Aptal domuz ve BRİÇ

VERGİ PORTALI / Servet ERÖCAL

servet.erocal@tr.pwc.com

Uluslar arası ekonomik çevreler, bazı dünya ülkelerini, birtakım ortak özelliklerini dikkate alarak, ülke isimlerinin baş harflerinden oluşan gruplar halinde toplama işini bayağı benimsemiş görünüyor. Örneğin, Brazil (Brezilya), Russia (Rusya), India (Hindistan), China (Çin) BRIC başlığı altında, 2050 yılının müstakbel dünya lideri ülkeler olarak toplanıyor. Portugal (Portekiz), Italy (İtalya) veya Ireland (İrlanda), Greece (Yunanistan), Spain (İspanya) PIGS başlığı altında borç krizi içindeki ülkeler kategorisinde yer alıyor. Malumunuz PIGS İngilizce domuzlar anlamında. Ülkemizin de dahil edildiğini görmek şanssızlığına uğradığımız bir diğer grup da Spain, Turkey (Türkiye), United Kingdom (Birleşik Krallık-İngiltere), Portugal, Italy ve Dubai. Bu grubun ortak özelliği ise mali göstergeler açısından yönetilmesi zor ülkeler olarak belirleniyor.  Yine bilindiği üzere sözcüklerin baş harflerinden oluşan STUPID İngilizce'de aptal anlamında.

BRIC kısaltmasını da teşbihte hata olmaz kuralına sığınarak tümüyle bir zeka ve öngörü oyunu olan, dünya şampiyonaları yapılan briç sözcüğüne benzetebiliriz. Gençliğimizde briç "Goren" metoduyla oynanmaktaydı, gerçekten bu oyunu iyi oynayan arkadaşlar zeka düzeyi yüksek arkadaşlardı. Tabii bu genellemeyi yaparken briç oynamayanlar zeki değildi gibi bir hükme kesinlikle varmıyorum. Çünkü zevkler ve renkler tartışılamayacağına göre çok zeki olup briç oynamayı zevk edinmemiş insanlar da muhakkak ki vardı. Dört kişiyle bir deste iskambil kağıdıyla karşılıklı oturan kişilerin deklereleriyle oynanan briçin zeka ve dikkate dayanan önemli bir oyun olduğunun kanıtı olarak şöyle bir olay anlatılırdı. Rivayet bu ya, tek celsede boşanma kararının hiç görülmediği İngiltere'de bir tek istisnai olay olmuş; hanımının briçte yanlış deklere verdiğini kanıtlayan erkek, briç kültürüne sahip bir yargıç tarafından tek celsede boşanma ilamı alabilmiş.

2050'de lider ülkeler olacağı varsayılan BRIC ülkelerini biraz daha ayrıntıya inerek incelediğimizde doğal kaynakları çok büyük ülkeler olduğunu görmekteyiz. Brezilya Dünyamızın akciğeri konumundaki Amazon ormanları dahil, Güney Amerika'nın çok büyük bir bölümünü kaplamakta, devasa şeker kamışı üretiminden yararlanıp yaptığı biyoyakıtla petrol bağımlılığını sıfıra indirgeyen, çok büyük demir cevheri rezervlerine sahip bir ülke. Rusya Dünya'daki kara parçalarının üçte birine sahip, altından petrole, ormandan kömüre saymakla bitmeyecek pek çok kaynak var bu ülkede de. Hindistan yine bir Okyanus'a ismini vermiş, İndus'uyla, Ganj'ıyla, uçsuz bucaksız ormanları ve Dünya'nın damı konumundaki Himalaya'lara kadar yükselen devasa toprakları ve milyarlık nüfusuyla, "India, India, Incredible India sloganına layık dev bir ülke. BRIC ülkelerinin ilk sırasında olacağı konusunda görüş birliği olan Çin'e gelince, Avrupa kıtası büyüklüğünde, yine pek çok doğal kaynağa ve 1,3 milyarlık nüfusa sahip, komünizmden piyasa ekonomisine geçişi, Sovyetler Birliği'nden çok daha akıllıca uygulamış, sanayi devrimi başlangıcındaki vahşi kapitalizme taş çıkartacak uygulamalar içinde olduğu ileri sürülse de kalkınma hızı yüksekliği şampiyonluğunu kimseye kaptırmayan bir ülke.  

Güncel mali göstergelere göre yönetilmesi zor ülkeler topluluğunu oluşturan STUPID Grubu ülkeleri incelediğimizde, İspanya, Portekiz ve İtalya'nın Osmanlı'nın kadırgalarına göre çok daha gelişmiş kalyonlarıyla önce Akdenizi, sonra dünya denizlerini Osmanlı'ya dar ederek duraklama ve gerileme dönemlerine girmesini sağlayan denizci ülkeler olduklarını, Ümit Burnunu dolaşarak, Osmanlı'ya can veren İpek Yolu'nun önemini azalttıklarını, bir yandan Hindistan ve Uzak Doğu'ya uzanırken, diğer yandan İnka ve Aztek uygarlıklarını da mahvederek Amerika kıtasını keşfettiklerini, dünyanın çevresini ilk kez dolaşan milletler olduklarını görmekteyiz. Birkaç cümleyle anlatılması çok zor olan Birleşik Krallık yani İngiltere'yi en iyi betimleyen deyiş kanımızca " Üzerinden güneşin hiç batmadığı imparatorluk" deyimidir. ABD öncesinin en büyük deniz gücüne sahip emperyal ülkesi İngiltere'dir. Günümüzün küreselleşen dünyasında ekonomik gücü elinde bulunduran çok uluslu şirketlerin uluslar bazında ayrıntılı bir analizinin yapılmasındaki güçlüğü kabullenmekle birlikte, kültürel bazda İnternet web siteleri ve bilgi kaynaklarının yüzde 80'e yakın bir bölümünü oluşturan İngilizce'nin niteliksel egemenliğini görmezden gelemeyiz.  Stupid Grubunun son harfini oluşturan Dubai, geçen asrın sonlarından başlayarak son ekonomik krizle zirve yapan petrol fiyatları, türevleri dahil olmak üzere gayrimenkul piyasalarında yaşanan anormallikler sonucu bu gruba girmiştir. 2008'in ikinci yarısından itibaren yaşanmaya başlayan krizle birlikte mali göstergeleri bozularak, bir ara borçlarını ödeyememe noktasına kadar geldiği için de yönetilmesi zor bir ülke sıfatına hak kazanmıştır.

STUPID ve PIGS ölçütleri olarak kabullenilen "mali göstergeler bakımından yönetim zorluğu" ve "borç krizi içinde bulunma" muhakkak ki birkaç yıllık kısa zaman dilimlerinde ülkeler bakımından farklılıklar gösterecek, bugün bu gruplara dahil olan ülkeler, yarın daha olumlu üst grupların üyesi olabileceklerdir. Önemli olan kırk yıl gibi ulusların hayatında uzun sayılmayacak bir dönem sonunda briç kulübü dünya lideri ilk dört ülkeye, hiç olmazsa beşinci ülke olarak katılmaktır. Briç dört kişiyle oynanır ama dönerli briçte beşinci kişi sırasını bekler ve oyuna dahil olur. Yine unutmayalım ki kırk yıl sonranın müstakbel ilk dördünün üçünü atalarımız yüz yıllarca yönetmişlerdir. Çin'de Batı Hun İmparatorluğu, Hindistan'da Gazne Devleti ve Babür İmparatorluğu, Rusya'da Altınordu İmparatorluğu tarih sahnesinde yerini alan Türk devletleridir. Brezilya'da Türk egemenliği yaşanmamış olması, kalyon teknolojisine zamanında geçemeyişimiz ve Güney Amerika'nın keşfinin Osmanlı'nın duraklama devrinin yaklaştığı 16 ıncı yüzyıla rastlaması gibi faktörlerle açıklanabilir.  Bu olgunun belirtilme nedeni emperyalist bir zihniyete değil, gelişme ve yükselmeye olan yeteneği vurgulamak, briç deyimiyle elimizin şilem çıkarmaya, yani 13 elin 12'sini kazanmaya manke olduğunu anlatmaktır.   

Dinlerin, kültürlerin, uygarlıkların beşiği olan Türkiye'miz, insanları arasında ülkü birliğini, sevgi, saygı, güven ortamını oluşturur, ve bu koşulları tarihi örneklerini verdiğimiz dönemlerdeki düzeye ulaştırırsa bu yüzyılın ortalarında dünyanın en gelişmiş beş ülkesinden biri durumuna gelerek BRIC kısaltmasını BRICT'e uzatabilir, tüm insanlığa ve içi sıra kendi insanımıza refah ve mutluluk taşıyabilir.