Asya'nın hükümet dostu, erkek egemen iş dünyasında Tata gerçeği
1995 yılında yayımlanan Fortune 500 şirketler listesinde ABD ve Japonya firmaları hakimdi. Aynı dönemde en önemli CEO'lar sıralaması yapılacak olsaydı, bu listenin ilk sıralarında şüphesiz Sony, Mitsubishi ve Toyota CEO'ları olurdu. Fortune dergisinin bugün yaptığı iş dünyasının en güçlü isimleri sıralamasında ise, güç dengesinin Japonya'dan, Çin ve Hindistan'a kaydığı görülüyor. Sıralamanın başında hala Toyota CEO'su Akio Toyota'ya ait olsa da, Asya'nın en güçlü 25 CEO'su arasında Japonya'dan sadece 3 şirket var. Sıralamada, Çin'den 9, Hindistan'dan 6 CEO yer alıyor.
Asya iş dünyasının en dikkat çekici iki özelliği ise, hükümetle olan yakın ilişkileri ve yönetim kademelerinin erkeklerden oluşması. Hindistan'ın en büyük özel bankası ICICI'nin CEO'su Chanda Kochhar, en güçlü 25 CEO listesinde yer alan tek kadın.
Çay kültürüne kahve sunmak
Fortune sıralamasında Tata Group CEO'su Ratan Tata, Asya'nın en güçlü ikinci CEO'su konumunda yer alıyor. 80 ülkede 98 şirketi bulunan Tata Group'un faaliyetleri otomobil, çelik, bilgi teknolojileri, telekomünikasyon, tekstil gibi farklı sektörlere yayılıyor. 395 bin çalışana sahip olan şirketin 2010 yılı geliri 67.4 milyar dolar, karı ise 1.74 milyar dolar oldu.
Grubun 73 yaşındaki CEO'su Ratan Tata son olarak ABD Starbucks'la bir anlaşma imzaladı ve dev kahve zincirini Hintlilerle tanıştırmaya hazırlanıyor. Tata Group'un ortaklık kurduğu diğer büyük şirketler arasında Locheed Martin, AIG ve Cummins gibi isimler yer alıyor. Tata aynı zamanda Jaguar Land Rover, Tetley Tea ve New York'taki Pierre Hotel'i satın aldı.
Otomotivde küresel oyuncu olmayı hedefliyor
1868 yılında büyükbabası tarafından kurulan şirketin gelirini 1991 yılından bu yana 12 kat artırmayı başaran Ratan Tata, tam bir otomobil meraklısı. Hindistan'ın otomobil pazarı, Çin pazarının altıda biri kadar; fakat Çin pazarı kadar hızlı bir şekilde büyüyor. Tata'nın hedefi de, bu büyük potansiyeli kullanarak Tata Motors'u bölgesel bir şirket konumundan, uluslararası boyutta söz sahibi olan bir oyuncu konumuna taşımak.
Tata son 24 ay içinde bu yönde üç önemli adım attı. Bunlardan birincisi, gelişmekte olan ülkelerde halk otomobili olması amaçlanan Nano'nun piyasaya sürülmesi oldu. 2 bin 900 dolar başlangıç fiyatı ile piyasaya sunulan Nano, hızla büyüyen Hint orta sınıfını bisitlet ve motorsikletten uzaklaştırmak üzere tasarlandı. Grup, Nano'nun, ABD ve Avrupa pazarları başta olmak üzere önemli ihracat fırsatları yaratacağını düşünüyor.
Tata'nın ikinci önemli adımı 2008 yılında iki ünlü lüks markası Jaguar ve Land Rover'ı 2.3 milyar dolara alması oldu. Öncelikli olarak Land Rover ile ilgilenen Ratan Tata, "Jaguar ve Land Rover'ı ayırmaya çalışırken çok zaman kaybettik" diyor. Satış gerçekleştikten sonra, ekonomik krizin de etkisiyle iki markanın satışları ciddi ölçüde geriledi. Bugün ise ABD ve Çin pazarından gelen talebin artması ile, Jaguar Land Rover'ın Tata'nın operasyonel karındaki payı yüzde 75'e ulaşıyor. Ratan Tata, bu iki marka sayesinde, artık sadece Hintli bir şirket olarak algılanmadıklarını, fakat uluslararası arenada önemli bir oyuncu konumuna geldiklerini ifade ediyor.
Tata'nın küresel bir oyuncu olma yolunda attığı üçüncü önemli adım da, BMW ve General Motors gibi şirketlerin yönetiminde bulunmuş olan Karl-Peter Foster'ı şirketin başına getirmek oldu.
En büyük kozu ucuz işgücü
Hindistan'da geçtiğimiz sene 2.18 milyon adet binek otomobil satışı gerçekleşti. Bu geçen seneye oranla yüzde 30'luk bir artışa denk geliyor. Her yıl bin kişiye ortalama 2 otomobilin satıldığı Hindistan, 1.2 milyarlık nüfusu ile çok büyük bir potansiyel oluşturuyor. Piyasadaki potansiyeli gören yabancı otomobil üreticileri de pazar payı kapmak için hızlı davranıyorlar ve şu anda ülkede en fazla satan 10 markanın yedisini yabancı markalar oluşturuyor.
Tata'nın en büyük kozu ucuz işgücü. Otomobil üretiminde 2 bin 835 sürekli, 3 bin 789 geçici işçi çalışıyor. Tata maaşlar konusunda bilgi vermemeyi tercih ederken, Booz&Co küresel otomotiv takımı ortaklarından Vikas Sehgal, Fortune'da yer alan açıklamasında, mavi yakalılara ödenen saat ücretinin beş doların altında olduğunu ifade ediyor. ABD otomotiv sektöründe çalışan bir işçinin saat başı ücreti ise 80 dolara ulaşıyor.
Üretim aşamasında robot kullanımı oldukça az. Neredeyse tüm işlemler işçiler tarafından gerçekleştiriliyor. Bu arada her ne kadar Tata tasarımları batılaşma çabası içinde olsalar da, otomobillerde genel olarak on sene öncesinin form ve renkleri hakim. Bu görüntü batılı müşterileri olumsuz etkilese de, Hintliler tasarım konusunda seçici değiller. Onların önceliği, satın aldıkları otomobili sonsuza dek kullanabilmek.
Hindistan'ın Henry Ford'u olma yolunda
Ratan Tata, Hindistan hükümetini, korumacılığı önleyen ve serbest ekonomiyi destekleyen politikalarından dolayı takdir ediyor. 2012 yılında emekli olmayı düşünen Tata'nın yerine kimin geçeceği ise soru işareti. Haftasonlarını aralarında Ferrari ve Maserati gibi markaların bulunduğu otomobil koleksiyonu ile ilgilenerek geçiren Ratan Tata'nın, keyif için sürdüğü araçların arasında Nano yok. Eğer Nano, Hint halkının keyifle sürdüğü bir otomobil olmayı başarırsa, Ratan Tata da, Hindistan'ın Henry Ford'u olarak hatırlanacaktır.