Deprem bağışlarını vergiden nasıl indirebiliriz?
Turgay ÖZEN / Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağış ve yardımlar esas itibariyle 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 10. maddesinde ve 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 89. maddesinde gelir ya da kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınacak bağış ve yardımlara yer verilmiştir.
Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 10/1. fıkrasında Kurumlar Vergisi matrahının tespitinde; kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından hangi indirimlerin yapılacağı sırasıyla belirtilmiştir. Aynı maddenin (e) bendinde "Bakanlar Kurulu'nca yardım kararı alınan doğal afetler dolayısıyla Başbakanlık aracılığı ile makbuz karşılığı yapılan aynî ve nakdî bağışların tamamı"nın vergi matrahından indirilebileceği ifade edilmiştir. Benzer bir ifade de Gelir Vergisi Kanunu'nun 89/10. fıkrasında aşağıdaki şekilde yer almaktadır."Bakanlar Kurulu'nca yardım kararı alınan doğal afetler dolayısıyla Başbakanlık aracılığıyla makbuz mukabili yapılan ayni veya nakdi bağışların tamamı" indirilebilir. "Bağış ve yardımın nakden yapılmaması halinde, bağışlanan veya yardımın konusunu teşkil eden mal veya hakkın varsa mukayyet değeri, yoksa Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre Takdir Komisyonu'nca tespit edilecek değeri esas alınır" denilmektedir.
Demek ki, yapılan yardımları vergi matrahından indirim konusu yapabilmek için öncelikle Van depremi ile ilgili Bakanlar Kurulu kararı olması gerekiyor. Bu yönde 25 Ekim 2011 tarihli Resmi Gazete'de 2011/16 sayılı Başbakanlık Genelgesi ve devamında da 27 Ekim 2011 tarihli Resmi Gazete'de 2011/2350 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Van ili ve çevresinde meydana gelen deprem afetinden zarar gören afetzedeler için yardım kampanyası düzenlenmesi kararlaştırılmıştır.
Bu kapsamda gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından 2011/16 sayılı Başbakanlık Genelgesi'nde yer alan hesap numaraları aracılığıyla yapılacak olan nakdi bağışların tamamı, Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 10. ve Gelir Vergisi Kanunu'nun 89. maddesindeki düzenlemeler kapsamında, gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde ayrıca gösterilmek koşulu ile vergi matrahından indirilebilecektir.
1Seri No.lu KVK Genel Tebliği'ne göre; Ayni ya da nakdi olarak yapılan bağış ve yardımların kurumlar vergisi mükelleflerince indirim olarak dikkate alınabilmesi için makbuz karşılığı yapılmış olması gerekli ve yeterlidir.
Nakdi bağışların indirilebilmesi, bağışı kabul eden kuruluşlarca verilecek makbuzla ya da bu amaçla bankalarda açtırılan hesaplara yatırıldığına ilişkin banka dekontları ile belgelendirilmesi koşulu ile mümkündür.
Ayni bağış ve yardımın işletmenin aktifinden ya da stokundan çekilerek bağışlanmış olması durumunda; mükelleflerin işletmeden çekip bağışladıkları değerler için fatura düzenlemesi; düzenlenen faturanın arka yüzüne faturada belirtilen değerlerin ilgili kuruluş tarafından bağış ya da yardım olarak alındığına ilişkin şerh konularak yetkili kimseler tarafından imzalanmış olması yeterlidir.
Bağış ve yardımların nakden yapılmaması durumunda, bağışlanan ya da yardımın konusunu oluşturan mal ya da hakkın maliyet bedeli veya kayıtlı değeri, bu değer mevcut değilse VUK'nu hükümlerine göre Takdir Komisyonlarınca tespit edilecek değeri esas alınacaktır.
Ayni değerlerin mükelleflerce dışarıdan alınarak bağışlanmış olması durumunda ise, bağışı kabul eden kurum ve kuruluş tarafından teslime ilişkin bir belge düzenlenmiş olması yeterli olup; düzenlenen belgede bağışlanan kıymetin değerinin, cinsinin ve miktarının tereddüde yer bırakmayacak şekilde belirtilmiş olması gerekmektedir. Ayrıca bağışlanan kıymetlerin dışarıdan elde edilmesi aşamasında (satıcılar tarafından) düzenlenmiş olan faturaların arka yüzünde yukarıda belirtilen açıklamalar dahilinde ilgili kurum ve kuruluşların yetkililerinin imzası bulunacaktır. Diğer bir ifadeyle bağışlanmak üzere satın alınan malların teslimi sırasında ayrıca fatura düzenlemeye gerek bulunmamaktadır. Zira teslim işlemi söz konusu malın alış faturası ile kanıtlanmaktadır. Ancak söz konusu malın sevkinde sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekmektedir.
Bu düzenleme uyarınca Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefleri tarafından 2011/16 sayılı Başbakanlık Genelgesi'nin ekinde yer alan hesap numaralarına yapılan nakdi bağışların indirilebilmesi için, banka dekontuyla belgelendirilmesi ve ancak söz konusu banka dekontunun açıklama bölümünde, 2011/16 sayılı Başbakanlık Genelgesi kapsamında Van depremi dolayısıyla yapılan bağış olduğuna dair bir açıklamaya yer verilmesi de gerekmektedir.