Dinleme denetimi Başbakan'dan alındı

ANKARA - Anayasa Mahkemesi, MİT, polis ve jandarmaya telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimi tespit, dinleme ve kaydetme konusunda yetki veren kanunun, "Dinlemelerde faaliyetlerin denetiminin, başbakanın özel olarak yetkilendireceği kişi veya komisyon tarafından yapılmasını" öngören hükmünü iptal etti.

10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, polis, jandarma ve MİT'e telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimi tespit, dinleme ve kaydetme konusunda yetki veren 3 Temmuz 2005 tarihli 5397 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un bazı hükümlerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Anayasa Mahkemesi'nde dava açmıştı.

Anayasa Mahkemesi heyeti, bugünkü gündem toplantısında, davayı esastan karara bağladı.

Yüksek Mahkeme, kanun ile Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu, Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu ve Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu'na eklenen, "Dinleme faaliyetlerinin denetiminin Başbakanın özel olarak yetkilendireceği kişi veya komisyon tarafından yapılmasını" öngören hükmü iptal etti.

Yüksek Mahkeme, "Telekomünikasyon İletişim Başkanı'nın, Telekomünikasyon Kurumu Başkanının teklifi üzerine Başbakan tarafından atanacağına" ilişkin hükmü de Anayasa'ya aykırı buldu.

Anayasa Mahkemesi iptali istenen "Bir başkan ile teknik, hukuk ve idari olmak üzere üç uzmandan oluşacağı" hükmüne ilişkin yeni bir yasal düzenleme yapıldığı için karar verilmesine yer olmadığına hükmetti. Yüksek Mahkeme'nin kararını oy birliğiyle aldığı öğrenildi.

Çiçek: Karar atamaya yönelik

Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek, iptal kararını değerlendirirken, yasanın özünün durduğunu, gerekçeyi gördükten sonra süratle gereğini yapacaklarını söyledi.

''Dinlemelerde sınırın aşıldığı, herkeste dinlenilme korkusu başladığı'' yönündeki iddiaların hatırlatılması üzerine Çiçek, ''Ülkemizde birçok kişi karanlığa konuşur. Bunun önü sonu yok. Kuşku üzerine hüküm tesis edilemez. Yasal olmayan dinleme zaten suçtur. Devletin savcıları gereğini yapar. Organize suçlar, terör, uyuşturucu gibi sınırı aşan bu suçlarla mücadelede devlet, imkanlardan yoksun bırakılamaz. Suçları önlemek için bu yasa var. Bu yasa önemlidir, özü duruyor. Kimsenin korkmasına, endişe etmesine neden yok. Kanunsuz dinlemelerin gereğini de yargı yapar'' diye konuştu. 

Şahin: Yasal değişiklikle sorun çözülür

Adalet Bakanı Mehmet Ali Şahin, kararı değerlendirirken, ''Yasal değişiklikle sorun çözülür. Dörtlü kararname gelir'' dedi.

Şahin, TBMM'de gazetecilerin konuya ilişkin sorularını yanıtlarken, ''Yasal değişiklikle sorun çözülür. Dörtlü kararname gelir yani Telekomünikasyon Kurumu Başkanı, Ulaştırma Bakanı, Başbakan ve Cumhurbaşkanının imzasıyla'' diye konuştu.

Denetim nasıl olacağının sorulması üzerine de Bakan Şahin, ''Gerekçeyi görmemiz gerekir. İptal kararı verirken onu da düşünmüşlerdir... Biliyorsunuz mahkeme kararları geriye yürümez'' dedi. 

Yıldırım: Atamalar artık üçlü kararnameyle olacak

Anayasa Mahkemesi'nin, "Kurumun başına getirilecek kişiyi Başbakan'ın atama ve dinleme faaliyetlerini denetleme yetkisinin" iptaline ilişkin olarak daUlaştırma Bakanı Binali Yıldırım, şunları söyledi:

"Verilen karar, bu kuruluşun yapacağı iş ve işlemlerle ilgili bir karar değil. Kurum, kuruluş kanununda öngörülen işleri yapmaya devam edecek. İstihbarat kuruluşlarına, polise, MİT'e, jandarmaya, takip, sinyal izleme, gereğinde dinlemeyle ilgili taleplerine yasaların kendisine verdiği yetki çerçevesinde izin verecek veya vermeyecek. Yani esasa ilişkin bir şey yok. Kurum'un başındaki arkadaşın atamasıyla ilgili hükmü iptal etti. Demek ki bundan sonraki atamalar artık üçlü kararnameyle olacak, tekrar orada bir atama söz konusu olursa.

İkincisi denetleme. Buranın hesapları, kitapları, personelle ilgili işlerini zaten Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu denetliyor. Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı, acaba kendisine verilen işleri kanunlara uygun yapıyor mu yapmıyor mu? Onun denetlenmesi lazım. Orada öngörülen Başbakanlığın icap ettiği hallerde bu denetlemeyi yapmasıydı. Bunu da Anayasa Mahkemesi uygun görmedi. Ona uygun bir denetleme mekanizması kurulur. Oradaki taleplerin değerlendirilmesinin bir başka göz tarafından doğru olup olmadığının denetlenmesi aslında emniyet açısından yapılmış bir şey. Kendi başlarına hareket etmesinler yönünde bir düzenlemeydi. O iptal değerlendirilir, Meclisimiz gerek bunun için gerek atama şekliyle ilgili gerekçeli karar yayınlandıktan sonra buna paralel düzenlemeleri yapar ve çalışmalar devam eder."

Acarer: Dinlemeyle ilgili işlemlerde duraksama olmayacak

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Başkanı Tayfun Acarer, Anayasa Mahkemesi'nin telefon dinlemelerinde atama yetkisine yönelik iptal kararını değerlenirken konuya ilişkin olarak şunları söyledi:

"Verilen karar atamayla ilişkili olarak, usulle ilgili bir iptal kararıdır. Bugüne kadar yapılmış ve bundan sonra yapılacak dinleme ya da izlemeyle ilgili işlemlerde duraksama olmayacaktır. Onların geçerliliğiyle ilgili bir tereddüt yoktur.

5397 sayılı Kanunla düzenlenmiş olan telekomünikasyon yoluyla dinleme ve iletişimin tespiti konusunda hiçbir değişiklik yoktur. Yalnızca Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) Başkanının ataması ile denetleme komisyonu hakkında verilmiş bir karardır. Mevcut TİB başkanı görevinin başındadır."