EGİAD Think Tank’tan girişimcilik raporu

Faaliyetlerine 19 Ma­yıs 2019’da, Milli Müca­dele’nin başlangıcının 100’üncü yılına ithaf ederek baş­layan EGİAD Think Tank, Cum­huriyetin 100’üncü yılında yayın­lanan ‘İzmir Girişimcilik Araştır­ma Raporu’ ile önemli bir gündem oluşturdu. İlk raporunu ‘EGİAD Çin Raporu-Kuşak, Yol ve Sa­at Kulesi’ başlığı ile kamuoyu ile paylaşan EGİAD, ikinci raporunu da ‘İzmir Girişimcilik Araştırma Raporu’ başlığıyla yayınlandı. Ra­porun kamuoyuyla paylaşımı için EGİAD Dernek Merkezinde ger­çekleşen toplantıya, EGİAD Baş­kanı Alp Avni Yelkenbiçer ev sa­hipliği yaparken, raporun sunu­munu Türkiye Raporu Direktörü Can Selçuki gerçekleştirdi.

3.5 milyon dolar yatırım

Toplantının açılış konuşması­nı gerçekleştiren EGİAD Başkanı Alp Avni Yelkenbiçer, Türkiye’de girişimcilik konusunun 2010 yı­lında gündeme geldiğini belirte­rek, geçen 13 yılda EGİAD’ın da buna kayıtsız kalmadığını bildir­di. Girişimcilik üzerine çalışmalar gerçekleştiren EGİAD’ın bölge­sinde öncü olduğunu ve adeta bir referans noktası olarak anıldığını bildiren Yelkenbiçer, “EGİAD Me­lekleri inisiyatifi ile bölgedeki tek melek yatırım ağı olarak, girişim­ciliğin baştan uca her noktada ge­lişmesi için çalışmalar gerçekleş­tirdik. Güncel rakamları vermek gerekirse bugüne kadar da 30 giri­şime yaklaşık 3.5 milyon dolar da yatırım yapmıştır” dedi.

İzmir’i dünyanın önde gelen gi­rişimcilik merkezleri arasında dahil etme vizyonuyla çalıştıkla­rının altını çizen Avni Yelkenbi­çer, bu kapsamda EGİAD Melek­leri Yatırım Ağı, İzQ Girişimcilik Merkezi, İzQ İnovasyon Merke­zi ile İzmir’de girişimciliğin odak noktasında yer aldıklarını hatır­lattı. Yelkenbiçer, “İzQ Girişim­cilik Merkezi, fikir aşamasından globalleşme aşamasına kadar tüm süreçlerde girişimcilere destek veren bir ortam sunan ve girişim­cileri tüm ekosistem aktörleri ve kurumlar ile bir araya getiren bir merkez olma özelliğine sahip” di­ye konuştu.

“Girişimcilikte neredeyiz? Öncelikle bunu bilmeliyiz”

EGİAD Başkanı Avni Yelken­biçer, İzQ İnovasyon Merkezi’nin ise inovasyon kapasitesi yüksek, büyük ve orta ölçekli firmaların konumlandığı, bu firmaların yo­lun başındaki girişimciler ile etki­leşiminin en üst düzeyde tutuldu­ğu bir merkez olarak konumlandı­rıldığı bilgisini verdi. Yelkenbiçer, “İzQ’daki bu ortak vizyon da biz­leri İzmir Girişimcilik Araştırma Raporu’na getirdi. Öncelikle mev­cudu bilelim, girişimcilik şehirle­ri arasında Türkiye’de neredeyiz, dünyada neredeyiz tespitini yapa­lım ve kentin tüm bileşenleriyle ortak vizyon doğrultusunda, poli­tika önerileri çerçevesinde çalış­maya devam edelim” dedi.

“İzmir’in yeni bir merkez olacağına inancım var”

Türkiye Raporu Direktörü Can Selçuki ise İzmir’de topulumun tüm katmanlarının her zaman ay­nı hedefe yürüme prensibiyle ça­lıştığını bildirdi. Yeni dönem he­defleri kapsamında ise teknoloji yatarımlarını kente getirmek ol­duğuna vurgu yapan Selçuki, “İz­mir’in bütün teknoloji startupla­rı bir araya getirecek bir üst yapı oluşturması gerek. İyi örnekleri ön plana çıkarıp, İzmir’in elçileri gibi çalışması lazım” dedi.

İzmir’in yeni bir merkez olaca­ğına inancının olduğunu vurgu­layan Selçuki, “Dijitalleşme baş­lığında ise ‘önümüzdeki altı ayda hizmet veya ürünlerimi satmak için dijital teknolojileri daha faz­la kullanacağım’ ifadesine katı­lım oranları incelendiğinde yüzde 48’in olumlu beyanda bulunduğu gözleniyor. Teknolojik start-up gi­rişimcileri ile yapılan görüşmeler­de ise pandeminin olumlu tarafla­rına daha sık değinilmesi dikkat çekti. Girişimlerini pandemi dö­neminde başlatanlar dahil olmak üzere, katılımcıların neredeyse tamamı çevrimiçi iş görüşmeleri, toplantılar ve eğitimlerin fayda­sından bahsetti. Bununla birlikte, girişiminin büyüme göstermeme­sini pandemi dönemine bağlayan­lar da oldu” değerlendirmelerinde bulundu.

GEM metodolojisi kullanıldı

İzmir’deki girişimcilik ekosis­temini analiz ederek şehrin ülke geneliyle karşılaştırmasını sun­mayı amaçlayan rapor ile dünya çapında uygulanan Global Ent­repreneurship Monitor (GEM) ra­porunun metodolojisi İzmir’e uy­gulandı. Bu sayede hem İzmir’in girişimcilik ekosisteminin araş­tırılması hem de yıllara yayılan öl­çümlerle bu alan­da Türkiye’ye ör­nek bir çalışma yapılması hedef­lendi.

GEM araştır­masının teme­linde birbirini tamamlayan iki anket var. Bun­lardan ilki ve en kapsamlısı, iş ku­ran bireylerin özelliklerinin, motivasyonları­nın ve istekleri­nin yanı sıra giri­şimciliğe yönelik sosyal tutumla­rın analizini sağ­layan Yetişkin Nüfus Anketiy­di. İGM bu anke­tin şehir bazında uygulanabilir kı­sımlarını alarak, İzmir çapında 1012 katılımcılık bir örneklem ile tekrarladı.

GEM’de ka­tegorize edilen ‘Başlangıç Aşaması Girişimciler’, ‘Yeni İşletme Sahipleri’ ve ‘Yerle­şik İşletme Sahipleri’ kategorileri İGM’de de bulunup, ‘Girişim Yap­maya Niyetli Olanlar’ ve ‘Hiç Gi­rişimde Bulunmamışlar’ şeklinde iki analitik kategori daha hazırlan­mıştır. Araştırmanın bu kısmında katılımcılara yeni bir iş kurmaya yönelik yaklaşımları, geçmiş dene­yimlerine dair değerlendirmeleri, iş kurma motivasyonları, finans­man kaynakları, geleceğe bakış, di­jitalleşme ve sürdürülebilirlik ko­nuları üzerine sorular yöneltildi.

İzmir Girişimcilik Araştırma­sı’nın ikinci kısmı GEM’in Ulusal Uzman Anketi’ne benzer bir uz­man anketine dayandırıldı. Ulusal Uzman Anketi’nde en az 36 GEM onaylı ulusal uzman, bir ekonomi­deki dikkatlice tanımlanmış giri­şimcilik ortamı koşulları hakkın­da çevrimiçi bir anketi tamamla­dı. Bu anket, finansmana erişim, sosyal ve kültürel normlar gibi Gi­rişimcilik Çerçevesi Koşulları’nı belirlemek için kullanılır.

İzmir Girişimcilik Araştırması, 18 uzmanla yaptığı anket sayesin­de İzmir için ulusal rakamlarla da karşılaştırılmış ‘Girişimcilik Çer­çevesi Koşulları’nı belirledi. Ye­tişkin Nüfus Anketi’nin sağladı­ğı mikro seviye çıktıların yanında Ulusal Uzman Anketi girişimcilik hakkında makro seviyedeki politi­kalar, finansman yapısı ve altyapı gibi alanlar hakkında bir perspek­tif sunmaktadır.

Son olarak, dijital girişimler ve startup’ların hem Türkiye hem de dünyadaki artan öneminden ha­reketle, GEM’de mevcut olmayan bir bölüm eklenerek İzmir’deki teknolojik startup girişimcileriy­le birebir yapılmış görüşmeler­den beslenen İzmir startup eko­sistemi analizi yapıldı. Araştırma kapsamında İzmir’de yaşayan 14 start-up girişimcisiyle Zoom uy­gulaması üzerinden yarı yapılan­dırılmış birebir görüşmeler ger­çekleştirildi. EGİAD tarafından İstanbul Ekonomi Araştırma’ya sağlanan iletişim bilgileri aracı­lığıyla katılımcılara ulaşılmış ve Zoom toplantıları organize edil­di. Görüşmeler İstanbul Ekono­mi Araştırma bünyesindeki sos­yolog ve antropologlar tarafından gerçekleştirildi. Bu üç kısımdan elden edilen sonuçlar ve GEM 2021/2022’deki Türkiye ulusal profili ile yapılan karşılaştırmalar sonucunda İzmir’deki girişimcilik ekosisteminin gelişmesi için poli­tika önerileri sunuldu.

Fonlardan yararlanma oranı oldukça düşük

Rapor sonucuna göre, 1012 katı­lımcıyla görüşüldü. Katılımcıların yüzde 38’i bir iş kurmayı düşün­müyordu. Yüzde 30’u ise gelecek 3 yılda bir iş kurma beklentisi için­de. Yüzde 12’si bir işi devretmiş ya da kapatmıştı. Her 10 katılım­cıdan 8’i yeni bir iş kurmanın bir yıl öncesine kıyasla daha zor oldu­ğunu düşünüyor. İzmir’de iş kur­manın kolay olduğunu düşünen­ler örneklemin yüzde 26’sını oluş­turdu. Yeni bir iş kurmanın bir yıl öncesine kıyasla daha zor olduğu­nu düşünenler ise yüzde 79 sevi­yesinde. Finansman kaynakları ve finansmana erişim başlığında ka­tılımcıların yüzde 47’si girişimini kurmak için öz kaynaklarını kul­landığını ifade etti. Devlet fonları, yatırım fonları, melek yatırımcı­lar gibi kaynaklardan yararlanma oranı ise oldukça düşük kaldı. Ka­tılımcıların yüzde 59 oranındaki çoğunluğu yeni bir işletme kurar­ken finansman kaynaklarına eri­şim kolaylığını “çok zor/zor” ola­rak