. Hollanda merkezli finans kuruluşu buğday, mısır ve kahve fiyatlarının üretimin azalmasına paralel olarak psikolojik seviyeleri aşabileceğini tahmin ediyor. Tahılların özellikle Çin’den gelecek talebin olumlu etkisini hissedebileceğini bildiren bankanın analistlerine göre tropik emtialar olarak adlandırılabilecek kahve ve kakao gibi ürünlere ise ABD ve Avrupa tarafından gelecek talep etkili olacak. Özellikle kahve talebinde önemli bir artış beklendiğini vurguluyorlar. ABN, Şikago’da buğday fiyatlarının yılı 5 dolar/buşel ile 2017’nin üzerinde kapatmasını bekliyor. 2019 ortasında ise bu bariyerin aşılmasını bekliyor. Mısır ve soya fasulyesi için fiyat beklentisi de 4 dolar ile yine 2017 fiyatlarının üzerinde. ABN, 2018’de kahve fiyatlarının 150 sent/pound düzeyine geleceğini öngörüyor. Kakao için yıl sonu tahmini ise 2.300 dolar. New York’ta kakao aralık ortalarında 1.950 dolardan alıcı buluyordu.

Goldman, pamuk için daha iyimser

Tarımsal emtia fiyatlarının getirisinin geçtiğimiz yıl yaklaşık yüzde 13 azaldığını ancak bu oranın 2018’de sadece yüzde 0.9 negatif bölgede olacağını öngören Goldman Sachs bazı ürünlerde fiyat beklentisini yükseltti. Goldman pamuk fiyatı beklentisini 5 sent artırarak 75 cent/pound düzeyine, arabica kahve fiyatını 140 cent/lb, kakao fiyat beklentisini de 2 bin dolar/ton seviyesine çıkardı. 

Cohen&Steers emtia stratejistleri de aynı görüşte. Portföy yöneticisi ve Başkan yardımcısı Ben Ross, şişmiş küresel envanterin 2017/18 döneminde fiyatları baskıladığını ancak mısır ile buğdayda fiyatların, kuzey yarım kürede ekim alanlarının azalması anlamına gelecek seviyelere indiğini belirtiyor. Şirketin analistlerine göre ABD ve Avustralya’da meteoroloji uzmanlarınca oluşmaya başladığı doğrulanan La Nina’nın getireceği kuraklık Brezilya ve Arjantin’in mısır üretimine, yağmurlar ise Avustralya’nın buğday kalitesine zarar verebilir.

Tarım ürünlerinde fiyat beklentileri şöyle:

■ MISIR: Şikago’da mısır fiyatlarının 4 dolar/buşel seviyesinin üzerinde geçen yıla göre daha fazla kalması bekleniyor.

■ PAMUK: Kısa vadede baskı altında kalabilir ancak uzun vadede küresel açık ve tüketimdeki artış nedeniyle fiyatlar destek görecek.

■ BUĞDAY: Küresel stoklarda, Çin hariç, 7 milyon tona iniyor. Bu da 2012/13’den bu yana piyasalarda oluşan ilk açık olacak ve fiyatların yukarı doğru ivmelenmesini sağlayacak.

■ KAKAO: Talep artışına karşın Fildişi Sahilleri’nin üretimindeki düşüş ICE kakao fiyatlarını yukarı itecek.

■ KAHVE: Brezilya’nın üretim bölgelerindeki kuraklık ve çok iyi giden küresel talep Arabica tipi kahvenin fiyatında yükselişe işaret ediyor.

■ ŞEKER: AB’de üretim kotalarının artması fiyatları baskılayabilir fakat enerji fiyatlarındaki artışın etanole talebi artırmasının fiyatları yükseltme potansiyeli bulunuyor.

■ SOYA FASULYESİ: Küresel stoklardaki daralma fiyatları destekleyen bir unsur olabilir.

■ PALM YAĞI: Küresel palm yağı üretiminin yılık bazda yüzde 10 ile talebin üzerinde artış göstermesi nedeniyle fiyatlarda gerileme beklentisi hakim. Nebati yağdaki büyük stoklar fiyat artışlarının önüne geçiyor.