12 Haziran seçimleri ve dış politika

Dr. Mustafa AŞULA / Emekli Büyükelçi

12 Haziran seçimlerini siyasi iktidarın %50 gibi büyük bir çoğunlukla kazanmış olduğunu biliyoruz. Daha parlamento henüz teşekkül etmeden ve tabiatıyla yeni hükümet teşkil edilmeden, önümüzdeki dönemin, başta bir takım etnik unsurların şimdiden pek ümitlendikleri yeni Anayasa olmak üzere, belli başlı iç politika sorun ve hedefleri kamuoyunda ve siyasiler indinde enikonu tartışılmaya başlandı. Tartışılmayan dış politika.

Bundan nasıl bir anlam çıkarmak doğru olur? Gerçekten, ne iktidarın ve ne de muhalefetin seçim manifestolarında dış politika vardı, iki taraf sanki anlamışlardı. Muhalefet birçok konu üzerindeki örtüyü olduğu gibi bıraktı, açmadı. Örneğin, AB ile bundan seneler önce büyük şenlik ve gösterilerle başlatılan tam üyelik müzakerelerinin neresindeyiz? kaç fasıl açıldı ve bunlardan kaçı kapandı, daha ne kadar kat etmemiz gereken mesafe var? Durgunluktan öte tıkanıklığın bize dönük sebepleri nelerdir?, nasıl bir çıkış yolu düşünülüyor? Nükleer güç olmak yolundaki emellerini saklamayan ve fiilleriyle bu niyetini açıkça ortaya koyan İran'ı frenlemek adına şimdiye kadar neler yapabildik?, Bu bağlamda Batı bizden ne gibi hizmet ve katkılar bekliyor?

Yoksa, imzaladığımız takas anlaşmasına rağmen, sonunda aradan çekildik mi? Amerika'nın Irak'tan çekilme sürecini başlattığı bu aşamada doğacak siyasi ve güvenlik boşluğunu doldurmak veya en azından bu durumun bize olabilecek olumsuz yansımalarını önlemek amacıyla hangi politikaları üretmekteyiz? Yıllardır tam bir çıkmaz içinde dönüp dolanan Kıbrıs'ta çözümü toplumların liderlerine bıraktık, sanki Rumlar şimdiye kadar bir çok ahvalde iyi niyet örneği verdiler.

İktisadi sorunlarının arkasına gizlenmeye devam eden Yunanistan'ı bu yolda tamamen serbest bıraktık, Rumlar üzerinde etkin olması için bu ülke üzerinde baskı kurmayı düşünmedik. 'Sıfır Sorun' politikasına örnek olsun diye, Ermenistan'la imzalanan protokollerin akıbetini takip etmedik ve bu meyanda Azerbaycan gibi bir varlığı giderek kaybetmeyi göze aldık.

İsrail'in açık denizlerdeki vaki saldırganlığının mal olduğu dokuz canın hesabını daha göremedik, buna rağmen İHH'nin yeni bir konvoy hazırlığı içinde olduğundan bahsediyoruz. Mısır'da olayların, halkın ve kurumların gösterdikleri sağduyu sayesinde nispeten kısa süre içinde sükunet bulmasını takiben, Libya'da patlak veren ve son dört aydan bu yana devam ede gelen silahlı başkaldırı çatışmaları karşısında, yerleşik yönetimi zorla işbaşından uzaklaştırmak isteyen müttefikleri caydırmak için hangi çabaları gösterdik?

Bugün bahse konu çevreye neden katılmak ihtiyacını hissederek, Trablus'taki iktidara 'git' demeye başladık? Bu tavrımızı, bizim ananevi akidelerimizle izah edebilir miyiz? Yanı başımızda, güya çok yoğun ilişkiler içinde olduğumuz Suriye'ye söz geçiremiyoruz, bolca nasihatin pek müşterisi yok. Her gün binlerce Suriyeli hudutları zorlayıp topraklarımıza sığınıyorlar.

Bunları barındırmak insanlık ve alicenaplık, ancak siyaset de gerekiyor. Suriye ile ilişkiler geliştirilirken elde icabında kullanılmak üzere, mukabil ağırlıklar da (leverage) bir yerde saklı tutulmalıydı. Bu olmadığına göre, herhalde kollektif aksiyonlara ortak olmaya bakmak lazım. Onun da zaman ve ölçüsünü biz tayin edemiyoruz. Mesele bu.

Bu koşullarda, 12 Haziran seçimlerinin dış politikada yeni bir hareketlilik getireceğini beklemek zor görünüyor. Anayasa ve iç politika baskın çıkacak ve dış politikayı bir nev'i nadasa alacak. Bu, ilk nazarda nispi bir rahatlık gibi gözükse de, uzun vadede, başlatılanların üstlerinin örtülmesi gibi, inandırıcılığı törpüleyen sonuçlar doğurması riskini taşımaktadır.