Defterlerin Rolls-Royce'u: Moleskine

Didem ERYAR ÜNLÜ

Hayatımızın dijitalleştiği bir dönemde, kalem ve kağıda yatırım yapmak riskli değil miydi?

Yaklaşık 200 yıldır çantalarda varlığını sürdüren Moleskine'e ikinci bir yaşam şansı veren Maria Sebregondi'ye göre bu sorunun cevabı "hayır": "Hayır, çünkü defter pillerin ve internet bağlantısının stresini alıyor. Ve ayrıca, SMS'ler ve mail'ler sayesinde, gençler yazmanın keyfini öğrendiler. Bir kalemle kağıda yazdıklarında ise, bu son derece kişisel ve duygusal bir hareket oluyor." 
Moleskine defterlerinin geçmişi 200 yıla dayanıyor. İnsanların akıllarında tutmak istedikleri ayrıntıları yazmaları gerektiğinde kullandıkları ufak tefek, siyah vinil kapaklı, sarı yapraklı, basit ve sade görünümlü bir defter olan Moleskine, birçok Avrupalı sanatçı ve düşünür tarafından kullanılmış. Kelime anlamı ise 'köstebek derisi'.
1986 yılında üretimi durdurulmuş -  fakat bir süre sonra yeniden üretilmeye başlanmış - olan bu defterlerin bu kadar sevilmesinin bir diğer nedeni de Picasso, Van Gogh, Ernest Hemingway, Oscar Wilde, Bruce Chatwin gibi isimler tarafından tercih edilmiş olması.
Dolayısıyla Moleskine'e defter, ya da bloknot demek aslında haksızlık olur. Gerek tarihçesi, gerek şekli bu defterlerin sıradan birer defter olmadıklarının en smout kanıtı. Siyah kapaklı, kırak beyaz yapraklı bu defterler, yaklaşık iki yüzyıldır, yazarlara, aktörlere, gazetecilere eşlik ediyor.
Bugün ise, dijital dünyaya direnenlerin çantalarında var olmayı sürdürüyor. Aslında Louis Vuitton çantadan, sırt çantasına; trenden, uçağa neredeyse heryerde Moleskine'e rastlamak mümkün.
İtalyan üretici firma Modo & Modo, bugün tam 400 farklı Moleskine modeli sunuyor; bunları 70'ten fazla ülkede satıyor. 2012 yılında satılan Moleskine sayısı ise tam 13 milyona ulaşıyor.
 

Moleskine'e ikinci yaşam
 
İtalya'da Moleskine'in yeniden doğmasını sağlayan kişi Maria Sebregondi. Aynı zamanda Fransız yazar Marguerite Duras'ın eserlerini İtalyanca'ya çeviren Sebregondi, "Moleskine, aslında son derece sade bir nesne; ama çok etkili bir görünümü; hatta snob bir havası var. 80'li yıllarda ne zaman bir arkadaşım Paris'e gitse, ondan kırtasiyelere gidip, bana siyah kaplı bloknotlardan almasını isterdim" diyor.
Defterlerin Rolls-Royce'u olarak değerlendirilen Moleskine'in kökleri Fransa'ya ait. Siyah kapaklı bu defterin doğumu ise, uzun süre cepte, ya da açıkta kalan kağıt parçalarının yağmur veya dış şartlardan etkilenmesini  önleme düşüncesine dayanıyor. Siyah kaplı bu defter ilk olarak Fransa'nın Tours şehrinde bir aile şirketi tarafından üretilmiş. Şirket, deftere bir isim vermeyi düşünmemiş. 1985 yılında şirket kapandığında ise, defter üretimi de sona ermiş.
Siyah kaplı defterlerin artık üretilmediğini ilk farkeden İngiliz yazar Bruce Chatwin olmuş.  Chatwin'in defterler ortadan yok olmadan önce topluca satın aldığı da söylenir. Chatwin, The Songlines kitabında Mole Skin (Köstebek Derisi) adı altında bir bölüm yazmış ve "Le vrai moleskine n'est plus" (Gerçek Moleskine artık yok) ifadesini kullanmıştır.
Maria Sebregondi ise "1995 yılında bu kitabı okuduğumda, 'benim defterimden bahsediyor' dedim. Ne Moleskine ismi, ne de siyah kaplı defter konsepti kimse tarafından kullanılmadığı için, ona ikinci bir yaşam şansı verdim" diyor.

Gençler yazı yazma keyfini keşfetti
 
[PAGE]
 
Gençler yazı yazma keyfini keşfetti

Peki herşeyin dijitalleştiği bir dönemde, kalem ve kağıda yatırım yapmak riskli değil miydi? Sebregondi Le Point dergisine yaptığı açıklamada, "Hayır, çünkü defter pillerin ve internet bağlantısının stresini alıyor. Ve ayrıca, SMS'ler ve mail'ler sayesinde, gençler yazmanın keyfini öğrendiler. Bir kalemle kağıda yazdıklarında ise, bu son derece kişisel ve duygusal bir hareket oluyor" diyor.
 

Siyaha ihanet
 

Şirket yönetimi 2006 yılında yatırım fornu Syntegra Capital'e geçti. Bu tarihten itibaren beş yıl boyunca Moleskine büyümes sürecine girdi. Ürün çeşidi artırıldı; Ajandalar, iPad kapları, valiz ve kalemler tasarlandı. Hatta siyaha sadık kalmayarak, farklı renklerde kapaklar tasarlandı.
Bugün Moleskine'in yıllık büyüme oranı yüzde 20'nin üzerine çıkmış durumda. Cirosu ise 67 milyon euroya ulaşıyor.
Moleskine'i Milan Borsası'na sokma kararı alan Syntegra Capital ise şirketin geleceğinden son derece umutlu. Neden mi? Çünkü seyahat edenler oldukça, hayaller Moleskine'e yazılmaya devam edecek!
 

İlk olarak Fransız şairler kullandı
 
Fransızların "Moleskin", İtalyanların "Moleschino" adını verdikleri bu akıl defterlerinin ilk olarak nerede doğduğu tam olarak bilinmese de, ilk olarak Fransız şairler tarafından kullanıldığı tahmin ediliyor.  Bugün İtalya'da, Modo & Modo firması tarafından üretilen bu defterler, geçtiğimiz yüzyılda suya dayanıklı mürekkebin doğuşuna neden olmuş. Moleskine sahipleri, yazılarını yağmura karşı bu mürekkeplerle korurken, kaybetme ihtimaline karşı defterlerinin ilk sayfasına geri getirene verecekleri ödülü yazıyorlar.
Moleskine, aslında bilinenin aksine, ilk başlangıçta bir marka değil, defter çeşidiydi. Tek bir şirket tarafından üretilmiyordu ve Fransa'daki kitapçılarda markasız olarak satılıyordu..
 

Rakamlarla Moleskine
* Farklı Moleskine modelleri: 400
* Ciro: 67 milyon euro
* 2012'de satılan defter sayısı: 13 milyon
* Moleskine satılan ülke sayısı: 70