Devletin bütçe yapısını bozan personel değil, sosyal harcamalardır

Ahmet ARSLAN  / Denetçi, SM Mali Müşavir

Memurlara yönelik toplu sözleşme dönemlerinde ekonomi otoriteleri pazarlıklarda avantaj sağlamak amacıyla personel harcamalarının bütçe yapısında ve açığında en önemli kalem olduğunu iddia etmektedirler. Bu iddianın gerçekliğini devletin bütçe ve mali tablo kalemlerini inceleyerek irdeleyebiliriz.

Tablo 1’de görüldüğü üzere, devletin bütçe yapısını en çok etkileyen kalem kamu personeli harcamaları değil, yaklaşık 182 milyar TL tutarı ile personel harcamalarının iki katını aşan cari transferlerdir. Söz konusu transferler sosyal yardımlar ile hazine yardımlarından oluşmaktadır. O nedenle eğer bütçede disiplin sağlamak isteniyorsa personel harcamalarından ziyade sosyal yardımlar ile hazine yardımlarını disiplin altına almak gerekmektedir.
Fakat Resmi Gazete’de yayımlanmış olan kamu sektörü bütçe büyüklüklerine ilişkin aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi söz konusu harcamaların kontrol altına alınması yerine önümüzdeki yıllarda daha da artması beklenmektedir. Bu artış ülkemizin üretim kapasitesini artıran harcamaların kısılması pahasına olacaktır.

Tablo 2’de görüldüğü gibi, cari transferlerin 2 yıl içinde yaklaşık 338 milyar TL’ye ulaşması beklenmektedir. Sonuç Yukarıda yaptığımız analizlere göre, devlet bütçesinde dengesizlik yaratabilen kalem personel harcamaları değil söz konusu harcamalarının iki katından daha fazla olan 285 milyar TL tutarındaki sosyal harcamalardır. Bu durum personel harcamalarının bütçe dengesini bozduğu iddiasını çürütmektedir.

Kaldı ki sosyal harcamaların aksine personel harcamaları emek karşılığı yapılan harcamalar olduğundan üretim ve istihdam üzerinde sosyal harcamalarla kıyaslanmayacak ölçüde önemli bir etkiye sahiptir.
Bu nedenle devletin personel harcamalarını kısmak yerine üretim ve istihdamı teşvik edici politikalara yönelmesi gerekmektedir.