Doğal gaza alternatif "kaya gazı" enerjide açılım "kaya gazı"

 

Dünya doğal gaz piyasalarında devrim niteliğinde bir değişim oluyor. Bu devrimin, ekonomik jeopolitik ve çevresel açıdan tüm dünyaya etkileri olacağı gözüküyor. Son 10 yılda kaya gazı olarak tanımlanan önemli bir gaz üretim teknolojisi, petrol ve doğal gaz başta olmak üzere enerji alanında dengeleri değiştirmeye başladı. Kaya gazı üretiminin yaygınlaşması ve ihraç edilebilir hale gelmesiyle, enerji savaşlarında petrol ve doğal gazın yerini kaya gazının alması bekleniyor. 

 

Kaya gazı teknolojisi kullanılmadan önce, dünya doğal gaz rezerv-üretimi açısından Rusya, İran, Türkmenistan, Azerbaycan ve Katar önemli ülkelerdi. ABD'de geliştirilen yeni kaya gazı teknolojisiyle, 2000 yılından sonra ABD doğal gaz üretimini sürekli olarak artırmaya başladı. ABD'nin, son dört yılda ürettiği gaz miktarı 200 milyar metrekübe ulaştı. Bu miktar, Rusya'nın 2012 yılında ihraç ettiği doğal gaz miktarını geçmiş bulunuyor. 

 

ABD'nin yerli kaynaklarını kullanarak ürettiği kaya gazı, dünyanın en büyük doğal gaz ihracatçısı Rusya'yı tehdit etmeye başladı. ABD'de üretilen kaya gazı elektrik üretiminde kullanılıyor. 2000'lerde başlattığı kaya gazı çalışmalarıyla bugün kaya gazı ihracatçısı durumuna gelmiş olan ABD'de, bin metreküplük doğal gazın fiyatı 100 doların altına inmiştir. Türkiye'nin, 2012 yılında Rusya'ya  bin metreküplük doğal gaz alımı için 407 dolar ödediği düşünüldüğünde, kaya gazı alternatifinin önemi daha da iyi anlaşılacaktır. Rusya'da ki enerji uzmanları, ABD'nin kaya gazı satışına başlamasıyla, 2016'dan sonra doğal gaz fiyatlarının kalıcı olarak yarı yarıya düşeceğini, bunun Rus ekonomisi için felaket anlamına geleceğini belirtiyorlar.

 

ABD'nin üretip, teknolojisini dünyaya pazarlamaya başladığı kaya gazının, doğal gaz fiyatları dışında petrol fiyatlarını da etkilemesi bekleniyor. Kaya gazı teknolojisindeki maliyetlerin süreç içerisinde düşmesi, doğalgaz boru hatlarına benzer şekilde ülkelerarası boru hatlarının devreye alınmasıyla, kaya gazı hem enerji arz güvenliğine katkı sağlayacak, hem de enerji fiyatlarının düşmesini sağlayacaktır. Kaya gazı üretiminin artışı, büyük petrol ve doğal gaz rezervlerine sahip olan ülkeleri sıkıntıya sokacaktır. Petrolde Suudi Arabistan, İran, Irak, Katar, BAE, doğalgaz da ise Rusya, İran, Türkmenistan, Katar, Azerbaycan kaya gazı üretiminin artmasından olumsuz etkileneceklerdir.

 

Dünyanın en büyük ikinci petrol tüketicisi Çin'de, kaya gazını kurtuluş olarak görmekte ve bu alandaki yatırımlarını sürekli olarak artırmaktadır. ABD'yle birlikte, Çin'in de kaya gazının çıkarılmasıyla ilgili yatırımlarıyla, önümüzdeki 10 yıl içerisinde, kullanıma arz edilen enerji kaynaklarının yüzde 30 oranında artması tahmin ediliyor. Enerji arz miktarının artışı da, petrol ve doğal gaz fiyatlarının üzerinde büyük bir baskı oluşturacaktır. Bu baskıyı ensesinde hisseden Rusya, doğal gaz fiyatlarında indirim yapmaya başladı bile. ABD'nde kaya gazının üretimiyle birlikte, ABD'nde doğal gaz fiyatları Avrupa'ya oranla 5 kat daha ucuz hale geldi.

 

Kaya gazı rezervi bakımından Avustralya, Brezilya, Arjantin, Polonya, Türkiye ve Çin önemli ülkeler arasında bulunuyor. Çin, 12. beş yıllık ekonomi programında kaya gazı üretimini artırmak yönünde bir eylem planı açıkladı. Çin'i şu anda Avustralya, Polonya, Hindistan takip ediyor. Kaya gazı üretimiyle, daha fazla ülke doğal gaz üretecek, böylece daha güvenli bir doğal gaz tedarik zinciri oluşturulabilecektir.

 

Kaya gazı üretiminin artması, petrol üzerinden oynanan, savaş, kan ve göz yaşı imparatorluklarının kurulmasını sağlayan "Büyük Oyun"un da değişmesine neden olacaktır. Büyük Oyun'un başrol oyuncuları ve figüranları, bu yeni oyunda değişmek zorunda kalacaklardır. Enerji kaynaklarının efendisi konumundaki ABD, yeni oyunun da senaristliğini üstlenecektir. Petrol ve doğal gazda arz sıkıntısından çok, bu iki kaynağın coğrafi anlamdaki eşitsiz dağılımının getirdiği problemler, dünyanın farklı ülkelerinde ki kaya gazı potansiyelinin harekete geçirilmesiyle çözülebilecektir.