Dumansız hava sahası genişliyor

ANKARA - Sigara yasağının kapsamını genişleten düzenlemenin 19 Temmuzda yürürlüğe girmesiyle eğlence hizmeti verilen işletmeler ve lokantalar dahil kamu ve özel hukuk kişilerine ait tüm binaların kapalı alanlarında tütün ürünleri tüketimi yasaklanacak. 

Yasağa uymayanlara 69 TL, uyarıya rağmen yükümlülüklerini yerine getirmeyen işletmelere ise 500 TL'den 5 bin TL'ye kadar idari para cezası verilecek.

TBMM'de 3 ocak 2007'de kabul edilen ve sigara yasağıyla ilgili hükümlerinin bir bölümü 19 Mayıs 2008'de yürürlüğe giren 5727 sayılı Kanun uyarınca 19 Temmuzdan itibaren konutlar hariç tüm kapalı alanlarda sigara içilemeyecek.

İlgili kanunda, kapalı yer, "Sabit veya seyyar bir tavanı veya çatısı (çadır, güneşlik vb. dahil) olan, kapıları, pencereleri ve giriş yolları dışında, bütün yan yüzeyleri veya kalıcı olarak tamamen kapatılmış alanlar ile aynı şekilde tavanı veya çatısı olup yan yüzeylerinin yarısından fazlası kapalı bulunan yerlerdir" şeklinde tanımlanıyor. 

Tüketimin yasak olduğu yerler

Sigara yasağı kapsamının genişletilmesiyle, kahvehane, kafeterya, birahane, nargile içilen mekanlar, dernek ve vakıflara ait lokaller gibi eğlence hizmeti verilen işletmeler ve lokantalar dahil kamu ve özel hukuk kişilerine ait tüm binaların kapalı alanlarında tütün ürünleri tüketimi yasaklanıyor.

Taksi hizmeti verenler dahil olmak üzere kara yolu, demir yolu, deniz yolu ve hava yolu toplu taşıma araçlarında tütün kullanımına izin verilmiyor.

Özel eğitim ve öğretim kurumları dahil olmak üzere ilk ve orta öğrenim kurumları ile okul öncesi eğitim kurumlarının, dershanelerin, kültür ve sosyal hizmet binalarının kapalı alanları ile birlikte açık alanları da yasak kapsamında bulunuyor. Apartman merdivenleri veya asansörü gibi kapalı ortak kullanım alanları da bu kapsama giriyor.

Tüketilebilecek yerler

Yasayla, ancak kahvehane, kafeterya, birahane, nargile içilen mekanlar, dernek ve vakıflara ait lokaller gibi eğlence hizmeti verilen işletmeler ve lokantalar dahil kamu ve özel hukuk kişilerine ait tüm binaların "açık alanlarında" tütün ürünleri içilebilecek.

Konutlar, kanunun istisna saydığı ve tütün ürünü tüketimine özel alan ayrılabilecek yerlerde de sigara içilebilecek. Bu kapsamda, yaşlı bakım evlerinin, ruh ve sinir hastalıklarının yatarak tedavi gördüğü birimleri, ceza infaz kurumları, şehirler arası veya uluslararası güzergahlarda yolcu taşıyan deniz yolu araçlarının güvertelerinin yüzde 10'luk kısmında tütün ürünleri tüketilebilecek. Ancak bu alanlara 18 yaşından küçükler giremeyecek.

Ayrıca, her türlü spor, kültür, sanat ve eğlence faaliyetlerinin yapıldığı açık hava tesislerinde, toplam seyir alanının yüzde 50'sinde, otelcilik hizmeti verilen işletmelerin tütün ürünleri tüketen müşterilerin konaklamasına tahsisi edilmiş odalarda da tütün ürünleri kullanılabilecek.

İzmariti yere atmak 25 TL

Yasağın ihlal edildiği durumlarda uygulanacak cezai müeyyideler ise şöyle olacak:

"Kapalı mekanda tütün ve tütün mamulleri kullanılması durumunda Kabahatler Kanunu'nun 39. maddesi gereği kişiye verilecek ceza, kamu hizmet binalarında ve kamuya ait toplu taşıma araçlarında ilgili idari birim amirinin yetkili kıldığı kamu görevlilerince uygulanacak.

Özel toplu taşıma araçlarında ilk başvurulan kolluk birimi yetkilileri olacak.

Özel hukuk kişilerine ait binalarda en yakın kolluk birimi yetkilileri tarafından ceza verilebilecek. Bu kişiler tarafından verilecek idari para cezası 2009 yılı için 69 TL olacak."

Yasağa uymayan işletmeye verilecek olan cezalar ise şöyle:

"Yasakların uygulanması ve tedbirlerin alınmasıyla ilgili yükümlülüklerini yerine getirmeyen işletme sorumluları, işletme izni veren kurum tarafından yazılı olarak uyarılacak. Uyarıya rağmen, verilen sürede yükümlülüklerini yerine getirmeyenler belediye sınırları içerisinde belediye encümeni, belediye sınırları dışında ise mahalli mülki amir tarafından 2009 yılı için 560 TL' den 5 bin 600 TL'ye kadar idari para cezası ile cezalandırılacak.

İşletme Kamu Kurumu ise görev ve sorumluluklarını yerine getirmeyen memurlar ve kamu görevlileri hakkında disiplin soruşturması açılacak.

Tütün ürünleriyle ilgili izmarit, paket, ağızlık, kağıt ve benzeri atıkları çevreye atanlara belediye zabıta görevlileri tarafından 25 TL para cezası verilecek."

Tütün ürünlerinin tüketiminin yasaklandığı yerlere, yasal düzenleme ve buna uymamanın cezai sonuçlarını belirten uyarı yazıları asılacak.

Tütün ürünleri satışı yapılan yerlerde 18 yaşını doldurmayanlara tütün ürünü satılmayacağına dair yazılar herkes tarafından görülebilir yerlere asılacak. Bunu yapmayanlara mahalli mülk amiri tarafından bin 120 TL para cezası verilecek.

Tütün ürünlerinin ve üretici firmaların ismi, marka veya alametlerini kullanarak reklam ve tanıtımı yapılmayacak. Kampanyalar düzenlenemeyecek, etkinliklere sponsor olunamayacak. Tünün ürünlerinin isim, logo veya amblemlerini kullanarak bildirimi yapılamayacak, basın-yayın organlarına ilan verilemeyecek. Üretilen ve pazarlaması yapılan tütün ürünleri bayilere veya tüketicilere teşvik, eşantiyon, promosyon, bedelsiz veya yardım olarak dağıtılamayacak. Bunlara uymayanlara TAPDK tarafından 56 bin ile 280 bin TL arasında para cezası uygulanacak.

Tütün ürünlerine benzeyecek veya markasını çağrıştıracak şekilde sakız, şeker, çerez, oyuncak, kıyafet, takı, aksesuar ve benzeri ürünler dağıtılamayacak ve satılamayacak. Yasağa uymayanlara, belediye encümeni veya mahalli mülki amir tarafından 22 bin 400 ile 112 bin TL arasında para cezası verilecek.

Tütün firmalarının isimleri, amblemleri veya ürünlerin marka veya işaretleri ya da bunları çağrıştıracak alametler kıyafet, takı ve aksesuar olarak taşınamayacak. Aksi şekilde davrananlara kamu görevlileri veya kolluk birimi yetkilileri tarafından 69 TL para cezası uygulanacak."

TV ve Radyolarda 90 dk yayın

Türkiye Radyo Televizyon Kurumu ile ulusal, bölgesel ve yerel yayın yapan özel televizyon kuruluşları ve radyolar, ayda en az 90 dakika tütün ürünleri ve sağlığa zararlı diğer alışkanlıkların zararları konusunda uyarıcı, eğitici yayınlar yapılacak.

Bu yayınlar asgari 30 dakikası 17.00-22.00 saatleri arasında olmak üzere 08.00-22.00 saatleri arasında gerçekleştirilecek.

Televizyonda yayınlanan programlarda, filmlerde, dizilerde, müzik kliplerinde, reklam ve tanıtım filmlerinde tütün ürünleri kullanılmayacak, görüntülerine yer verilmeyecek. Bunun ihlal edilmesi halinde RTÜK tarafından idari para cezası uygulanacak. 

Tütün ürünleri otomatik makinelerde satılmayacak

Uygulamaya göre, sağlık, eğitim ve öğretim, kültür ve spor hizmeti verilen yerlerde tütün ürünlerinin satışı yapılamayacak. Buna uymayanlara belediye encümeni veya genel kolluk tarafından bin 120 TL para cezası verilecek. Tütün ürünleri 18 yaşını doldurmamış kişilere satılamayacak ve tüketimlerine sunulamayacak. İhlali halinde, Cumhuriyet savcılıklarınca 6 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak.

Tütün ürünü işletmelerinde, pazarlamasında ve satışında 18 yaşını doldurmamış kişileri istihdam edenlere mahalli mülki amir tarafından her bir kişi için bin 120 TL para cezası uygulanacak.

Tütün ürünlerinin paketlenmesi ve etiketlenmesinde mevzuata uygun hareket etmeyenlere de TAPDK tarafından idari para cezası verilecek.

Tütün ürünleri, otomatik makinelerle, televizyon ve internet gibi elektronik ortamlarda satılamayacak ve satış amacıyla kargo yoluyla taşınamayacak. Bunun yapılması durumunda TAPDK tarafından idari para cezası uygulanacak.

Ayrıca tütün ürünleri paket açılarak adet şeklinde veya daha küçük paketlere bölünerek satılamayacak. Satılması durumunda TAPDK tarafından bin 120 ile 11 bin 200 TL arasında para cezası verilecek.

Tütün ürünleri, 18 yaşını doldurmamış kişilerin doğrundan ulaşacağı ve işletme dışından görülecek şekilde satışa arz edilemeyecek. İhlali halinde TAPDK tarafından idari para cezası uygulanacak.

Şikayetler, yetkilendirilmiş kişiler, kurum amirleri, kolluk kuvveti, dumansız hava Sahası İrtibat Merkezi, ALO SABİM 184 ve belediye Zabıtası'na iletilebilecek.

Tepkiler

Kafe, lokanta ve barlarda 19 Temmuzdan itibaren başlayacak sigara yasağını protesto eden bazı Sakarya Caddesi esnafı, tepkilerini dükkanlarına astıkları, üzerinde "Sigaraya da Yasağına da Karşıyız" yazılı afişlerle gösteriyor.

İşletmeci Cenk Ateş, "Sakarya Caddesi Esnafı Dayanışması" imzasını taşıyan "Sigaraya da Yasağına da Karşıyız" afişleriyle ilgili yaptığı açıklamada, sigara yasağının kafe, bar, restoran işletmecilerinin ve bu mekanlarda çalışanların işlerini olumsuz etkileyeceğini savundu.

"Sakarya Caddesi'ndeki işletme sahiplerinin ekonomik kriz nedeniyle zaten ayakta durmakta zorluk çektiğini" öne süren Ateş, birkaç gün sonra yürürlüğe girecek sigara yasağıyla birlikte müşteri bulmakta daha fazla sıkıntı yaşayacaklarını iddia etti.

Ateş, yasağın kim tarafından, ne şekilde uygulanacağı konusunda yeterince bilgi sahibi olamadıklarını, bu konuda hiç bir resmi makamın işletmecilere bildirimde bulunmadığını söyledi.

İşletmeci Murat Çinay da sigara yasağının eksik tarafları bulunduğunu, bu nedenle geri alınması konusunda girişimleri olacağını bildirdi.

Öte yandan, bazı sigara tiryakileri de sigara yasağıyla ilgili kanunun iyi niyetle hazırlandığından kuşkuları olmadığını ancak yeterince iyi düşünülmüş bir kanun olduğuna inanmadıklarını ifade etti.

Vatandaşlar, yasakla birlikte kafe, bar, restoran gibi sosyal mekanlara gitme ve eğlenme özgürlüklerinin sınırlandığını öne sürdü.