Ahşap çatkılı yapılar betonarme yapılardan daha güvenli
Karabük Üniversitesi Başak Cengiz, Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aysun Özköse, tarihi Safranbolu evlerindeki çatkı sisteminin depremlere karşı betonarme yapılara nazaran daha güvenli olduğunu dile getirdi.
Prof. Dr. Aysun Özköse, Safranbolu evlerinin 18’inci ve 19’uncu yüzyıl ile 20’nci yüzyıl başlarında yapıldığını anımsattı. Tarihi konakların yapımında binlerce yılın verdiği deneyim ve birikimle oluşan ustalığın kullanıldığına dikkati çeken Özköse, meydana gelen depremlerde bu yapıların ayakta kaldığını vurguladı.
Özköse, Safranbolu evlerinde "çatkı" sisteminin çok iyi düşünüldüğünü ifade ederek, “Bu sistemde ahşap taşıyıcılar, belirli bir matematiğe dayanarak yerleştirilmiştir. Sistem yatay yüklere karşı planlanmış, destekler kullanılmıştır. Safranbolu evleri gibi geleneksel Türk evleri, şiddetli depremlere bile dayanır.
Sistemin özelliği gereği depremde yapının bir bölümü hasar görse bile tamamı çökmez. Çünkü, her bölüm birbirinden bağımsızdır. Bir yapıda binlerce taşımaya yardımcı direk vardır” diye konuştu. Safranbolu evlerinin temelinin kaya bulunana kadar kazıldığını ve ilk katların 1 metre kalınlıkta taş duvarla çıkıldığını dile getiren Özköse, evlerin duvarına neme karşı dayanıklı olması için de kireç sürüldüğünü aktardı.
“Bir bölümü çökse bile yapı ayakta kalabiliyor”
Safranbolu evlerinin yapımında kullanılan çatkı sisteminin yeni yapılacak binalarda da kullanılabileceğini belirten Özköse, depremi engelleyemeyeceğimizi ama depremin etkilerini engelleyebileceğimizisöyledi.
Çatkı sistemi ile yapılan yapılarda deprem sırasında kaçma güvenliği olduğunu anlatan Özköse, “Bu yapı güvenli. Bir bölümü çökse bile diğer noktalarıyla yapı ayakta kalabiliyor. Bu sadece Safranbolu evleri için geçerli değil. Bütün dünyadaki ahşap çatkılı yapılar için geçerli. Ahşap çatkılı geleneksel yapılar her 60 santimetrede bir dikmeler, yatay kuşaklar ve çapraz payandalarla güvence altına alınır. Ahşap çatkılı geleneksel yapılar depremlerde kötü çözümlenmiş betonarme yapılardan daha güvenlidir” değerlendirmesinde bulundu.