Bağımsız denetçi olacak ymm ve smmm'lere sınav şartı getirildi mi?*
Soner ALTAŞ / Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Başmüfettişi
Önceki yazılarımızda sık sık belirttiğimiz üzere, 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu, şirketlerin ve şirketler topluluğunun "denetçi" tarafından denetlenmesini zorunlu kılmaktadır. Kanunda üç tür denetçiden bahsedilmektedir. Bunlar; "bağımsız denetleme kuruluşu, yeminli mali müşavir ve serbest muhasebeci mali müşavir"dir. Bağımsız denetleme kuruluşunun ortaklarının yeminli malî müşavir veya serbest muhasebeci malî müşavir unvanına sahip olması şarttır. Bağımsız denetleme kuruluşları, küçük, orta ve büyük ölçekli sermaye şirketlerini denetleyebileceklerdir. Orta ve küçük ölçekli sermaye şirketlerinin ise bir veya birden fazla yeminli mali müşaviri veya serbest muhasebeci malî müşaviri denetçi olarak seçmeleri mümkündür. Yeni TTK, bu düzenlemeler haricinde denetçi olmak için başka bir koşul öngörmemiştir. Dolayısıyla, YTTK açısından bakıldığında, gerçek kişi denetçi olmak için YMM ve SMMM unvanına sahip olmak yeterli, hatta tek koşul olarak kabul ediliyor, ayrı bir sınavdan ve yetkilendirilmeden bahsedilmiyordu.
Buna karşılık, Bakanlar Kurulu, 6/4/2011 tarihli ve 6223 sayılı Kanunun verdiği yetkiye dayanarak, 26/9/2011 tarihli ve 660 sayılı Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu'nun Teşkilat ve Görevleri Kanun Hükmünde Kararname ile "uluslararası standartlarla uyumlu Türkiye Muhasebe Standartları'nı oluşturmak ve yayımlamak, bağımsız denetimde uygulama birliğini, gerekli güveni ve kaliteyi sağlamak, denetim standartlarını belirlemek, bağımsız denetçi ve bağımsız denetim kuruluşlarını yetkilendirmek ve bunların faaliyetlerini denetlemek ve bağımsız denetim alanında kamu gözetimi yapmak yetkisini haiz" Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu'nun kurulmasını kararlaştırmış ve anılan KHK 2 Kasım 2011 tarihli ve 28103 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
660 sayılı KHK'nın 2. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde ise "bağımsız denetçi" "bağımsız denetim yapmak üzere, 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu'na göre yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavirlik ruhsatını almış meslek mensupları arasından Kurum tarafından yetkilendirilen kişiler" olarak tarif edilmiş, KHK'nın 9. maddesi ile de "bağımsız denetim yapacak meslek mensuplarına yönelik sınav, yetkilendirme ve tescil yapma; bağımsız denetçilerin faaliyet izinlerini askıya alma veya iptal etme" konularında Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu'na yetki verilmiştir.
Dolayısıyla, 660 sayılı KHK gereği, YMM ve SMMM unvanına sahip olan her meslek mensubu "bağımsız denetçi" olamayacak, sadece Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilmiş olan SMMM ve YMM'ler bağımsız denetim görevini icra edebilecektir. Anılan yetkilendirme işlemi için de, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu'nun 660 sayılı KHK'nın 9/f bendi ile verilen yetki çerçevesinde, YMM ve SMMM'lere yönelik bir sınav yapacağı düşünülmektedir. Bu sınavın ne zaman yapılacağı, hangi konu başlıklarından oluşacağı henüz belli değildir. Sınavın ayrıntılarının, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından çıkarılacak ikincil düzenlemeler ile açıklığa kavuşturulacağı tahmin edilmektedir.
KHK'da Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu'nun altı ay içerisinde teşkilatını oluşturarak faaliyete geçmesi öngörülmektedir. Bu itibarla, KGMDSK'nın önümüzdeki yılın en geç mayıs ayı başı itibariyle faaliyete geçmesi beklenmektedir. Yeni TTK gereği denetçiler 2013 yılında seçileceğinden, KGMDSK'nın 2012 yılı sonuna kadar konuya ilişkin mevzuatı çıkarıp denetçi olmak isteyen meslek mensupları için sınav açabileceği kanısındayız. Bu nedenle, bağımsız denetçi olmak isteyen meslek mensuplarının, sonradan sıkışmamak adına, şimdiden yeni Türk Ticaret Kanunu ile getirilen düzenlemelere, muhasebe ve denetim standartlarına yönelik çalışmalara başlamalarını tavsiye ederiz.