Blackberry, Apple ve Samsung karşısında pes etti

Didem ERYAR ÜNLÜ

Son yıllarda yaşadığı büyük pazar kaybıyla akıllı telefon pazarındaki payı yüzde 3'e düşen BlackBerry, radikal bir karar alarak satış opsiyonunu gündeme getirdi. Kanadalı Blackberry'nin son modelleri Z10, Q10'dan ve işletim sistemi Blackberry 10'dan beklediği satış performansını alamaması bu kararı getiren unsurlardan biri oldu.

Blackberry 2012 yılında JP Morgan ve RBC ile anlaşarak stratejik opsiyonları değerlendirmeye başadı. Kanada'lı grup bu süreç sonunda, ikinci aşamaya geçerek yönetim kurulu kapsamında özel bir komite oluşturdu. Komite başta satış olmak üzere, olası stratejik ortaklıkları değerlendirecek.

Kararın açıklanmasının ardından BlackBerry hisseleri yüzde 10.5 artarak 10.78 dolara yükseldi.

Özel oluşturulan komitenin başkanlığını yatırım fonu TPG'den Timothy Dattels yürütüyor. Komitede aynı zamanda Blackberry'nin dört yönetim kurulu üyesi bulunuyor. Bunlardan biri de CEO Thorsten Heins. Blackberry'nin bugüne kadar önceliği operasyonel iyileşme idi. Şirket şu an için sermaye dönüşümünü öncelik olarak belirlemiş durumda. Olası ortaklıklar kadar şirketin satışı da söz konusu olabilir. Oysa CEO Thorsten Heins çok kez şirketin satılmayacağını; sadece teknolojinin daha iyi kullanılması için ortaklıklar gerçekleştirilebileceğini ifade etmişti.

Bugün ise Dell'den Microsoft'a, Lenovo'dan Facebook ve Google'a kadar çok sayıda şirketin Blackberry'yi satın alabileceği gündeme geliyor. Teknoloji devlerinin, mobil pazarda daha  fazla söz sahibi olmak istemeleri bu söylentileri güçlendiriyor.

Her üç ayda 3-4 milyon müşteri kaybı

Blackberry geçtiğimiz beş sene içinde borsa değerinin onda dokuzunu kaybetti. Bunun başlıca nedeni Apple'ın iPhone'u ve Google'un Adroid sistemi oldu. Şirketin değeri bugün 5.4 milyar dolara kadar geriledi. Bu rakam Apple ve Samsung'un çeyrek dönem karının altında.

2013 yılında piyasaya sunulan ve şirketin can simidi olarak değerlendirilen Blackberry 10; ya da Q10 ve Z10 gibi yeni modeller, hayal kırıklığı yaratmaktan öteye gidemedi. Z10 ve Q10'un satış rakamlarının, hedefin 1 milyon adet altında kaldığı belirtildi. Mayıs sonunda dünya genelinde Blackberry kullanıcısı sayısı 72 milyon oldu. Şirket her üç ayda bir 3 ila 4 milyon müşteri kaybetmeye başladı. Son 3 çeyrekte 8 milyon abone kaybeden şirketTemmuz başında pazar değerinin yüzde 25'ini kaybederek 3 milyar dolar eridi. Şirket son çeyrek bilançosunda 84 milyon net zarar açıkladı. Bunun sonucu olarak, Blackberry'nin ağ ve server değeri de düşmeye başladı. AppStore ve Google Play ile arasındaki uçurum hızla açılmaya başladı. Uzmanlara göre Blackberry, mobil internet yarışında yeterince hızlı olmayı başaramadı.

Mart ve Mayıs ayları arasında sadece 6.8 milyon adet Blackberry satışı gerçekleşti. Aynı süreçte Apple 31 milyon iPhone; Samsung ise 73 milyon Galaxy satışı gerçekleştirdi.  IDC Araştırma Enstitüsü rakamlarına göre, Blackberry'nin pazar payı iki sene içinde  yüzde 14'ten yüzde 2.9'a geriledi.

Gençler arasındaki Blackberry modası çabuk geçti

Bu arada yeni bir kullanıcı kitlesi oluşmaya başladı. Gençler ebeveynlerinin ilk Blackberry telefonlarını kullanmaya başladılar. BBM mesajlama sistemini keşfettiler; kısa mesaj kullanımında patlama yaşanmaya başladı. Telekom operatörleri ve mobil telefon üreticileri bu yeni tutkuyu yeni ucuz modellerle desteklediler. Blackberry'nin "kanatlarını yaktığı" konu ise, kitlelere ulaşmak oldu. Şirket pazarlama için bir servet harcadı. Bu sırada teknolojik mükemmellik ve profesyonel uygulamalara yeterince odaklanılmadı. Blackberry'ye iletişimlerinin güvenliğini emanet eden şirketler, hayal kırıklığına uğradı. Gençler arasındaki Blackberry modası da çabuk geçti.  

Blackberry bugün hala "fan"larına güveniyor. Ama büyük bir çoğunluk dokunmatik ekranları tercih ediyor. Blackberry, geç de olsa, dokunmatik ekrana geçmeye karar verdi. Aynı zamanda tasarım ve ergonomik yapıya da öncelik vermeye başladı.

Bugün Apple veya Android'e geçenler, artık geri dönmeyecekler. Onlar artık çok daha zengin ve canlı bir sistem içinde yaşıyorlar.

Rakipleri ilgileniyor

Herşeye rağmen, Blackberry'nin deneyimi ve sahip olduğu know-how, rakiplerinin ilgisini çekmeye devam ediyor. Çinli Lenovo, Blackberry ile ilgilendiğini gündeme getirdi. Kanada hükümetinin Çinli şirket karşısındaki tavrının ne olacağı ise merak konusu. Geçtiğimiz günlerde gündeme gelen bir diğer söylenti ise Dell'in Blackberry ile ilgilendiği oldu. Yüzde 8.9'luk pay ile Blackberry'nin en önemli hissedarı konumunda olan FairFax, aynı zamanda Dell hisselerinin de yüzde 0.51'ini elinde bulunduruyor.

Kendi ülkesinde bile Apple'a yenilmişti

Piyasa araştırma şirketleri IDC ve Bloomberg tarafından yapılan araştırmaya göre, bugüne kadar Kanada'da en çok satılan akıllı telefon olan BlackBerry,  2011'de ilk kez ikinciliğe düştü. Araştırmaya göre Apple, 2011'de Kanada'da toplam 2 milyon 850 bin iPhone sattı. BlackBerry satışları ise 2 milyon 80 bin olarak gerçekleşti.

Bir yanda yaşam savaşı, bir yanda yeni ürün

Blackberry yaşam mücadelesi verirken, Apple yeni iPhone modelini tanıtmaya hazırlanıyor. Wall Street Journal bünyesindeki All Things D sitesinde yer alan habere göre, Apple yeni iPhone'u 10 Eylül'de tanıtacak.  Rock konseri eşliğinde gerçekleşecek tanıtıma, binlerce iPhone hayranının katılması bekleniyor. Yeni model, 2012'de piyasaya çıkan iPhone 5'in geliştirilmiş modeli olacak. iPhone 5S adını taşıyacak yeni modelin kamerası daha geliştirilmiş ve işletim sistemi daha hızlı olacak. Söylentilere göre, yeni modelin dijital iz okuyucusu da olacak. Bu söylentilerin başlıca nedeni Apple'ın Ağustos 2012'de bu konuda uzman olan Authentec'i satın almış olması.

Apple, iPhone 5S'in yanı sıra, aynı anda iPhone 5C'yi piyasaya sunacak. iPhone 5C'nin özelliği ucuz bir model olması.

Rakamlarla Blackberry

Ağustos 2013 borsa değeri      5,37 milyar dolar

Şubat 2008 borsa değeri         58,3 milyar dolar

Son üç çeyrekte pazar payı      Yüzde 3