Deriyi yüzerken delmeyin

TRABZON - Türkiye Deri Sanayicileri Derneği (TDSD) Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Matraş, kurban derilerinin en az yüzde 20'sinin yapılan çeşitli hatalar nedeniyle kullanılamadığını, dolayısıyla her yıl yaklaşık 10 milyon 800 bin liralık derinin israf edildiğini söyledi. 

Matraş, Türkiye'de her yıl deri sanayisinin 6,5 milyon büyükbaş ve 60 milyon küçükbaş hayvan hamderisine ihtiyaç duyduğunu belirterek, "Yıllık kesim miktarları her sene azalmaktadır. Bu nedenle ana hammaddemizde daha fazla dışarıya bağımlı hale gelmekteyiz. Kurban Bayramı'nda kesilen hayvanlardan elde edilen ham deriye her zamankinden daha fazla ihtiyacımız var" dedi.

Deri sanayisinin hammaddesi olarak ekonomide önemli yeri bulunan kurban derilerinden azami randıman alınması ve kayıpların önlenmesi amacıyla kamuoyu oluşturulması gereğine inandıklarını vurgulayan Matraş, bu yönde yapılacak çalışma ve alınacak önlemlerle milli servetin israf edilmesinin önlenebileceğini ifade etti.

Matraş, istatistiklerin Türkiye'de her yıl kurban bayramlarında yaklaşık 2 milyon küçükbaş ve 600 bin büyükbaş hayvan kesildiğini gösterdiğini belirterek, "Ancak kurbanların deri ve bağırsaklarının çoğu bilgisizlik nedeniyle israf olmakta ve hiçbir işe yaramamaktadır. Ayrıca bu bayramda vekaletle yapılan kesimlerde dişi hayvan kesimine yönelindiği edindiğimiz izlenimler arasında. Dişi hayvan kesimi maalesef hayvan varlığını artırmaya çalışan bir ülkeye zarar veren uygulamadır. Bu bayram için geç kalındı ama bundan sonraki bayramlarda dişi hayvan kesiminin asgari seviyelerde tutulması Bakanlığımızın hayvan sayısını artırma yönündeki çabalarına katkı sağlayacaktır" diye konuştu.

"Her yıl önemli miktarda milli servet israf edilmektedir"

Kurban derilerinin sektör için çok önemli olduğuna dikkati çeken Matraş, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Ülkemizdeki deri işletmeleri, deri üretiminde ihtiyaç duydukları hamderinin büyük bölümünü ithal etmek zorundadır çünkü yerli kaynaklar kesimlerin azlığı nedeniyle ihtiyaca cevap verememektedir. Bu nedenle Kurban Bayramı'nda kesilen hayvanlardan elde edilen ham deriler son derece önem arz etmektedir. Zira deri işletmelerinin en temel ham maddesi ham deridir.

Bugün tuzlanmış bir yaş koyun derisi ortalama 12 lira, sığır cinsi hayvan derilerinin kilosu ise ortalama 4 liradır ve ortalama 20-25 kilogram ağırlığındadır. Kurban derilerini bu fiyatlarla değerlendirdiğimiz zaman 54 milyon lira değerinde sadece ham derilerden oluşan bir milli servet söz konusu olmaktadır."

Matraş,  önemli miktarda döviz getirisi bulunan ve geniş bir iş sahası sağlayan kurban derisi ve bağırsakların gerektiği şekilde muhafaza edilmediği için tam anlamıyla değerlendirilemediğini de dile getirerek, şunları söyledi:

"Yapılan tespitlere göre, koyun sürülerini ayırmak amacıyla sürülen boyalar, kesim ve yüzüm işlemleri sırasında meydana gelen hatalı bıçak darbeleri ve benzeri hatalar, zamanında, gerektiği gibi tuzlanmamasından dolayı bakteri nedeniyle yaşanan bozulmalar, kurban derilerinin israf edilmesinde en sık rastlanan durumlardır. Kurban derilerinin en az yüzde 20'si yapılan bu tür çeşitli hatalar nedeniyle maalesef kullanılamamaktadır. Dolayısıyla cari değerler üzerinden her yıl yaklaşık 10 milyon 800 bin lira israf ortaya çıkmaktadır. Buna yüzde 50'den fazlası çöplüklere atılan veya toprağa gömülen bağırsakları da ilave edersek, her yıl önemli miktarda milli servet israf edilmektedir."

Keserken ve saklarken yapılması gerekenler

Kurban derilerinin değer kaybetmeden sanayiciye intikal ettirilmesinin kolaylıkla sağlanabileceğini belirten Matraş, bu konuda çok basit bazı önlemlerin kesim anında ve hemen sonrasında uygulandığı takdirde tüm kurban derilerinden yararlanmanın mümkün olacağını vurguladı.

Matraş, bu yöntemleri şöyle sıraladı:

"Deri tulum halinde kesiksiz olarak çıkarılmalı. Koyun derileri için 2 kilogram, sığır cinsi deriler için 6 kilogram kaba tuz deriye iyice yayılmalı. Bağırsaklar temizlenip, tuzlanarak plastik bir torbaya konulmalı. Deri ve bağırsaklar hayır kurumlarına teslim edilene kadar serin ve gölge yerde muhafaza edilmeli. Deri hayvandan ayrıldıktan sonra üzerinde et parçalanmamalı. Elde edilen hamderi tuzlandıktan sonra naylon poşete konmamalı, açık havada muhafaza edilmeli."