Devlet bütçesine 'özel' model

ECE CEYHUN

BATMAN - Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, devlette özel sektör modeli bütçeye geçilmesi için düğmeye basıldığını açıkladı. En geç 2018’e kadar geçilmesi planlanan “program bazlı performans bütçe” uygulamasıyla “Sayıştay raporu gelmedi” tartışması bitecek. Yeni sistemle idarelere hedefl er konulacak. Tahsis edilecek kaynak takibe alınıp, kontrol edilecek. Kamu kaynaklarının topluma ne yarar sağladığı izlenecek. Hükümetin öncelikleriyle idarelerin harcama kararları uyumlu hale gelecek.

Bütçeye hesap verilebilirlik ve mali disiplin ayarı geliyor. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ‘özel sektör’ modeli bütçeye geçilmesinin “Sayıştay raporu gelmedi” tartışmasını da bitireceğini söylerken yeni sistemle idarelere hedefl er konulacak. Tahsis edilecek kaynak takibe alınıp, kontrol edilecek. Kamu kaynaklarının topluma ne yarar sağladığı izlenecek. Hükümetin öncelikleriyle idarelerin harcama kararları uyumlu hale gelecek. Hazırlanacak bütçe belgeleriyle vatandaş hükümetin kaynakları nasıl dağıttığına ilişkin tercihleri görüp, neden-sonuç ilişkisine göre sorgulayabilecek. Kamu hizmetlerinin kalitesi de raporlanacak. 

Batman programında gazetecilerin sorularını yanıtlayan Maliye Bakanı Şimşek, “Bütçe hazırlamak için şu an kullandığımız performans esaslı bütçeleme sistemi artık tüm ihtiyaçlara cevap vermiyor. Bunun için yeni bir sisteme geçiyoruz. Bütçe artık daha şeff af, daha anlaşılır, daha etkin ve daha hesap verebilir şekilde hazırlanacak. Hükümetin öncelikleriyle idarelerin harcama kararları arasındaki uyum artırılacak ve bütçe performansı maksimum düzeye çıkacak. Tüm bunlar sayesinde belki de en önemli husus olarak mali disiplin artarak devam edecek. Program bazlı performans bütçe ile ayrıca, kamu kaynağının daha iyi yönetimi hususunda idareler üzerinde artan bir parlamento ve kamuoyu baskısı oluşturulacak. Tüm bunlar sayesinde belki de en önemli husus olarak mali disiplin artarak devam edecek” dedi. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bütçe hazırlamak için şu an kullanılan performans esaslı bütçeleme sisteminin 2008 yılından beri uygulandığını program bazlı performans bütçeye ise 2016-2018 döneminde kademeli geçiş öngördüklerini anlattı. 

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, parlamento ve kamuoyunun, bütçe belgelerinden farklı harcama seçenekleri arasında hükümetin kaynak tahsisine ilişkin tercihlerini görme ve değerlendirme imkanını bulacağını da vurguladı. Bu sayede son yıllarda bütçe sürecinde en çok konuşulan konulardan biri olan “Sayıştay raporları gelmedi” tartışmalarının da sona ereceğini belirten Şimşek, “Söz konusu belgeler artık hükümetlerin okul öncesi eğitim, engelli yaşamı, kanserle mücadele, suçu önleme, enerji verimliliği, kayıtdışı ekonomiyle mücadele, kadına şiddetin önlenmesi gibi harcama seçenekleri arasındaki tercihlerini, nedenlerini ve sonuçlarını sergileyecek kapsam ve içerikte hazırlanacak” diye konuştu.

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in Batman programında hem pedallar barış için döndü hem de demokratikleşme paketi kapsamında ‘Vergili Köyü’nün adı ‘Becirman-Vergisiz’ olarak değiştirildi. Becirman'da Bakan Şimşek programı izleyen gazetecilerle fotoğrafta çektirdi. Bisiklet turuna ise 103 sporcu katıldı.

Mükellefe mektupta Hollanda’yı inceliyorlar 

Bakan Şimşek, mükellefl ere gönderdikleri mektup uygulamasının yerine de yeni bir sistem üzerinde çalıştıklarını açıkladı. Hollanda modelini incelemek için ekip göndereceklerini söyleyen Şimşek, “Mektup uygulamasının yeterince bilgilendirici olmadığı ve borcu olmayanlara da uyarı yapıldığına dair bazı şikayetler oldu. Vatandaşı rahatsız etmek istemiyoruz. Ama geliri artırıp, kayıtdışını düşürmek istiyoruz. Yani proaktif Maliye devam edecek” dedi. 

Vergide ‘af’ düzenlemelerini prensip olarak doğru bulmadığını belirten Şimşek, iş dünyasının “Düzenli ödeme yapana pozitif ayrımcılık uygulansın” açıklamalarına da şu yanıtı verdi: “2008’den bu yana vergisini ve primini düzenli ödeyenin sosyal güvenlik işveren primini 5 puan indirdik. Bu uygulama devam ediyor. KDV ve ÖTV daha çok vatandaştan alınıyor. İş dünyasının ödediği beyana dayalı gelir vergisi de toplasanız yüzde 1’i geçmiyor. Bunun da nesini indirelim?” 

"Reytingciye değil piyasaya bakın" 

Kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye’nin görünümünü ‘negatif’e çevirmelerini de değerlendiren Şimşek, şöyle konuştu: “1 yıl önce yapsalardı millet alkışlardı. Ama gelecekte enfl asyon ve cari açık beklentileri kötüye değil iyiye gidiyor. Cari açık problemimiz var ama daralıyor. Enfl asyon şu anda kabul edilebilir seviyenin üzerinde. Ancak ilerisi için bu oranı yüksek tutacak bir ortam yok. Nispi olarak atıl kapasite var. İç talep yumuşuyor. Dolar düşüyor. Bunlar enfl asyonu aşağıya çekecek. Bütçe disiplininde gevşeme yok. Biz gelişmekte olan ülkelerin tahmin edilen bütçe açığının yarısından daha az açık vereceğiz. Bankacılık sektörünün sağlıklı bir yapısı var. Böyle düşündüğünüzde görünüm negatife mi pozitife mi çevrilmeliydi? Durum ne güllük gülistanlık ne de bazı analizlerde belirtildiği gibi problemli. Bazı yapısal sorunlarımız var ama bunlara çözüm üretme gayretindeyiz.” 

Reyting şirketlerinin açıklamalarını piyasaların da fiyatlamadığına dikkat çeken Şimşek, “Hazine enfl asyonun altında bir faizle borçlanıyorsa piyasa önümüzdeki dönemde enfl asyonun düşeceğini, mali disiplinin süreceğini ve siyasi istikrarın devam edeceğini düşünüyor” dedi. 
Büyüme ve enfl asyon arasında olumlu bir korelasyon olduğunu da söyleyen Şimşek, “Türkiye’nin büyüme performansını yukarı çekmenin en temel ön koşulu enfl asyonu kalıcı bir şekilde düşük tek haneye indirmek” diye konuştu.

17 Aralık’ın sayısallaştırılması zor 

17 Aralık sürecinin ülkeye ne kaybettirdiği konusunda da Bakan Şimşek şöyle dedi: Sayısallaştırması zor bir kayıp oldu. İtibar kaybımız oldu. 10 yılda birçok reform yaparak tırnaklarımızla ülkeyi bir noktaya getirdik. Kim ne derse desin yolsuzluk azalmıştır, demokratikleşme ilerlemiş, kurumsal yapı iyileşmiştir. Bunları ben değil Dünya Bankası, Uluslararası Şeffaflık Örgütü ve Dünya Ekonomik Forumu göstergelerin ortaya çıkarıyor. Fakat şu anda haberler üzerine bu algı yok oldu. Rol model ülke argümanıydık ama itibarımız olumsuz etkilendi.

Milyonlarca dolara futbolcu transfer et ama... 

Spor kulüplerini gelir-gider dengeleri açısından eleştiren Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Vergi konusunda kendilerine artık müsamaha gösterilmeyecek. Milyonlarca dolarlık futbolcular ithal et. 77 milyonun hakkını ödeme. Böyle bir iş kültürü olmaz. Hepsinden kendilerine çekidüzen vermelerini istemeyi düşünüyorum. Kulüplerin tamamı borç batağında. Dernek olmak yerine artık anonim şirket haline gelmeliler” değerlendirmesini yaptı.