ABD notları: Büyüme rakamları

Araş. Gör. Süleyman BOLAT / Utah- ABD

ABD ekonomisine ilişkin büyüme rakamları açıklandı. Ekonominin üçüncü çeyreğine ilişkin gelen %2.5'lik bir büyüme ile piyasalarda bir genişleme/canlanma söz konusu olmasına rağmen, işsizlik yüksek ve yetersiz bir güvene sahip olduğu görülmektedir. ABD ekonomisi, yaz döneminden bu yana tüketici ve firmaların harcamalarındaki artışla birlikte, kararlı bir şekilde büyüme süreci içerisinde yer aldı. Avrupa borç krizine ilişkin önemli tartışmalarla teselli bulan ABD menkul kıymetler borsası'nda güçlü bir tırmanış oldu. GSYH'si üçüncü çeyrekte %2.5 olarak artış gösteren ekonomi ikinci çeyrekteki %1.3'lük rakamın üzerine bir seyir izledi. 2011'deki ilk çeyrekteki %0.4'lük küçük büyüme bile ekonomik performans açısından dikkate değer bir rakam olarak görülmelidir. Ekonomik Analiz Bürosu (BEA) tarafından açıklanan büyüme rakamlarının ardından devam eden büyümenin, artan ihracatın, firmaların yükselen yatırım süreçlerininin ve tüketicilerin artan harcamalarından daha iyi bir haber olduğu anlaşılmaktadır. ABD Ticaret Bakanlığı (US department of commerce) sekreteri John Bryson'un "ABD ekonomisinindeki şiddetli/vurucu dalgalanmalara rağmen, bugün GSYH raporu - dokuzuncu aralıksız pozitif çeyrek- Amerikan firmaları tarafından devam eden yatırımları, ihracattaki büyümeyi ve güçlü tüketici harcamalarını göstermektedir" şeklindeki açıklaması da memnuniyet verici bir tabloyu ortaya koymaktadır.

Bu büyüme, çifte iniş resesyon korkusunun yaşandığı iki ay önceki bir zamanda geldi ve bu durum borsadaki oynaklık şiddetli iniş çıkış durumuna benzedi. Tüketicilerin harcama eğilimlerinde, faktör üretimi ve ihracatın tamamında artış kaydedildi. ABD'de GSYH'deki bu büyüme, büyüyen ve ilerleyen bir ekonomiye ilişkin ümit verici bir işaret olarak algılandı. Üçüncü çeyreğe ait rakamlar araba, buzdolabı gibi dayanaklı mal grubuna yönelik olarak tüketicilerin daha fazla harcama yaptıklarını ve firmaların yatırımlarının arttığını göstermektedir. Reel olarak kişisel tüketimin ise, ikinci çeyrekte %0.7'lik artışa nazaran üçüncü çeyrekte %2.4 arttığı gözlenmektedir. Firmaların özellikle de ekipman ve yazılım alanındaki yatırım faaliyetleri %5.3 bir azalmaya karşın, dayanaklı mallar %4.1 artış gösterdi.

ABD piyasaları ise Avrupalı liderlerin Yunanistan'ın bankaları ile ilgili borcunun %50 azaltılması ile ilgili anlaşmaya varmaları haberlerine karşı ilk tepki olarak hızlı bir açılışla başladı. ABD enflasyonu bu arada, ikinci çeyrekte küçük bir iniş yaşadı. FED'in tercih edilen enflasyon ölçümü ile, kişisel tüketim harcama enflasyonun çekirdek ölçümü, üçüncü çeyrekte %2.1 arttı. Bu rakam ikinci çeyrekteki %2.3'ten biraz olsun azalmış oldu. Ancak ABD ekonomisine ilişkin iyileşme senaryoları önemli ölçüde değişmeden yerinde kaldı. Önceki iyileşmelere göre, büyüme oldukça yavaş ve ekonomi devam eden büyüme trendi sürdürmek için mücadele etmektedir. Ekonomistler arasındaki fikir birliği, 2012'nin tamamında ve bu yılın geriye kalan döneminde yaklaşık %2'lik bir büyümenin devam edeceğini göstermektedir. Fakat güçlü bir iyileşme için %4'lere yakın biz büyümenin olması daha beklenen bir durumdur. Resesyondan önceki son yirmi beş yılda ABD ekonomisi yılda ortalama %2.5 oranında büyüdü. Çünkü demografik değişikliklerin sağlık ekonomisinde bile gelecekteki büyüme için daha düşük beklentilere yol açması bu oranı düşürmüştür. Bu ekonominin ortalama olarak işaretleri hala canlılık göstermektedir. Reel gelir azaldı fakat işsizlik için başvuru yapanların çok sayıda kişi var. Bu eğilim yeni sayıların eklenmesi ile devam etmektedir.

Kısaca ekonomi büyüyor fakat ABD halkı bunu pek hissetmiyor. ABD ekonomisinin önümüzdeki dönem içerisinde sürdürülemez bir yapıya kavuşmasında bazı etkenler öne çıkmaktadır. Bunlardan ilki konut değerlerinin hala düşük olması, ikincisi tüketicilerin harcama hesapları/GSYH %70'in üzerindedir ve tüketicilerin finansman yapılarını dengelemeleri pek mümkün görünmemektedir. Ancak daha hızlı bir büyüme süreci, son gerilemedeki iş kaybı ve uzun dönemli işsizliğin yerini bir an öncesi alması gerekmektedir. Sonuç olarak, aslında ABD ekonomisinin verileri ile artık ABD'nin bir resesyon sürecine girmeyeceği anlaşılmaktadır. 2011 yılının son çeyreğinde de %2'nin üzerinde bir artış beklenebilir. ABD'de kasım ayında tüketim artışını tetikleyen şükran günü (thanskgiving) ve kara cuma (blackfriday) biraz da olsa ekim ayından daha çok tüketim artışı yaratacaktır. ABD'nin durumun şu anki hali ile AB'den daha iyi olduğu gayet açıktır. Karşılaştırma yapıldığında ABD'nin ekonomik rakamları itibariyle kendini kısmen toparladığı ortadadır. Kredi kartı borçlarındaki artış, konut sektöründeki sorunlar giderildiği ölçüde AB'deki resesyon alarmlarına göre daha dirençli bir noktada olduğu ortadadır.