Ben basarsam kalpazanlık, FED basarsa ekonomik savaş
Şant MANUKYAN / İŞ YATIRIM
Gerek yerli, gerekse yabancı kaynaklarda Bernanke'nin konuşmasının 2010'da toparlanmanın başlayacağı ile ilgili kısmı manşete çekilmiş. Bu bir "educated guess", yani emin olduğumuz veya baz alınabilecek değişmez bir gerçek değil. Oysa konuşmada bence çok daha önemli olan ve gerçek olduğu su götürmez bir başka açıklama vardı: "Vergilerden sağlanan para ile değil. Sizlerin bankalarda hesabı olduğu gibi bankaların da FED'de hesabı var. Bir bankaya para vermek için bilgisayarı kullanıp tek tuşla hesabın büyüklüğü ile oynuyoruz. Aslında borç vermekten çok para basmak gibi bir şey.Yani para mı basıyorsunuz? Pratikte evet. Ve bunu yapmak zorundayız zira ekonomimiz çok zayıf ve enflasyon düşük. Toparlanma başladığında likiditeyi geri almamız, faizleri arttırmamız,para tabanını düşürmemiz ve toparlanmanın enflasyonist olmamasını sağlamamız gerekiyor."
Bilinmeyen bir durum olmasa da bir merkez bankasının bu kadar net bir şekilde para bastığını söylemesi çok örneği olan bir durum da değil. 1. ekte para tabanındaki büymeyi görüyorsunuz %100'ün üzerinde bir büyümenin ardından %80'e gerilemiş durumda 2. ek ise normalde çok düşük seviyelerde seyreden rezervlerin nasıl patladığını ve paranın ekonomiye girmediğini gösteriyor.
J. Rogers, M. Faber gibi yüksek profilli yatırımcıların devamlı enflasyon uyarısında bulunma nedeni de Bernanke'nin açıkca ifade ettiği durum. Geçtiğimiz yıl tam bugün Altın 1032.70 doları görmüş ve 1002 dolardan kapanmıştı.Tüm zamanların nominal zirvesi. Tam bir yıl sonra yukarıda gördüğünüz parasal büyümeye rağmen altın fiyatı şu anda 910 dolarda. FED faiz oranlarını kestirmek için takip ettiğimiz Taylor modeli enflasyon ve işsizlik oranına göre bir faiz oranı hesaplıyor . 2009 beklentileri kullanıldığında Taylor modeli, seviye değişebilir, "eksi" faiz olması gerektiğine işaret ediyor. FED'in böyle bir şey yapması mümkün olmadığına göre koşulları başka bir yöntemle gevşetmesi lazım. Toparlarsak basılan paralara rağmen ekonomiye yeterince enerji sağlanmış değil.
Önceki gün açıklanan KKO oranı %70.9 oldu. En düşük seviyede seyrediyor, ciddi bir atıl kapasite olduğu biliniyor. Emtia fiyatları düşük, talep az vs. Ancak bir noktada işler düzelecek. Bu düzelme başladığında atıl kapasitenin kapanmasına, 3-6 aylık vs dönemler için açılan XYZ isimli ihalelerin roll edilmemesi (swapların kapatılması ile FED'in bilançosu 3 ayda 2.3 trilyondan 1.9 trilyona geriledi) ve faizlerin hızla yükseltilmesi ile FED'in enflasyonun önüne geçmek için vakti olacak.Altın da bunu bildiği için yukarıdaki tabloya rağmen 1 sene sonra halen aynı yerde (geçen yıl stagflasyoncuların tahminlerini hatırlayın, aslında 850ye gitmesi gerekiyor, harika bir alım fırsatı olurdu) Ancak piyasada TALF gibi uzun vadeli alım programları ise geri dönüştürülmesi zor olacak. Bu nedenle şu anda kısa vadeli düşünenlerin enflasyondan kaygılanması için fazla bir neden yok. Ancak para bastığını söyleyen bir merkez bankası var, parasının değerini düşüreceğini söyleyen bir merkez bankası da var (İsviçre), kurları kendi belirleyen merkez bankaları da var (Çin ve Rusya) . Bu nedenle bu kriz çözüldüğünde normal bir piyasaya dönme ihtimalimizden ziyade başka bir krizi konuşuyor olma ihtimalimiz çok yüksek görünüyor.