'Hurda'nın dayanılmaz cazibesi
BURSA'DAN / Ömer Faruk ÇİFTÇİ
Otomotiv denince taraflı tarafsız hemen hepimizin aklına ilk gelen il Bursa'dır. Hatta Bursa'ya zaman zaman ABD'nin otomotiv kenti Detroit'ten esinlenerek Türkiye'nin Detroit'i benzetmesini de yapmaktayız. Ayrıca bu yakıştırma abartı da sayılmamalıdır çünkü Bursa'da TOFAŞ, Oyak Renault, Karsan'ın yanı sıra otobüs üretiminde de Güleryüz, Tezeller ve Gözükara sektörün önemli oyuncuları arasında yer almaktadır. Ana sanayi üretiminin bu kadar yoğun olduğu Bursa'da yan sanayi de gerekli tedariki sağlamak amacıyla yatırımını gerçekleştirmiştir. Hal böyle olunca da geçmişte istihdam bazında tekstilin ağırlığını son yıllarda otomotiv almıştır.
Yaşanan küresel ekonomik kriz dünyada ağırlıklı olarak otomotiv sektörünü vurduğu için Bursa bu krizden diğer illere göre daha fazla etkilenmiştir. Neyse ki Avrupa Birliği ülkelerinin almış olduğu tedbirlere ilave hükümetin mart ayında çıkardığı ÖTV indirimiyle birlikte sektör yeniden hareketlenmiştir. Bugün itibariyle fabrikaların programlarına baktığımızda üretimdeki hareketlilik sevindirici düzeydedir. Ancak yaşanan bu canlılık haziran ayında sona erecek olan ÖTV indiriminin ardından nasıl bir şekil alacak herkes bunu merak ediyor. Sektörün oyuncuları şimdiden haziran sonunu kara kara düşünüyor. TİM Başkanvekili UİB Başkanlar Kurulu Başkanı Ferit Sünneli, ÖTV indiriminin piyasalarda bir bahar havası yaşattığını ancak sektörün önünü açacak bir uygulama olmadığını belirtiyor ve ekliyor: "Otomotiv sektörünü ancak uygulamaya konulacak olan bir hurda teşviki ayağa kalkar." Sünneli 2003 yılında da uygulanan bu teşvikin etkilerinden yola çıkarak sağlanacak faydayı şöyle özetliyor: "TÜİK verilerine göre Türkiye'de motosiklet dahil trafiğe kayıtlı araç sayısı 13,8 milyon adet. Bunun 2.8 milyon adeti 20 yaş ve üzeri. Biz 16 yaş ve üzeri araçlara hurda teşviki uygulanmasını istiyoruz. Yani 2.8 milyon aracın yüzde 20'inin bu sayede hurdaya çıkması bize yaklaşık 600 bin araç üretimi getirecektir. Geçen yıl krizsiz bir ortamda üretilen toplam araç sayısı 1 milyon adet."
Avrupa Birliği ülkelerinin aldığı tedbirlere de göz atacak olursak; Almanya 9 yaş üstüne Euro 4 motor şartı ile 2 bin 500 Euro, İtalya 10 yaş üzerine bin 500 Euro, Fransa'da 10 yaş üzerine bin Euro ve son olarak da İngiltere 10 yaş üzerine 2 bin poundluk teşvik getirdi. Hurda teşvikini ilk uygulayan Almanya'nın verilerine baktığımızda mart-nisan aylarında satılan araç sayısı krize rağmen geçen yılın aynı döneminden daha fazla.
Hükümet için vergilerden vazgeçmek elbetti ki kolay değil. Kısa çalışma ödeneğinin süresi bitmek üzere. Haziran ayı sonunda ÖTV indiriminin de son bulması ile yeni bir düzenleme yapılmazsa otomotiv sektörünün 2008'in Kasım-Aralık aylarına dönmesi kaçınılmaz. Bu bağlamda hem yurtdışından gelecek iyi haberler hem de hükümetin ÖTV'yi uzatması ve buna hurda desteği sağlaması sektörün 2 milyonluk üretim hedefini daha da kolaylaştıracaktır.
Dipnot: Yatırım konusunda Bursa ile sınırlı kalmayan Bursalı sanayicilerden körük üreticisi Aktaş Grup Bulgaristan'dan sonra Brezilya tesisini geçtiğimiz günlerde hizmete açtı. Sönmez Grup'un Antalya Lara'daki 70 milyon TL'lik Lara Baia müşteri kabulüne başlarken, Özdilek'in yine Antalya'da 60 milyon TL'lik AVM yatırımı da bu ay içerisinde hizmete açılacak. Nerede olursa olsun açılan her tesis iş, aş demektir. Kriz ortamında yatırıma devam eden Bursalı sanayicilerimizi gönülden kutluyorum.