”Anayasa'yı değiştirme yetkisi keyfi ve sınırsız değil”

ANKARA - Danıştay Başkanı Mustafa Birden, Anayasayı değiştirme yetkisinin keyfi ve sınırsız bir yetki olmadığını vurgulayarak, "Halen yürürlükte olan 1982 Anayasası'nın değiştirilemez, değiştirilmesi dahi teklif edilemez maddeleri ile bu maddelerin göndermede bulunduğu başlangıçta belirtilen temel ilkelere riayet etmek, devletimizin kuruluş felsefesine aykırı olmamak kaydıyla Anayasa'da değişiklik yapılması mümkündür" dedi.

Danıştayın kuruluşunun 141. yıl dönümü ve "Danıştay ve İdari Yargı Günü" dolayısıyla Danıştay Genel Kurulu'nda tören düzenlendi.

Törene, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, TBMM Başkanı Köksal Toptan, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, Yargıtay Başkanı Hasan Gerçeker, Adalet Bakanı Sadullah Ergin, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Abdurrahman Yalçınkaya, Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı Ahmet Akyalçın, YÖK Başkanı Prof. Dr. Yusuf Ziya Özcan, Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Osman Paksüt, YSK Başkanı Muammer Aydın ile yüksek yargı üyeleri ile çok sayıda davetli katıldı.

Danıştayın kuruluş yıl dönümünde, Danıştay Başkanı olarak yapacağı ilk konuşmanın kendisine ayrı bir heyecan ve mutluluk yaşattığını bildiren Birden, 36 sayfalık konuşma metnini; "Anayasa Değişikliği", "Cumhurbaşkanı'nın Yargıya İlişkin Görev ve Yetkileri", "Danıştaya Üye Seçimi", "Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun Oluşumu", "Kurulun Yeniden Yapılanması ve Görev ve Yetkileri", "Kurul Kararlarının Yargı Denetimine Açılması", "Yargı Denetimi Dışı Bırakılan Konular", "Yüce Divan", "Anayasa Şikayeti Bireysel Başvuru Hakkı", "Hakim ve Savcıların Örgütlenme Hakkı", "Yargının Meşruiyeti", "Yargı Bağımsızlığı ve Yargının Siyasallaşması", "Temel Hak ve Özgürlüklerin Korunmasında Yargının Rolü", "Danıştayın İşyükü ve İstinas Sistemi" ve "Hizmet Binası" başlıklarına ayırdı.

"Laikliğe zarar verecek düzenlemeler, uluslararası tepki görür"

Danıştay Başkanı Birden'in törende yaptığı 36 sayfalık konuşma metninde öne çıkan ifadeleri şöyle:

* "Cumhuriyetimizin özü ve ulusal yaşamımızın temeli olan laiklik ilkesi ve laik eğitim kurallarını dolaylı dahi olsa erozyona uğratacak hiç bir düzenlemenin iç hukukumuzda yeri bulunmadığı gibi uluslararası hukuk ve hukukun evrensel ilkeleri bağlamında da koruma ve himaye görmesi söz konusu değildir.

* Anayasal ve yasal değişiklik çalışmaları hakkında getirilen öneriler ve bu konuda yapılan açıklamalar, yasama organının faaliyet alanına bir müdahale olarak algılanmamalıdır.

* Bu durum (Anayasanın 104. maddesinin cumhurbaşkanına verdiği görev ve yetkiler) Cumhurbaşkanına Anayasa'nın kendisine verdiği takdir yetkisi çerçevesinde yüksek yargı organ ve kurullarını ve bu kapsamda yargıyı biçimlendirme imkanı vermektedir.

* Cumhurbaşkanının yargı erkine ilişkin görev ve yetkileri sınırlandırılmalı ve bu bağlamda Anayasa'nın 104'üncü maddesi yeniden düzenlenmelidir.

HSYK'nın itirazları

* Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun, oluşumu nedeniyle, Danıştay'a ve Yargıtay'a üye seçme görev ve yetkisinin, yüksek yargı yerlerinin kendilerine bırakılması, bu konudaki eleştiri ve tartışmaları sona erdirecektir.

* Kendi başkanını, başsavcısını, başkanvekillerini ve daire başkanlarını seçen Danıştay Genel Kurulu, kendi bünyesinde görev yapacak üyeyi de seçebilmelidir.

* Yüksek kurulun, daha bağımsız, daha etkin ve siyasi etkilerden uzak bir yapıya kavuşturulması için oluşumunda, adalet bakanı ve bakanlık müsteşarına yer verilmemeli; kurulun, Danıştay ve Yargıtay genel kurullarınca doğrudan seçilmiş eşit sayıda yüksek yargıçtan oluşması sağlanmalıdır.

* Temel hak ve özgürlüklerin korunması konusunda hukuk sistemimizde ciddi bir boşluk varmış gibi gösterilmesi, üstelik bunun da kapsamı, içeriği ve gerekliliği ortaya konulmamış anayasa şikayeti yöntemi ile karşılanması önerisini doğru bulmuyoruz."

Kutlama mesajları

Cumhurbaşkanı Gül: "Reform niteliğinde de olsa düzenleme yapılması tek başına yeterli olmamakta, bunların bütün kurumlarımızın uygulamalarında etkin bir şekilde hayata geçirilmesi beklenmektedir"

"Özverili bir şekilde görev yapmasına rağmen Danıştayın artan bir iş yükü altında bulunduğu bilinmektedir. Bu itibarla, yargılama sürecinin hızlanmasını sağlayacak çözümlerin acilen bulunması gerekmektedir"

TBMM Başkanı Toptan: "Danıştay, kuruluşundan bu yana idari işlemlerin denetlenmesi, kamu hizmetlerinin kişi hak ve hürriyetlerini engellemeden yerine getirilmesi konusunda önemli hizmetler yerine getirmiştir"

Başbakan Erdoğan: "Hukuk devleti anlayışının her geçen gün daha da kökleşerek hayat bulmasında, idari işlem ve eylemlerin hukuka uygunluğunu denetleyen Danıştay ve idare mahkemelerinin çok önemli bir rolü ve sorumluluğu vardır"