20 soruda Almanya'da çifte vatandaşlık yasası

Yeni yasayla Alman vatandaşlığına geçişler kolaylaştı ve çifte vatandaşlığın önündeki engeller kalktı. Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkede yaşayan yabancılara "Alman vatandaşlığına geçmeleri" çağrısında bulundu.

Yeni yasanın yürürlüğe girmesinin ardından sosyal medya hesabından video yayımlayan Scholz, başka bir ülkede doğmuş ya da anne babası başka bir yerden gelmiş çok sayıda kişinin Almanya'da yaşadığını belirterek, "Burada yaşıyorlar, Almanca konuşuyorlar, çalışıyorlar, okuyorlar ve Alman Milli Takımı için iyi tezahürat yapıyorlar ve artık Alman vatandaşlığına geçmeleri daha kolay. Bu, iyi bir gelişme." ifadelerini kullandı.

Almanca konuşan, ülkeye ve topluma katkı katkıda bulunan herkesin, Almanya'nın geleceğinde söz sahibi olması gerektiğini vurgulayan Scholz, vatandaşlığa geçip geçmemeyi düşünenlere seslenerek, "Lütfen, bu iyi bir adım. Bu, insanların alınacak kararlarda daha fazla söz sahibi olmasına yardımcı olur." dedi.

"Şimdi onlara şunu gösteriyoruz: Siz, Almanya'ya aitsiniz"

İçişleri Bakanı Nancy Faeser, sosyal medya platformu X'ten yaptığı açıklamada, vatandaşlık yasasındaki reformun yıllardır Almanlarla birlikte yaşayan, değerlerini paylaşan, çok çalışan, çocuk yetiştiren ve ülkesinin ilerlemesine yardım sağlayanlar için olduğuna işaret ederek, "Alman vatandaşlığı olmadan asla tam ait olamazlardı. Şimdi onlara şunu gösteriyoruz: Siz, Almanya'ya aitsiniz." ifadelerini kullandı.

Yeni vatandaşlık yasasının yürürlüğe girmesinden büyük memnuniyet duyduğunu belirten Faeser, "En iyi beyinler için küresel rekabette kalifiye çalışanlara öngörülebilir bir gelecekte toplumumuzun tam bir parçası olma umudunu vermeliyiz." değerlendirmesinde bulundu.

Türkiye'nin Berlin Büyükelçiliğinin X hesabından yapılan açıklamada da Almanya Türk Toplumu üyelerinin arzu etmeleri halinde artık Alman vatandaşlıklarını koruyarak Türk vatandaşlıklarını yeniden kazanabilecekleri ve Almanya’daki 14 başkonsolosluğun bunun için hazırlığını tamamladığı bildirildi.

Yasa ne anlama geliyor?

AA muhabirleri, yasanın ne anlama geldiğine ve özellikle Türk vatandaşlar açısından ne gibi kazanımlar içerdiğine ilişkin merak edilen konuları 20 soruda derledi.

1- Almanya, neden Vatandaşlık Yasası’nda değişiklik yaptı?

Yasa, Almanya'da yaşayan yabancıların Alman vatandaşı olmalarını kolaylaştırmayı amaçlıyor. Yaşlanan nüfusu yani demografik yapısından dolayı göçe ihtiyaç duyan Almanya, bir taraftan yetenekli ve kalifiye iş gücünün ülkede kalmasını, diğer taraftan kalifiye iş gücü rekabetinde ABD ve Kanada gibi ülkelerle arayı kapatmak istiyor. Bu nedenle Almanya’ya gelmeyi düşünen yabancılara perspektifler sunmak ve uzun süreden beri ülkede yaşayan yabancıları teşvik ederek entegrasyonu kolaylaştırmak istiyor.

Almanya’da nüfusun yüzde 14’üne karşılık gelen yaklaşık 12 milyon kişi, Alman pasaportuna sahip değil. Bunların 5,3 milyonu en az 10 yıldan beri Almanya’da yaşıyor.

2- Alman vatandaşlığına geçmek için bekleme süresi ne kadar?

Yeni yasayla Alman vatandaşlığına geçmeye ilişkin süre de kısalıyor. Bundan sonra Alman vatandaşlığına geçmek için gerekli yasal ikamet süresi, 8 yıldan 5 yıla indiriliyor.

Alman vatandaşlığına geçmek isteyen kişinin ülkedeki yaşam şartlarına uyum sağlama konusunda okul veya mesleki başarısının bulunması, gönüllü çalışmalar yapması veya dil öğrenmek için özel çaba sarf etmesi gibi durumlarda da bu süre 3 yıla kadar düşebiliyor.

3- Alman vatandaşlığına geçenler, önceki vatandaşlıktan ayrılmak zorunda mı?

Hayır. Yeni yasanın yürürlüğe girmesiyle Alman vatandaşlığına geçmek isteyenler, kendi ülkelerinin vatandaşlığından vazgeçmek zorunda kalmayacak. Almanya'da yaşayan Türk vatandaşları, Türk vatandaşlığından ayrılmadan Alman vatandaşlığına da sahip olabilecek.

4- Almanya’da doğan çocuklar, Alman vatandaşı olacak mı?

Ülkede doğan çocuklar, ebeveynleri Alman vatandaşı olmasa dahi onlardan en az birinin en az 5 yıl yasal olarak ülkede ikamet etmesi halinde Alman vatandaşlığı alabilecek. Prensip olarak ülkede doğan çocuklar, hem Alman vatandaşlığına hem de ebeveynlerinin vatandaşlığına kalıcı sahip olabilecek.

Daha önce yürürlükte olan ve bireyleri 23 yaşına kadar ebeveynlerinin vatandaşlığı ile Alman vatandaşlığı arasında seçim yapmaya zorlayan "opsiyon modeli" de yürürlükten tamamen kalktı.

5- Vatandaşlık başvurusunun nereye yapılması gerekiyor?

Almanya'daki federal devlet yapısı nedeniyle vatandaşlık konularıyla eyaletler ilgileniyor. Vatandaşlık başvurularının bu eyaletlerin veya yerel yönetimlerin ilgili dairelerine yapılması gerekiyor. Bazı eyaletlerde başvurular, internet üzerinden de yapılabilecek. Bu konuda eyaletlerde ve yerel yönetimlerde faaliyet gösteren sivil toplum kuruşlarından veya ilgili resmi dairelerin internet sayfalarından bilgi alınabilecek.

6- Vatandaşlığa geçişte Almanca dil bilgisi isteniyor mu?

Alman vatandaşlığına geçmek için B1 seviyesinde Almanca dil bilgisi isteniyor.

Almanya’da bir okulu başarıyla bitirdiğine ilişkin sertifika B1 seviyesini kapsıyor. Bu sertifikaya sahip olmayanların dil sınavına girmeleri gerekiyor.

Ancak bir istisna olarak, İşgücü Anlaşması kapsamında 30 Haziran 1974'e kadar Federal Almanya Cumhuriyeti'ne (Batı Almanya) ve sözleşmeli işçi olarak 13 Haziran 1990'a kadar eski Almanya Demokratik Cumhuriyeti'ne (Doğu Almanya) gelen işçiler için vatandaşlığa girişte yazılı sınav olmayacak. Bu kapsama giren kişilerin, sözlü Almanca iletişime geçebilmesi yeterli olacak.

7- Vatandaşlık testi nedir?

Alman vatandaşlığına kabul edilmenin bir ön koşulu da adayların “vatandaşlık testini” başarıyla geçmesi. Bu test, 2008’de yürürlüğe girdi.

Test, Almanya’nın tarihi, hukuki ve toplumsal yapısını, ikamet edilen eyaletle ilgili soruları içeriyor. Test, toplam 310 sorudan oluşuyor. Sınavda da 33 soru soruluyor.

Almanya İçişleri Bakanlığı, ülkede artan antisemitizmden ötürü vatandaşlık testinde soru listesinin genişletildiğini, listeye antisemitizm, İsrail devletinin var olma hakkı ve Almanya’daki Yahudi yaşamına ilişkin soruların da dahil edildiğini açıkladı.

17 soruya doğru cevap verildiğinde test başarıyla geçilmiş oluyor. Almanya’da okul diplomasına sahip olanların teste girmeleri gerekmiyor. Teste girme ücreti, şu anda 25 avro olarak belirlendi.

8- Alman vatandaşlığına geçmek için diğer koşullar nelerdir?

Alman vatandaşlığına geçmek isteyenlerin, özgürlükçü toplumun değerlerinin yanı sıra nasyonal sosyalist rejiminin hukuksuzluğu (Nazi dönemi) ve onun sonuçlarıyla (Yahudi soykırımı) ilgili Almanya'nın özel tarihsel sorumluluğunun bulunduğunu kabul etmeleri gerekiyor.

Bu sorumluluk, Yahudilerin yaşamının korunmasını da içeriyor. Bu değerleri paylaşmayan, Alman vatandaşlığına geçemeyecek.

Yahudi düşmanı, ırkçı, yabancı düşmanı veya başka insanlık dışı eylemlerde bulunanlar ile kadın-erkek eşitliğini kabul etmeyenler, Alman vatandaşlığına alınmayacak.

9- Alman vatandaşlığına geçmek isteyen aday, sosyal yardım alabilir mi?

Alman vatandaşlığına geçmek isteyenlerin prensip olarak sosyal yardım almadan kendisinin ve ailesinin geçimini sağlaması gerekiyor. Burada geçimini sağlamak için mümkün olan her şeyi yapmış ancak yine de sosyal yardım almak zorunda kalanlar gibi bazı istisnalar bulunuyor.

11- Alman vatandaşlığına geçmek için ne kadar ücret ödenmesi lazım?

Vatandaşlığa başvuru ücreti her bir kişi için 255 Euro. Alman vatandaşı olmaları isteniyorsa ayrıca her çocuk için 51 Euro daha ödenmesi gerekiyor.

12- Hak edilen Alman vatandaşlığı daha sonra iptal edilebilir mi?

Evet, Vatandaşlık Yasası'nın 35. maddesi'ne göre vatandaşlık, hileli ile yanlış beyan, tehdit veya rüşvet yoluyla ya da vatandaşlığa kabul için gerekli bilgilerin kasten yanlış veya eksik verilmesi yoluyla kazanılması halinde 10 yılda iptal edilebilir.

Almanya’daki demokratik temel düzene bağlılık konusundaki yanlış beyanlar da iptal sebebi sayılabilecek.

13 - Daha önce Alman vatandaşlığı alan Türklerin ne yapması gerekiyor?

Türk vatandaşlığını yeniden kazanmak isteyenler, "konsolosluk.gov.tr" adresinden “Yeniden Türk Vatandaşlığını Kazanma Başvurusu” kısmından ön başvuru yaparak randevu alacak.

Randevu alınmasının ardından fiziki belgeler, Başkonsolosluluğa teslim edilecek. Süreç, vatandaşlığa giriş belgesinin ve T.C. kimlik kartının alınmasıyla tamamlanacak.

14- Mavi Kart sahibi kişiler, Türk vatandaşı olmak istediğinde gerekli belgeler ve işlem masrafı nedir?

Başvuru formu (Vat-5), vatandaşlık hizmet bedelinin başkonsolosluk veznesine ödendiğini gösterir makbuz, medeni hali gösteren belge, Türk vatandaşlığından çıktıktan sonra kimlik bilgilerinde değişiklik olması halinde bu değişikliği gösteren (adı, soyadı ve doğum tarihi) belgenin nüfus kayıtlarına işlenebilmesi için Türk mahkemelerinden tanıma tenfiz yapılması gerekiyor.

Hangi ülke vatandaşı olunduğunu gösteren pasaport, kimlik kartı veya vatansızlık durumunda vatansız olduğunu gösteren belge, Türk vatandaşlığının kaybından sonra medeni halde meydana gelen değişikliği gösteren Türkçe tercümeli ve onaylı belgelerin (evlenme, boşanma ve eş ölüm belgesi) bulunması gerekiyor.

2024 yılı için vatandaşlık hizmet bedeli 280 Türk lirasının günlük kurdaki avro karşılığı olup dış temsilciliklerdeki veya il valiliklerinin veznelerine yatırılacak.

Başvuru için istenen belgelerden yabancı dildekilerin Türkçe tercümeli ve onaylı olması gerekiyor.

Yeniden Türk vatandaşlığı kazanmak için yurt içinde ikamet edilen il valiliğine bağlı il nüfus ve vatandaşlık müdürlüğüne ve yurt dışında ise bağlı bulunulan dış temsilciliklere müracaat edilebilir.

15- Yeniden Türk vatandaşlığını kazanma müracaatı e-Devlet üzerinden yapabilir mi?

Bu başvuru e-Devlet üzerinden yapılamaz. Ön başvuru müracaatı "https://www.konsolosluk.gov.tr" adresi üzerinden on-line yapabilecek, sadece başvuru süreci, e-Devlet üzerinden takip edilebilecek.

Yeniden Türk vatandaşlığını almak isteyenler, Dışişleri Bakanlığının konuya ilişkin hazırladığı kitapçıktan daha fazla detaylı bilgi edinebilecek.

17- Alman vatandaşı çift, Türk vatandaşlığını aldığı takdirde 18 yaşından küçük çocukları da zorunlu olarak Türk vatandaşlığına alınacaklar mı yoksa çocukların sadece Alman vatandaşı kalmaları mümkün mü?

Anne ve baba birlikte yeniden Türk vatandaşlığını kazanmak istiyor ise 18 yaş altı çocuklarının da işlem görmesi esastır ancak anne ve baba, çocukları Türk vatandaşlığına girmeden sadece kendileri için Türk vatandaşlığı başvurusunda bulunabilir.

18- Türk vatandaşlığından çıkan biri, yeniden Türk vatandaşı olursa askerlik yapar mı?

7179 sayılı Askeralma Kanunu’nun 43. maddesinin ikinci fıkrası gereğince çeşitli nedenlerle Türk vatandaşlığını kaybettikten sonra yeniden Türk vatandaşlığını kazananların askerlik işlemleri, önceki askerlik safahatları dikkate alınarak yürütülmektedir.

Dolayısıyla askerlik yapmadan Türk vatandaşlığından çıktıktan sonra yeniden Türk vatandaşlığına giren kişinin, askerlik hizmetini yerine getirmesi gerekiyor.

19- Askerlik yapmadan Türk vatandaşlığından çıkan birinin askerlik yükümlülüğü kaç yaşına kadar sürer?

7179 sayılı Askeralma Kanunu’nun 4. maddesi gereğince Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan her erkek, askerlik hizmeti yapmaya mecburdur. Askerlik yükümlülüğünde herhangi bir yaş sınırı yoktur.

20- Daha önce Alman vatandaşlığına geçmiş kaç mavi kartlı kişinin yeniden Türk vatandaşı olması bekleniyor?

Almanya'da şu anda yaklaşık 1 milyon Türk kökenli Alman vatandaşının yaşadığı tahmin ediliyor. Yeni yasanın ardından 500 bin mavi kart sahibi Alman vatandaşının, yeniden Türk vatandaşlığını alması bekleniyor.