Ayakkabı üreticisi ithalata 'tam koruma' istiyor

YENER KARADENİZ

İSTANBUL - Ayakkabı üreticileri Uzakdoğu’dan yapılan ithalata ‘tam koruma’ istiyor. 2006’dan bu yana ithal ayakkabıda koruma önlemine tabi olan ayakkabı üreticileri, 9 Ağustos’ta sonra erecek olan önlemlerden şikâyetçi. Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Hüseyin Çetin, koruma önlemlerine rağmen ithalatta ciddi bir artış yaşandığını, bunun yerine getirilecek vergi ile sektörün önünün açılacağını dile getirdi.

Çetin, “Biz bir çalışma yaptık. Yurtdışından gelen ithal ayakkabıya deri ayakkabıda 20 doların altına yüzde 50 ek vergi, 20 doların üstüne yüzde 20 ek vergi getirilmesini talep ediyoruz. Benzer uygulama tekstilde uygulanıyor. Uygulama tekstil sektöründe ihracatı üretimi artırdı” dedi. 2006’da getirilen koruma önlemi kapsamında ithal ayakkabılardan çift başına 1.5 dolar ile 2.40 dolar arasında değişen vergi alınıyordu. 

Vergi vermemek için ileri teknolojik ürün diyorlar 

Çetin’in verdiği bilgilere göre, getirilen koruma önlemleri bir işe yaramamış. Zira kumaşta olduğu gibi ayakkabıda da yasal boşluktan faydalanan ithalatçılar, bunu atlatmanın da yolunu bulmuş. Çetin, bu durumu şöyle açıkladı: “Özelikle koruma önlemlerine ilave edilen bir madde ile yüksek teknoloji ihtiva eden ayakkabıların kapsam dışında tutulması sağlandı. Bu yılın ilk 4 ayına bakıldığında ithal edilen ayakkabıların yüzde 85’i Çin, Vietnam ve Endonezya gibi ülkelerden geliyor. Bu yapılan ithalatın da yüzde 85’i vergiye tabi olan GTİB numaraları ile ülkeye girdiğini görüyoruz. Yani sıradan ayakkabıya ileri teknoloji ihtiva eden ayakkabı muamelesi yapıyorlar. Biz baktığımızda 15 doların üstünde gelen büyük kısmı AB’den geliyor. AB’den gelen ayakkabıların toplamı da 2-3 milyon çifti geçmiyor. 56 milyon çift gelen ayakkabının %5’i bile değil. %95’i Uzakdoğu’dan geliyor. Bu da çok ciddi bir sorun.” 

Koruma önlemleri dış açığı azaltmadı 

2006’da getirilen koruma önlemleri dış ticaret rakamlarına bakıldığında da çok etkili olmadığı görülüyor. TUİK verilerine göre ayakkabılar, getirilen tozluklar ve benzeri eşya, bunların aksamı ihracatı 2006’da 237 milyon dolar, ithalatı da 515 milyon dolar iken, geçtiğimiz yıl ihracat 723 milyon dolara, ithalat ise 993 milyon dolara çıktı. 2006’da 277 milyon dolar olan dış açık, geçen yıl 270 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu yılın ilk 4 ayında ise ihracat yüzde 12 artarak 287 milyon dolara, ithalat ise yüzde 13 artarak 381 milyon dolara ulaştı. 

Ayakkabıda da ek vergi şart 

Çetin’in önerisi ise sektör temsilcileri ile vardıkları karara göre vergi. Çetin, “Bugün girişimleriniz sürüyor. Ekonomi Bakanlığı’ndan ek vergi ile ilgili talebimiz var. Tekstilde hiç bir zaman ithalat ihracatı geçmediği halde ek vergi çıktı, ayakkabı şu anda tekstil sektörünün içinde olan bir malzeme. Ayakkabı giyim ile birlikte bir bütün olarak bir birini tamamlayan iki unsur. Tekstilde uygulanan ek verginin Bakanlar Kurulu’nun madde ilavesi ile ayakkabı sektöründe de uygulanmasını talep ediyoruz. Mevcut olan referans fiyatını artırılması ile ilgili de çalışma yaptık Ekonomi Bakanlığı’na sunduk. Önümüzdeki günlerde bakanlık ile yapacağımız görüşmelerde bunu çok ciddi bir şekilde inşallah ağustos ya da eylülde bu süreci sonuçlandıracağız” dedi. 

90 bin yeni istihdam yaratır 6. Bölge’ye de yatırım gider 

Çetin, çalışmaların ithalata karşılarmış gibi algılanmasından da rahatsız. İthalat ile üretim gücü arasında bir dengeyi gözeten üreticiler, 20 doları sınır kabul ederek üstüne yüzde 30, altına ise yüzde 50 ek vergi uygulanmasını istiyor. Çetin, uygulamanın sonuçları hakkında da şu öngörüleri paylaştı: “Bu uygulama ile Türkiye’de yurtdışından talepte bulunan Zara H&M büyük firmalar üretimlerinin daha büyük bölümlerini Türkiye’ye kaydırır. Üretim gücü büyüyecek. İhracat artacak. 6. Bölge’ye yatırım yapılacak. 90 bin kişilik ek istihdam oluşacak. Dış açık en az 500 milyon dolar azalacak.”

90’lı yıllarda dış ticaret fazlası veriliyordu

Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği’nin (TASD) verilerine göre Türkiye 1992 ‘de 83 milyon dolar tutarında ayakkabı ihracatına karşılık sadece 25 milyon dolarlık ithalat yapıyordu. Sektördeki dış ticaret fazlası 1990’lı yıllarda sürdü, 1994‘te 160 milyon dolar ihracata karşılık, 28 milyon dolarlık ithalat, 1997‘de 210 milyon dolarlık ihracata karşılık 135 milyon dolarlık ithalat yapıldı. 1997’de ayakkabı ithalatındaki dikkat çeken miktardaki artış diğer yıllarda da sürdü ve 2003’te 184 milyon dolarlık ihracata karşılık yapılan 191 milyon dolar tutarındaki ithalat ile sektör dış ticaret açığı vermeye başladı. Açığın artması üzerine 2006’da yerli üretici lehine koruma önlemleri uygulanmaya başlandı. 2006’da önlemlere rağmen 237 milyon dolar ihracat yapılırken, yurtdışından 515 milyon dolarlık ayakkabı satın alındı.