Eşiyle özel görüşen mahkumu kameralar izleyecek

ANKARA – Mahkûmların eşleriyle özel odada görüşmelerinin yolunu açan yasanın ardından uygulamanın detayları belirlendi. Çok tartışılan, "Gardiyanlar kapıda mı bekleyecek" sorunu, kamerayla çözüldü. İlaç niteliği taşımayan doğum kontrol ürünleri ve prezervatif devlet kantininde satılacak. Mahkûmun eşi için özel odanın içinde ‘panik butonu' olacak.

 Hükümlü ve Tutukluların Ödüllendirilmesi Hakkında Yönetmelik Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı. Yönetmelik, ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlü ve tutukluların ödüllendirilmesine ilişkin usul ve esaslar ile bu ödüllerden yararlanmanın kapsam ve şartlarını düzenliyor. Ceza infaz kurumlarında bulunan tüm hükümlü ve tutukluları kapsayan yönetmelik, yeniden sosyalleşmeyi, insan haklarına saygılı, hukuki ve toplumsal kurallara bağlı bireyler olmayı teşvik etmeyi amaçlıyor. Hükümlü ve tutuklulara ödül verilirken bunların bir hak değil, teşvik esaslı ayrıcalık olarak verilebileceği göz ardı edilmeyecek. Hükümlü ve tutuklulara, işledikleri suçun türü, koşullu salıverilme tarihi, kişisel özellikleri ve ihtiyaçları, bedensel ve psikolojik yapısı, eğitim durumu ve mesleği göz önünde bulundurularak en uygun ödül verilecek. Gerekli şartları taşımaları hâlinde aynı anda birden fazla ödül alabilecek olan hükümlü ve tutuklulardan, aynı odada kalan veya ortak etkinliklere katılanlara birlikte yararlanabilecekleri bir ödül verilecek. Hükümlü ve tutuklular hakkında disiplin soruşturmasına başlanılması veya ödüllendirilen tutum ve davranışlarının ortadan kalkması hâlinde ödüllendirme kararı İdare ve Gözlem Kurulu, tarafından geri alınacak.
 
Ödüm eş görüşmesi
Hükümlü ve tutuklulara, kapalı ceza infaz kurumlarındaki evli hükümlü ve tutuklulara, kurum personelinin yakın nezareti olmaksızın eşleri ile mahrem görüşme imkanı tanınacak. Tutuklu ve hükümlülere verilecek ödüller şöyle:
 "Haftalık açık veya kapalı ziyaret süreleri uzatılabilecek. Kapalı ziyaret yerine açık ziyaret yaptırılabilecek. Üst üste kullanılmayan ziyaret süreleri uzatılabilecek. Haftalık telefonla görüşme sayı veya süresi artırılabilecek. Sosyal, kültürel veya sportif etkinliklerden öncelikli ve daha uzun süreli yararlandırılabilecek. Haftalık harcama miktarını yarı oranında artırım yapılabilecek. Tek kişilik odada televizyon bulundurabilecek. Çocuk hükümlü ve tutuklulara, anne ve babasıyla veya vasisi ile kurum personelinin yakın nezareti olmaksızın aile görüşmesi yapma ödülü verilebilecek."
 Tutum ve davranışları ile diğer hükümlü ve tutuklulara iyi örnek olan, iyileştirme faaliyetlerine sürekli ve etkin bir şekilde katılarak kişisel gelişim gösteren, iş, eğitim ve öğretim faaliyetlerine sürekli katılarak üstün başarı sağlayan, eşyaların temizlik, düzen ve korunmasına özen gösteren, uyuşturucu, alkol veya sigara bağımlılığından kurtulmak için kurumca yürütülen eğitim veya tedavi programlarına katılan, kurum asayiş ve düzenini tehlikeye düşürebilecek hukuka aykırı bir eylemin ortaya çıkarılmasını sağlamayan tutuklu ve hükümlüler ödülden yararlanacak.

Psiko sosyal uzman
Kurul, ödül verilecek hükümlü ve tutukluları ayda en az bir kez yapacağı toplantıda oy çokluğuyla kararlaştıracak. Kapalı ceza infaz kurumundaki hükümlü ve tutuklulara, en geç 3 ayda bir kez olmak üzere, 3 saatten 24 saate kadar eşleriyle kurumun bu tür ziyaretler için ayrılan bölümünde ve personelin yakın nezareti olmaksızın mahrem şekilde eş görüşmesi ödülü verilecek. Eş görüşmesi için kuruma gelen ziyaretçilerden, Türk vatandaşı olanların resimli kimlik belgesi, yabancı uyruklu olanların ise pasaport veya yerine geçebilecek bir kimlik belgesi ile hükümlü veya tutuklu ile evli olduğunu ispatlayan Türkçe tercüme edilmiş resmi onaylı belgeyi göstermesi zorunlu olacak. Cinsel saldırı, cinsel istismar veya aile içi şiddet suçu işlemiş hükümlü ve tutuklular ile eş görüşmesi ödülü verilmesi, hükümlü, tutuklu veya eşi açısından riskli görüldüğü diğer durumlarda psiko-sosyal yardım servisi personeli eşlerle öncelikle ayrı ayrı görüştürülecek. Gerekli hâllerde eşlerle birlikte de görüşme yapılabilecek. Görüşme sonucunda hazırlanacak değerlendirme raporunun Kurul tarafından dikkate alınarak ödül değerlendirilecek. Aynı kampüs veya kurumda barındırılan hükümlü veya tutuklu eşlerin bu ödülden yararlanmaları için her ikisi hakkında da ayrı ayrı ödüllendirme kararı verilmesi gerekiyor. Hükümlü ve tutuklulara, en erken ayda bir, en geç 3 ayda bir, 3 saatten 24 saate kadar eş görüşmesi ödülü verilebilecek. İlk görüşmenin süresi üç saat olarak belirlenecek. Bu süre, hükümlü veya tutuklunun tutum ve davranışları, kurumun fiziki yapısı, personel sayısı ve mevcut doluluk durumu dikkate alınarak kademeli şekilde 24 saate kadar artırılacak. Eş görüşmesi, dini ve milli bayramlar ile Adalet Bakanlığı tarafından açık görüşme izni verilen özel günlerde yapılmayacak. Eş görüşmesinin gün ve saati, kurumun fiziki yapısı, personel sayısı ve mevcut doluluk durumu ile hükümlü ve tutukluların talepleri dikkate alınarak 09:00 ile 17:00 saatleri arasında başlayacak şekilde belirlenecek. Görüşme tarihi ve saati, başkalarının haberdar olamayacağı uygun vasıtalarla, hükümlü veya tutuklunun eşine haber verebileceği makul bir süre önce kendisine bildirilecek.
 
Panik butonu bulunacak
Eş görüşmesinin güvenli bir şekilde yapılabilmesi için görüşmenin mahremiyetini ihlâl etmeyecek tüm tedbirler alınacak. Görüşme odası giriş kapısının dış kısmını gösterecek şekilde kamera koyularak görüntüler kayıt altına alınacak. Görüşme odası ve eklentileri her görüşme öncesi ve sonrasında görevli personel tarafından aranacak. Görüşme süresinin sona ermesi, çağrı butonuna basılması veya acil müdahale gereken hâller dışında görüşme odasına girilmeyecek. Kurum, hükümlü ve tutuklular ile eşlerini, koruyucu sağlık tedbirleri ve kurumsal temizlik koşulları konusunda yazılı olarak bilgilendirecek. Bu konuda hazırlanmış olan afiş ve broşür benzeri bilgilendirici materyaller hükümlü ve tutukluların kolayca erişebileceği yerlerde bulundurulacak. Hepatit veya HIV gibi kan ya da cinsel yolla bulaşabilecek bir hastalığı olduğu kurumca bilinen hükümlü veya tutuklunun eşi, sağlık personeli tarafından yazılı olarak bilgilendirilecek. Görüşme odası ve eklentilerinin düzen ve temizliğinden görüşmeden yararlanan hükümlü veya tutuklu sorumlu olacak. Sağlık, temizlik ve kişisel kullanıma ilişkin malzemeler ile gerektiğinde bunların tek kullanımlık olanları, ayrıca ilaç niteliği taşımayan doğum kontrol ürünleri kurum kantininden satın alınabilecek veya kurum idaresi tarafından imkânlar dâhilinde ilgili kurum ve kuruluşlardan temin edilebilecek.

Çocuklar nezaretsiz aile görüşmesi yapacak
Çocuk hükümlü ve tutuklulara, en geç iki ayda bir kez olmak üzere, 3 saatten 24 saate kadar ana ve babası veya vasisi ile kurumun bu tür ziyaretler için ayrılan bölümünde ve personelin yakın nezareti olmaksızın aile görüşmesi ödülü verilecek. Aile görüşmesinin süresi, çocuk hükümlü ve tutuklunun işlediği suçun türü, koşullu salıverilme tarihi, kişisel özellikleri ve ihtiyaçları, bedensel ve psikolojik yapısı ile eğitim durumu dikkate alınarak belirlenecek. Haftalık ziyaret süresinin uzatılması ödülü verilen hükümlü ve tutukluların açık veya kapalı ziyaret süresi iki saate kadar uzatılabilecek. Hükümlü ve tutuklulara kapalı ziyaret yerine açık ziyaret yaptırılması ödülü verilebilecek. Hükümlü ve tutukluların üst üste kullanmadıkları en fazla üç haftalık ziyaret süresi toplu olarak kullandırılacak. Ödüller arasında telefon görüşmesi de bulunuyor. Buna göre, hükümlü ve tutukluların haftalık telefonla görüşme süresi veya sayısı iki katına kadar artırılabilecek. Her bir ödüllendirme kararı ile en fazla üç kez telefonla görüşme süresini iki katına çıkartılabilecek.

Tavsiye mektubu
Hükümlü ve tutuklulara, ödüllendirme kararı ile en fazla 3 kez haftalık harcama miktarı yarı oranında artırılabilecek. Ortak yaşam alanlarında bulunan televizyon dışında hükümlü ve tutuklulara, kaldığı tek kişilik odada televizyon bulundurma ödülü en fazla 6 aya kadar verilebilecek. Tek kişilik odalarda ödül olarak bulundurulabilecek televizyon, hükümlü veya tutuklu tarafından kurum kantininden satın alınabilecek. Hükümlü ve tutuklulara, kişisel özellikleri ile özel ilgi ve becerileri dikkate alınarak hediye verilebilecek. Hediye, para veya ekonomik değer taşıyan bir eşya veya manevi değeri olan bir eşya olabilecek. Hediyenin maddi değeri, hükümlü ve tutukluların kurumdaki haftalık harcama miktarının yarısını geçemeyecek. Hükümlü ve tutuklulara, salıverilme sonrasında kamu veya özel sektör nezdinde yapacağı iş başvurularında kullanmak üzere ödül olarak tavsiye mektubu verilebilecek.