Christie's ile Southeby's rekabetinde "Çin teklifi"

Didem ERYAR ÜNLÜ

Christie's ve Sotheby's sanat eserleri müzayedesi dendiğinde akla gelen ilk iki isim. Her iki müzeyede evi de, dünya geleninde yaşanan krizden etkilenmeden yollarına devam ediyorlar. Her ne kadar sektöre Çinli rakipler de girmeye başlamış olsa da Chriestie's ile Sotheby's'in liderliği sürüyor.

Sotheby's CEO'su Bill Ruprecht, "Geleceğimizi, refah yaratılacağı; bir ekonomik elitin varolmaya devam edeceği ve sanat eserlerinin dünya geneline yayılan bu insanlara hitap etmeye devam edeceği üzerine kuruyoruz" derken, Christie's CEO'su Steven Murphy, "Christie's geçtiğimiz sene ve bu sene lider konumdaydı. Bu konumu kazanmamızın başlıca nedeni, yükselen ilginin sanata ulaşımını mümkün kılmamızdan kaynaklanıyor" yorumunu yapıyor.  

2012 yılında, her iki grubun toplam satışlarının yüzde 54'ünü Chriestie's gerçekleştirdi. 2011 yılında bu oran yüzde 50 idi.
Online müzeyede platformu ve piyasa araştırma şirketi Art.net'in verilerine göre, küresel sanat piyasası 2013 yılının ilk çeyreğinde geçtiğimiz seneye oranla yavaşladı ve küresel satış hacmi yüzde 7 geriledi. Pazardaki bu daralma, iki grup arasındaki rekabeti daha fazla kızıştırmış durumda.

Sotheby's'in hedefi, empresyonist ve modern ressamlar kategorisinde toplam 95.5-135.3 milyon pound arasında; savaş sonrası ve çağdaş ressamlarda ise 69-90 milyon pound civarında satış gerçekleştirmek.
2012 yılında Christie's'in satışları 6.27 milyar dolara ulaştı. Bu rakam, bir önceki seneye oranlda yüzde 10 daha yüksek oldu. Sotheby's'in 2012 satışları ise 5.4 milyar dolar oldu. Bu oran 2011 satışlarının yüzde 7 altında.
Sotheby's tarafından geçen ay yapılan açıklamada, 2013 yılının ilk çeyreğinde zararın iki kat artış gösterdiği ve 22.3 milyon dolara ulaştığı ifade edildi. Sotheby's Başkanı ve CEO'su Bill Ruprecht, zararda en büyük rolü artan masraflar ve bireysel koleksiyonların olmamasının paylaştığını söyledi.
Fransız lüks sektörünün ünlü girişimcisi François Pinault'ya ait olan Christie's ise özel şirket yapısına sahip olduğundan, kar veya zararını açıklamak zorunda değil.
Rekabette öne çıkmak için her iki grup farklı yöntemler uyguluyor, fakat her ikisinin de gelecek için odaklandıkları hedef, Çin.
 

Çin pazarı hızlı büyüyor

[PAGE]

Çin pazarı hızlı büyüyor 

Sotheby's geçtiğimiz yılın Eylül ayında devlete ait Pekin GeHua Sanat Şirketi ile ortaklık imzaladı ve Çin'de faaliyet gösteren ilk uluslararası müzayede merkezi oldu.
Christie's ise Çin'de bağımsız bir müzayede evi olarak faaliyet göstermeyi tercih ediyor. Grup, 2013 Eylül ayı itibariyle, Christie's olarak Şangay'da müzayedeler gerçekleştirmeye başlayacak.
Artnet verilerine göre, Çin'de sanat piyasası çok hızlı bir büyüme gerçekleştiriyor. Her ne kadar 2013 yılının ilk çeyreğinde Çin'de satılan sanat eserleri değer olarak yüzde 50 oranında düşüş gerçekleştirmiş olsa da, Çin pazarının büyük bir potansiyele sahip olduğu ifade ediliyor.
Christie's CEO'su Murphy, Çin pazarına yönelik, "Rekabet faaliyet alanımızı harekete geçiriyor. Çinli müzayede evlerinin devreye girmesi ve bunların batı piyasasına genişlemesi küresel boyutta ciddi bir rekabet yaratıyor. Biz aynı zamanda her yere seyahat eden yeni müşteri kitlesinden de yararlanıyoruz. Stratejimiz bu yeni müşterilerin tercihlerine ve ihtiyaçlarına uyum sağlamak yönünde" yorumlarını yapıyor.
 

İnternet taktikleri farklı
 

Taktiklerin farklılık gösterdiği alanlardan biri de internet. Christie's öncesinde EMI/Angel Records Başkanı olan Steven Murphy, teknolojiye oldukça önem veriyor. 2012 yılında 7 adet online müzayede düzenleyen Christie's, 2013 yılında internet ortamında yam 50 müzayede düzenledi. Christie's LIVE sitesine ziyaret sayısında son dönemde yüzde 70 oranında artış yaşandı. Geçtiğimiz sene Edward Copper'ın October On Cape Code isimli tablosu Christie's'in internet sitesinde 9.6 milyon dolara satılarak bir rekora imza attı. İnternetteki alıcıların yüzde 45 ila 75'inin yeni müşteriler olması da oldukça önemli.
Sotheby's ise, ebay ortaklığının ardından, internet müzayedelerine çok sıcak bakmıyor. Online açık artırmalarda yüzde 50 büyüme izlenmesine rağmen, Sotheby's'in bu ay için sadece online satış planı yok.
 

Çinli rakipler
 
[PAGE]

Çinli rakipler
Fransız Müzayede Piyasası Düzenleme kurumu tarafından verilen bilgilere göre, Sotheby's ve Christie's'in en büyük rakipleri Çinli müzayede evleri.
Satış açısından dünyanın en büyük üçüncü müzayede evi olan Pekin Poly International'ı, dördüncü sırada China Guardian izliyor.
Mayıs 2013 rakamlarına göre, Poly International'ın satışları bu yıl yüzde 213 oranında artış kaydederek 93.8 milyon dolara ulaştı. Aynı dönemde China Guardian'ın satışları ise yüzde 47.4 artarak 369.6 milyon oldu.
Bu arada beşinci ve altıncı sıraları paylaşan batılı müzayede evleri Bonhams ve Heritage Auction'un aynı dönem satışları sırasıyla yüzde 8.2 ve yüzde 13.8 oranında düşüş kaydetti.
Poly International ve China Guardian geçtiğimiz sene ilk kez Çin dışında, Hong Kong'da müzayede düzenlediler. Bugün her ikisinin de New York'ta ofisleri var. 
Sotheby's CEO'su Bill Ruprecht, "Sanat pazarı son derece dalgalı bir pazar; bu belirsizlik içinde bir organizasyonu ayakta tutmak zor. Bu yüzden dolayı, Asyalı oyuncular da kendi sınırlarının dışına çıkmaya başladılar" derken, Christie's CEO'sunun yorumu şu yönde: "Asyalı müzayede evlerinin yükselmesi 200 yıl sürmeyecek; ama müşteri ilişkileri gibi konuları sağlamlaştırmak zaman alır."
Çin müzayede evlerinin son on yıldır sergiledikleri performans hiç de azımsanacak gibi değil. Çinli koleksiyonerlerin, öncelikli olarak Çin sanatçılarını tercih etmeleri de, bu evlerin gücünü artırıyor.
 

Christie's Gelişen Pazarlar Yönetici Direktörü Paul Hewitt:
Christie's'in Gelişen Pazarlar Yönetici Direktörü Paul Hewitt geçtiğimiz günlerde DÜNYA'nın sorularını yanıtlamış ve dünya genelinde sanat piyasalarının durumunu değerlendirmişti. Hewett'in söylediklerini kısaca hatırlayalım:
* "Küresel açıdan bakıldığında, sanatın, moda bir yatırım alanına dönüştüğünü görüyoruz. Sanatın çok daha çekici olmaya başlamasının nedeni, ekonomik açıdan belirsizliklerin yaşandığı bir dönemde, değerini korumaya devam etmesi. Diğer finansal yatırım araçlarında belirsizlik sürerken ya da yüksek enflasyon söz konusu olduğunda, yatırım portföyünün bir bölümünü sanat eserlerinde tutmak finansal açıdan anlamlı olabilir. Fakat bence insanlar öncelikle güzel bir resmin keyfini çıkarmalılar. Anlamsız kağıt parçaları yerine, duvardaki güzel resme bakmalılar. Bugün bazıları yatırımı temel alıyor; bazıları ise tamamen duygusal şekilde yaklaşıyor. Ama en önemlisi sanatın değerini koruyor olması. Büyüyen pazarlarda insanlar portföylerini çeşitlendirmeyi tercih ediyorlar. Danışmanlık alıyorlar ve bu çeşitlendirme stratejisi kapsamında yatırımlarında sanata daha fazla yer veriyorlar."
"Son 10 yıldır, paranın şekli ve konumu ciddi şekilde değişti. Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin'den oluşan BRIC ekonomilerindeki büyüme bunun kanıtı. Bugün Türkiye gibi hızlı büyüyen başka ekonomiler de bu sürece eklendi. Afrika ve Orta Asya ekonomilerini buna dahil edebiliriz. Bu bölgelerde çok ciddi bir alım gücü oluştu. Bu ülkelerdeki sanayiciler, kendi sanat koleksiyonlarını oluşturmaya başladılar. Özel müzeler kuruyorlar, hatta bazı ülkelerde ulusal müzelere yatırım yapıyorlar. Tüm bu bireyler, küresel sanat piyasasında anahtar oyuncu konumuna geliyorlar. Uluslararası sanat piyasasını yakından takip ediyorlar; müzayedeleri izliyorlar. Uluslararası sanat fuarlarında; ya da internette farklı sanat gruplarında bir araya gelebiliyorlar. Bugün gerçek anlamda küresel bir sanat piyasasından ve küresel sanat eseri koleksiyonerlerinden bahsedebiliriz. 2010 yılında Çin dünyanın en büyük sanat pazarı oldu. Uluslararası sanat piyasasının özelliklerinden birisi, hisse senedi piyasasından farklı olarak, pazarın uluslararası açıdan ölçülebilir olmaması. Ama en büyük pazar Çin ve ardından ABD geliyor. Bazı sanat piyasaları çok hızlı büyüyor. Örneğin Ortadoğu ve Rusya'da çok sayıda sanat kategorisi söz konusu ve bunlar hızla büyüyor."
* "Christie's olarak bizim yapmaya çalıştığımız sanat eserlerinin ve koleksiyonerlerin bir araya geldiği ve adil fiyatların belirlendiği açık, şeffaf bir sanat piyasası oluşturmak. Piyasada balon yaratmaya yönelik kısa vadeli spekülasyonların iyi olduğunu düşünmüyorum. Bu yönde bazı düzenlemeler gerekiyor. Dolayısıyla en başta söylediğimi yineleyeceğim. Sevdiğiniz ve alabildiğiniz en iyi eseri satın alın. Spekülasyonlar doğrultusunda satın almayın."