Emlak vergisinde rekor zam

ANKARA - Emlak vergisinde 2010 başından itibaren geçerli olacak metrekare birim değerler belirlendi. İstanbul ve İzmir'in de aralarında bulunduğu çeşitli illerde 2006 değerlerinin bazıları 3'e, 4'e katlandı. Elazığ-Keban'da Baraj Mahallesinde 10.000 lira olan metrekare birim değerin, İstanbul'da Boğaza nazır yalılarda 1.600 lirada kalması dikkat çekti.

Emlak vergisinde 4 yılda bir yenilenen birim değerler, bu yıl yeniden tespit edildi. Belediye başkanı veya vekili, belediyeden yetkili bir memur, tapu sicil müdürü veya vekili, ticaret odasından 1 üye, Maliye Bakanlığından 2 temsilci ile köy veya mahalle muhtarından oluşan Değer Tespit Komisyonları, yeni birim değerleri, sokak, sokak tek tek belirledi.

Emlak vergisinde yeni birim değerler, 1 Ocak 2010'dan itibaren geçerli olacak ve yeni yılın emlak vergileri bu değerler üzerinden ödenecek. Gayrimenkul alım satımları sırasında tapu harcına esas değer de emlak vergisi değerinin altında olamayacak.

"İller arasında da çok büyük değer farkları bulunuyor"

Edinilen bilgiye göre, 2005 yılında belirlenen, ancak uygulamaya girdiği 2006 yılında büyük tartışma yaratan eski birim değerlerden sonra, 2010'un değerleri de tartışılacak özellikler taşıyor.

Bazı belediyelerin eski değerlerde çok yüksek artışlara gittiği gözlenirken, iller arasında da çok büyük değer farkları bulunuyor. İller arasındaki dengesizliklerin yanı sıra, aynı ilde il merkezi ile ilçelerin birim değerleri arasında bile uçurum olduğu görülüyor.

Değer Tespit Komisyonlarının belirlediği yeni birim değerlerle ilgili ortaya çıkan tablo şöyle:

Vergide rekor zam

- Emlak vergisinde en son değer belirleme işlemi 2005 yılında yapıldı. Yeni değerlerin ilk uygulama yılı olan 2006'da bu rakamlar tartışma konusu olunca, mevcut değerlerin düzeltilmesi için yeni bir yasa çıkarıldı. Ancak değerlerde çok fazla değişiklik olmadı, hatta bazı illerde eski rakamlar daha da artırıldı. 2006 yılında yeni değerler üzerinden vergi ödendi. 2007, 2008 ve 2009 yıllarında ise söz konusu değerler, kanun gereğince yeniden değerleme oranının yarısı kadar artış gördü. Bu süreçte yeniden değerleme oranındaki artış yüzde 29,4, emlak vergisi değerlerindeki artış da yüzde 14,2 düzeyinde gerçekleşti.

Ancak belediyeler, bu yıl yapılan son tespitler sırasında 2006 başındaki değerleri, bazılarında 3'e, 4'e katladı. Artış oranları, İstanbul ve İzmir gibi illerde yüzde 200'leri buldu. Ankara'da bazı ilçelerde değer artışı yüzde 20 seviyesinde tutuldu, bazı ilçelerde ise bu rakam yüzde 100'e yaklaştı. Diğer birçok ilde de enflasyonun çok üzerinde değer tespitleri yapıldı.

- Türkiye'nin en değerli yeri, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki Anıt Caddesi oldu. Bu caddede metrekare birim değeri 25 bin 500 lira olarak saptandı.

Yine Beyoğlu'nda İstiklal Caddesi'nin metrekare birim değeri 20 bin liraya, Takı Zafer Caddesinin 24 bin liraya, Kadıköy'de Bağdat Caddesinin de 5 bin liraya yükseltildi.

2005 yılındaki tespitlerde, İstiklal Caddesinin metre kare birim değeri, kayıtlara 7.500 lira, Takı Zafer Caddesinin 8.000 lira, Bağdat Caddesinin ise 2.194 lira olarak geçmişti.

Toplu Konut İdaresinin (TOKİ) hasılat paylaşımı yoluyla inşa ettirdiği Uphill Court, My World, Meridian gibi projelerle ünlenen Batı Ataşehirde'de birim değerler 2'ye katlandı ve 1.800 lira oldu. Bahçeşehir 1. kısımda da bu rakam 2.000 lira olarak belirlendi.

- Ankara'nın Kızılay ve diğer merkezi yerlerindeki değer artışı yüzde 20'de tutuldu. Değer tespitleri sonucunda metrekare birim değeri 5.000 liradan 6.000 liraya yükselen Zafer Meydanı, başkentin en pahalı yeri özelliğini korudu. Zafer Meydanını, birim değerleri 4.000 liradan 4 bin 800 liraya yükselen Atatürk Bulvarı ile Ziya Gökalp Caddesi izledi.

Tespitler sonrasında 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in oturduğu Güniz Sokağın değeri 480 liraya, eski Başbakanlardan Bülent Ecevit'in sokağının değeri de 360 lira oldu.

Ankara'da Ahmet Taner Kışlalı Caddesinin metrekare birim değeri 200 liradan 300 liraya, Angora Caddesinin 250 liradan 350 liraya, Demetevler İvedik Caddesinin de 310 liradan 500 liraya yükseltildi.

İzmir'de de Bornova Fatih Caddesinin metrekaresi son tespitlerde 600 liraya, Konak'ta Atatürk Caddesi ile Mustafa Kemal Sahil Bulvarının da 4.076 liraya çıktı.

Bursa'da da yeni tespitlerin ardından Kapalıçarşı'da metrekare birim değeri 8 bin liradan 10 bin liraya, Atatürk Caddesinde de 6 bin liradan 7 bin 531 liraya yükseldi.

Baraj mahallesi, boğazı geçti

- Değerlerdeki çarpıklıklar devam ediyor. Son tespitlerde Elazığ-Keban'daki Baraj Mahallesinin metrekare birim değeri 10 bin lira olarak belirlenirken, İstanbul'da Boğaza nazır yalıların sıralandığı Yeniköy Mahallesi Yalı Sokağına 1.600 lira değer biçildi. Aynı şekilde Beylerbeyi'nde Yalı Boyu Caddesinin metrekare birim değeri de 2.400 lirada kaldı.

İstanbul'da 1 villanın 1,5-2 milyon liraya satıldığı Zekeriyaköy'de de metrekare birim değeri 1, 2, 3, 4 ve 5. caddelerde 430 lira olarak tespit edildi.

Ev için 850-900 bin, hatta milyon dolarların telaffuz edildiği Acarkent ve Beykoz Konaklarında da birim değer 180 lira gibi oldukça düşük tutuldu.

- Birim değerlerin tespitinde, coğrafi durum, sosyoekonomik düzey ve gelişmişlik gibi ölçütler gözardı edildi. Bu nedenle de iller arasında büyük dengesizlikler meydana geldi.

En yüksek birim değer, İstanbul'da 25.500 lira, Bursa'da 10.000 lira, Ankara ve Antalya'da 6.000 lira ve İzmir'de 4.076 lira düzeyinde bulunurken, bu rakam Niğde'de 856 lira, Hakkari'de 830 lira, Tunceli'de 108 lira, Bitlis'te 90 lira, Giresun'da 1.400 lira, Amasya'da 450 lira, Kars'ta 170 lira, Iğdır'da 25 lira, Zonguldak'ta 3.000 lira, Van'da 1.250 lira, Bolu'da 301 lira, Kütahya'da 1.500 lira, Malatya'da 1.900 lira, Erzurum'da 420 lira, Edirne'de 400 lira, Çorum'da 1.840 lira, Çankırı'da 300 lira, Kayseri'de 900 lira, Gümüşhane'de 1.250 lira, Diyarbakır'da 1.500 lira, Mardin'de 35 lira, Gaziantep'de ise 440 lira oldu.

Aynı şekilde Mersin'de en yüksek metrekare birim değer 160 lira, Aydın'da 487 lira, Balıkesir'de 2.500 lira, Manisa'da da 4.500 lira şeklinde tespit edildi.

- İlçelerde de illeri geride bırakanlar oldu. Hatay il merkezinde en yüksek birim değer 117 lira olarak belirlenirken, bu rakam ilçelerinden Dörtyol'da 150 lira, İskenderun'da ise 800 lira oldu. Aynı şekilde Sinop'ta 208 lira olan en yüksek değerin, ilçesi Ayancık'ta 400 lirayı, Mersin'de 160 lira olan birim değerin ilçeleri Erdemli'de 200, Silifke'de de 240 lirayı bulduğu dikkat çekti.

- Turizm yöreleri: Antalya'da 6.000 lira olan en yüksek birim değer, Alanya'da 950 lira, Kemer'de 2.000 lira, Kaş'ta 400 lira, Manavgat'ta 350 lira, Side'de 460 lira'ya ulaştı. Muğla il merkezinde 514 lira olan azami değer de Bodrum'da 4.000 lira, Marmaris'te ise 1.800 lira olarak tespit edildi.

Hakkari'de tersi oldu

Bu arada 2005'deki değer tespitleri sırasında 1.200 liralık metrekare birim değer ile İstanbul'un yalılarını geride bırakan Hakkari'nin Cumhuriyet Caddesinde indirime gidildi. Değer Tespit Komisyonu, son tespitte Bulvar ve Cumhuriyet Caddesinde metrekare birim değeri 830 liraya çekti.