Büyük mükelleflere inceleme

ANKARA  - Maliye Bakanlığı, ciro, ödedikleri vergi ve aktif büyüklükleriyle Türkiye'nin en büyük işletmeleri olan "Büyük Mükellefler"in tümünü vergi incelemesine alıyor.

Edinilen bilgiye göre, vergi kayıp ve kaçağıyla mücadeleye dönük vergi denetimlerinin yaygınlaştırılması çalışmalarına paralel büyük mükellefler nezdinde de kapsamlı bir vergi denetimine gidilecek.

Bu çerçevede, Maliye Bakanlığı Hesap Uzmanları ile Gelir İdaresi Başkanlığı bünyesinde görev yapan Gelirler Kontrolörleri, bugüne kadar incelenmemiş büyük mükellefler için bir envanter çalışmasında bulunacak. Bu çalışmada, şu ana kadar denetime alınmamış büyük mükelleflerin listesi çıkarılacak. Daha sonra denetim birimleri arasında iş bölümü yapılacak ve listedeki firmalar, Hesap Uzmanları ile Gelirler Kontrolörleri arasında paylaştırılacak.

Yapılan çalışmaya göre, Maliye müfettişleri de, büyük mükellefler incelemelerine banka ayağında dahil olabilecek. İncelemeler kapsamında büyük mükelleflerin mal ve para hareketlerine de bakılacak. Finans kurumlarından detaylı bilgi istenecek.

Daha sonra da firma bazında denetimlere başlanacak.

Hangi sektörlerde faaliyet gösteriyorlar?

İstanbul'da bulunan Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığının 2009 Yılı Faaliyet Raporuna göre, ciro (yüzde 35), ödenen toplam vergi (yüzde 25) ve aktif büyüklük (yüzde 40) kriterlerine göre belirlenen büyük mükelleflerin sayısı 853 olarak belirleniyor.

Ancak bankacılık ve sigortacılık sektöründe faaliyet gösteren kuruluşlar, herhangi bir kritere tabi tutulmaksızın büyük mükellef olarak değerlendiriliyor.

Büyük mükelleflerin 102'si bankacılık ve sigortacılık alanında, 84'ü demir çelik metal ve makina imalatı, 76'sı ise gıda sektöründe faaliyet gösteriyor.

Diğerlerini ise inşaat ve yapı malzemeleri, tekstil, sağlık, cam, kimya, temizlik ve kozmetik ürünleri, bilgisayar, elektrik-elektronik, beyaz eşya, taşımacılık, otomotiv, lastik ve yan sanayi, gazete, TV, reklamcılık ve kağıt matbaa, akaryakıt, elektrik üretimi ve elektrik malzemeleri, turizm, hizmet, perakende pazarlama, telekomünikasyon, içki, tütün, kuyumculuk, madencilik ve mobilya sektöründe faaliyette bulunan işletmeler oluşturuyor.

Vergi incelemeleri

Bu arada Faaliyet Raporunda vergi denetmenleri ve Vergilendirme Müdürlüğünün büyük mükellefler nezdinde gerçekleştirdikleri inceleme sonuçlarına da yer verildi.

Buna göre, geçen yıl incelemeye alınan 137 mükellef için 142 inceleme raporu düzenlendi. İncelemelerde 291 milyon 649 bin 42 lira vergi farkı bulundu, mükelleflere 24 milyon 842 bin 477 lira vergi cezası kesildi.

Vergi Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen denetimlerde de 41 rapor düzenlendi. Bu şekilde 219 milyon 248 bin 494 lira vergi farkı tespit edildi ve mükelleflere 220 milyon 37 bin 612 lira ceza uygulandı.

Vergi denetmenleri ve Vergi Müdürlüğünün 2009 incelemeleri sonucunda toplam 755 milyon 777 bin 626,8 liralık vergi farkı ve ceza ortaya çıktı.

2009 yılında Büyük Mükellefler Vergi Dairesi faaliyetleri çerçevesinde vergi mahkemelerinde 588, idare mahkemesinde 32, Danıştay'da da 1 dava açıldı. Vergi mahkemelerindeki davaların 17'si idare lehine-mükellef aleyhine, 68'i idare aleyhine-mükelef lehine sonuçlandı. 2 dava tadilen tasdik edilirken, 501 davanın devam ettiği bildirildi.

İdare mahkemelerinde de 2 davada idare lehine, 1 davada ise aleyhe karar verildi. İdare mahkemelerindeki 29 davanın da sürdüğü belirtildi.

Buna göre, sonuçlanan davaların yüzde 77'sini mükellefler, yüzde 21'ini idare kazandı. Yüzde 2'lik bölüm de tadilen tasdik oldu.

1 Ocak 2007 ile 31 Aralık 2009 tarihleri arasındaki dönemde ise İdare 362 davanın 84'ünü kazandı, 278'ini kaybetti.

Bu arada büyük mükelleflere 2008 yılında 35 milyar 174 milyon 393 bin lira, 2009 yılında ise 39 milyar 762 milyon 317 bin lira vergi tahakkuk etti. Devletin bu mükelleflerden topladığı vergi ise 2008 yılında 34 milyar 675 milyon 310 bin lira, 2009 yılında ise 39 milyar 134 milyon 825 bin lira oldu.