'Kivşet' sakızı artık şişmiyor
Hüseyin BOZKURT / Yeminli Mali Müşavir
Bugün sizlere, Gaziantep'e mahsus bir üründen bahsedeceğim. Bu, bir tür sakız. Öyle bir sakız ki; çok şişebilen, şişirene göre şekil alan ve yetkili ağızlarca tercih edilen, kaplan yaralarını iyileştiren, çiğnedikçe sünen ve komşu illerimizde pek sevilmeyen bir sakız türü. Bu sakızın adı "Kivşet Sakızı". Bu sakızı ilk defa duymuş gibisiniz. Hayret, nasıl hatırlamadınız? Yakın tarihe kadar herkes çiğniyordu bu sakızı. 14 Temmuz 2009 günü alınan bir karara karşı duramadı ve üretimi durdu. Şimdilerde, çiğneyen de kalmadı, şişiren de. Üç yıl çiğnendi şişirildi ama maalesef kaplan yaralarına iyi gelmediği anlaşıldı. Kimseyi iyileştirmedi. Yetkililer de çiğnemez oldu.
Gaziantep, birçok ürünün üretim merkezidir. Anadolu kaplanları sayesinde 5 organize sanayi bölgesine sahiptir. Varını yoğunu yatırım yaparak bu seviyelere gelmiş bir ildir. Ama 3 yıl önce çevre illere verilen teşvikler nedeniyle yatırımlar civar illere kaymış ve Gaziantepli yatırımcılar, yakın illerde üretilen ürünlerle rekabet edemez hale gelmişti. Bunun üzerine Gaziantep'te üç yıldır konuşulan bir konu ortaya çıkmıştı. Bu, Gaziantep'in teşvik sorunu idi. Herkes yazdı çizdi, yetkililer her gün demeç verdi. İlgili ilgisiz herkes konuşmaya başladı. İşte, teşvik sakız oldu dillerde. Geldi, gelecek derken üç yıl geçti.
Kivşet (teşvikin tersi) sakızı da buradan çıktı. Teşvik, ağızlarda konuşa konuşa oldu kivşet sakızı. Neyse ki, en sonunda 2009 yılı Temmuz ayında 81 ilde olduğu gibi Gaziantep de, teşvik kapsamına alındı ve kivşetin ne olduğu en sonunda anlaşıldı. Anlaşıldı anlaşılmasına da, bu sakızla yaralarının sarılacağını bekleyen Gaziantepli sanayicilerin dertlerine derman olmadığı görüldü. Her ilin teşvik edildiği bir sistemde, Gaziantep'e teşvik verildiği söylenemez. Sonunda beklenen ve söylenenler olmadı. Neden olmadı? Çünkü, 3 yıldır civar illerdeki teşviklerden sıkıntı yaşayan Gaziantep, mevcut yatırımların teşvik tedbirlerinden faydalanacağını bekliyordu ama bu gerçekleşmedi.
Eski yatırımcıların hüküm süren küresel kriz döneminde 2010 yılının sonuna kadar yeni bir yatırım yapmaları finansal olarak mümkün değil. Eski haksız rekabet halen sürüyor. Peki, bu teşvikten kimler faydalanacak. Bu teşviklerden 2010 sonuna kadar yeni bir yatırım yapanlar faydalanacak, bu kişiler şu an krizden etkilenmeyen 3-5 eski yatırımcı ile ilk defa sanayici olacak kişiler olacaktır. Temmuz 2009'da Gaziantep'te üç firma teşvik belgesi aldı. Bunlardan ikisi kalite düzeltme, diğeri enerji ile ilgili. Yani yeni istihdam gerektiren bir adet teşvik belgesi alınmıştır. Teşvik teşvik diye üç yıl feryat eden bir ilde, bir tek yeni yatırım teşvik talebi var. Bu rakam düşündürücü olup, durumun ciddiyeti ortadadır.
Eski yatırımcıların büyük kısmı, maliyet yüksekliği nedeniyle rekabet edememe ve finans krizi nedeniyle işi döndürememe ile karşı karşıya. Yeni yatırımcılara karşı da rekabet edemeyecekler. Kısacası, Anadolu kaplanları olarak, yirmi yılı aşkın süredir ülkenin ekonomisinin lokomotifi olmuş, milli serveti ve tüm varlığını toprağa gömmüş ve bu gün kıpırdayamaz vaziyette adeta kendi haline terk edilmiş eski yatırımcıların gerçek beklentisi istihdam ve yatırımın teşviki tedbirinden faydalanmak da dahil, maliyet düşürücü destekler, ihracat destekleri, finans desteği gibi teşviklere ihtiyaç duymakta. Yetkililerin bu ihtiyacı iyi okuması gerekir. Sonuçta eski de olsa bu yatırımlar bu ülkenin milli servetidir. Zira, büyük çaplı teşvik tedbirleri alınmasına rağmen, ne tuhaf ki hiçbir sanayici mutlu değil.