ABD'de yeni 'fakir sınıf' endişesi
ABD'de yeni istihdamlar yaratılamadığı takdirde fakir sayısı artacak ve yeni evsizler ortaya çıkacak
WASHINGTON - ABD'de ekonomide toparlanma görünmesine rağmen, bunun istihdama yansımaması durumunda, yakın zamanda krizin yarattığı 'yeni yoksul sınıf' ile 'yeni evsiz'lerin ortaya çıkabileceği belirtiliyor.
ABD'de Ocak ayı verilerine göre işsizlik oranları yüzde 9,7'ye düştü ancak ülkede şu anda altı ay veya üzeri işsiz olan kişi sayısı 6 milyonu geçti. Bu rakamın, 1980'lerdeki ekonomik durgunluğun iki katı, ABD yönetiminin veri tutmaya başladığı 1948 yılından bu yana ise en yüksek düzeyi oluşturduğu belirtiliyor.
Genel toplamda ülkede yaklaşık 15 milyon işsiz bulunuyor ve bunlardan 1 milyonun üzerindeki Amerikalının iş bulma ümidini tamamen yitirdiği kaydediliyor.
Kriz en çok erkek çalışanları etkiledi
Ayrıntılara bakıldığında da bu son ekonomik durgunluktan en fazla erkek çalışanların etkilendiği görülüyor. 1980'lerdeki durgunlukta yalnızca yüzde 7 olan altı ay veya üzeri işsiz kadın oranı ise bu krizde yüzde 14'leri aştığı belirtiliyor. Özellikle orta yaş grubunu oluşturan 45-64 yaş arasındaki kadınlarda da işsizlik sayısı ve süresi giderek artıyor.
Devletten aldıkları işsizlik maaşıyla ayakta kalabilen bu kesimler şimdi ellerinde kalan son geçim şansını da kaybetme riskiyle karşı karşıya. Çünkü ABD Çalışma Bakanlığı'nın verilerine göre, Kongre'nin ABD Başkanı Barack Obama'nın işsizlere yapılan bu ödemelerin süresinin uzatılmasını içeren tasarısını onaylamaması halinde Nisan ayının sonuna kadar yaklaşık 2,7 milyon kişi, işsizlik maaşını kaybedecek.
Ekonomistler, bu durumda orta sınıf işsizlerinin 'yeni yoksul' kesimi yaratacağı, hatta evsizlerin ortaya çıkabileceği endişesini taşıyor.
Uzmanlar, ekonominin aylık 100 bin yeni istihdama ihtiyacı olduğunu kaydediyor. Ancak veriler Amerikan ekonomisinin önceki yıllarda da yeni istihdamlar yaratmadığını ortaya koyuyor.
Amerikan ekonomisinin büyüdüğü 1950, 1960 ve 1970'li yıllarda özel sektördeki istihdam oranı yılda yüzde 3,5 oranlarında artarken, bu oran 1980 ve 1990'lı yıllarda yıllık yüzde 2,4'e geriledi. 2000'li yıllarda ise özel sektördeki istihdam oranı 0,9'a düştü.
2000 yılında yeni ve var olan özel sektör kuruluşlarında 34 milyon ücretli çalışan bulunurken, 2001'deki ekonomik durgunluğun ortalarında bu sayı 31,6 milyona, ekonomik durgunluktan sonraki 2003 yılında ise 29,8 milyona indi. Ekonomi toparlansa da bu durum özel sektördeki yeni istihdamda kendini gösterdi, hatta istihdam oranları her yıl giderek azaldı.
Ekonomistler, Amerikan ekonomisinin daha yaşlı ve daha düşük eğitim seviyelilerin iş olanaklarını azaltan şekilde değiştiğini vurguluyor. Ortaya çıkabilecek dar iş alanlarını daha eğitimli ve donanımlıların kapatacağını öngören ekonomistler, düşük eğitim ve donanıma sahiplerin de bu 'yeni yoksullar' sınıfına girebileceği yorumlarını yapıyor.
