30 GDO'lu ürünün kullanılmasına izin verildi

ANKARA - Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bünyesinde, genetiği değiştirilmiş ürünlerin değerlendirilmesi için kurulan Bilimsel Komite, şimdiye kadar 4 toplantı yaparken, "30 GDO'lu ürünün değişik amaçlar için kullanılmasının uygun olacağı" yönünde kanaat bildirdi. 

Komite, T25 kodlu GDO'lu mısır çeşidinin  yem ve gıda olarak tüketimini ise uygun bulmadı.

Gıda ve Yem Amaçlı Genetik yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerin İthalatı, İşlenmesi, ihracatı, Kontrol ve Denetimine Dair geçen yıl Ekim ayında çıkarılan yönetmelik uyarınca kurulan Bilimsel Komite, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü'nün (TAGEM) daveti üzerine yaptığı ilk toplantıda, ithalata ilişkin bazı kriterleri de belirledi. 

Buna göre komite, bilimsel ve teknolojik gelişmeler çerçevesinde, modern biyoteknoloji kullanılarak elde edilen GDO'lu organizmalar ve ürünlerinden kaynaklanabilecek risklerin engellenmesi, insan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevrenin ve biyolojik çeşitliliğin korunması, sürdürülebilirliğin sağlanması amacıyla yaptığı değerlendirmeler sonucunda gıda ve yem ürünlerinin GDO'lu olarak değerlendirilmesi ve etiketlenmesi için, "GDO eşik değerinin yüzde 0,9 (binde 9)" olarak kabul etti.

Kararda, AB'nin ilgili kurulları ve bilimsel komite tarafından yem ve gıda olarak tüketimi uygun görülen GDO ürünlerinden kaynaklanan, önlenemeyen ve teknik olarak kaçınılmaz bulaşıklıklardan dolayı, "eşik değerinin binde 9 olarak kabul edildiği" açıklandı.

Karar uyarınca belirlenen yüzde 0,9 (binde 9) eşik değerin altında GDO içeren ürünlerin etiketlenmesine gerek bulunmuyor.

Tanımlanmamış ve risk değerlendirmeleri yetkili kurullar (EFSA, Bilimsel Komite ve benzeri) tarafından yapılmamış olan gen içeren ürünler için bu eşik değer "yüzde 0,0 (binde sıfır)" olarak kabul edildi.

Kararda, "eşik değerin yüzde 0,9 olarak kabul edilmesinin AB'ye uyum ve GDO'lu ürünlerin tespit edilebilmesi ve izlenebilirlik açısından uygun olduğu" vurgulandı.

Bilimsel Komite aynı toplantıda, GDO'lu 3 soya çeşidinin yem ve gıda olarak kullanıldığında herhangi bir risk oluşturmayacağına karar verdi.

Bilimsel Komite şimdiye kadar yaptığı diğer toplantılarda da çeşitlerle ilgili risk değerlendirmesi yapan muhtelif kuruluşların, (EFSA, WHO, FAO) ve bilimsel araştırmalarının sonuçları (allerjenik ve toksijenik etki analizleri, genetik modifikasyonunun stabilitesi, morfolojik ve agronomik özellikler, hedef dışı organizmalara etkisi ve benzeri) ile farklı ürünlerde üretim ve tüketim durumlarını göz önünde bulundurarak yaklaşık 30 GDO'lu ürün hakkında karar aldı.

Bakanlıkça onaylanarak internet sitesinde yayımlanan kararlar uyarınca, komite, "T25 kodlu mısır çeşidi yem ve gıda olarak kullanımı uygun olmayacağı kanısına varılmıştır" yönünde görüş bildirdi.

Komite, GDO'lu 16 mısır çeşidinin belirtilen amaçlarla kullanılmasını uygun olacağı yönünde görüş beyan etti. Buna göre, bazı GDO'lu mısır çeşitleri sadece yem, bazıları gıda ve yem sektöründe ancak, "taze, konserve, un, irmik ve mamulleri gibi doğrudan tüketim dışında" kullanılabilecek.

Bilimsel Komite yaptığı toplantılarda 3 kolza, 1 şekerpancarı, 1 patates, 6 pamuk çeşidi ile 1 bakteri biyokütlesi ve mayanın değişik amaçlarla kullanılmasının insan ve hayvan sağlığı açısından istenmeyen bir etki oluşturmayacağı yönünde kanaat bildirdi.

Komite, GDO'lu kolza çeşitleri hakkında kanaat bildirirken, "Türkiye'de bu türlerin yabanileri bulunmadığından gen kaçışının önlenmesi için tedbirlerin alınması" önerisinde bulundu. Kolza çeşitleri yem, gıda (rafine yağ) olarak kullanılabilecek. 

Olumlu kanat bildirilen şekerpancarı, yem ve gıda olarak patates çeşidi ise sadece endüstri amaçlı (kağıt ve kimya) kullanılabileceği kaydedildi.

GDO'lu bakteri kütlesi ile maya yem katkısı olarak, GDO'lu pamuk çeşitleri ise yem, gıda (rafine yağ) ve pamuk lifi olarak kullanılabilecek.