Eski teşvik küçük ölçekli işletmeler için çok önemli
Niyazi KAVAR / Yatırımcı Koordinasyonu Geliştirme ve Destekleme Derneği (YAKODER) Genel Sekreteri
Geçtiğimiz yıl sonu itibarıyla uygulama süresi dolan 5084 sayılı teşvik yasasının bölgeler arası gelişmişlik farkını en aza indirmek için yeni teşvik mevzuatından daha işlevsel olduğunu düşünüyoruz. Her ne kadar bu yasa 49 il gibi geniş bir coğrafyada uygulanıyor olsa da, pratik bir uygulama sistemine sahip olması nedeniyle bu illerdeki yatırımların artmasına belli bir oranda katkı sağladı.. Bunu anlamak için sadece organize sanayi bölgelerinde (OSB) bu yasa kapsamında yapılan yatırım yeri tahsisi sayılarına bakmak bile bize bir fikir verebilir. 5084 sayılı yasa kapsamında Diyarbakır OSB'ye 111 yeni yatırım başvurusu oldu. Bunlardan 35'i tamamlanarak faaliyete geçti. 36'sının inşaatı sürerken 40'ı ise proje aşamasında. Bu arada, sigorta primi işveren hissesi desteği ile gelir vergisi stopajı desteğinin işçi başına en az 130 TL'lik bir miktarda işverene katkı sağladığını, ayrıca bu durumun istihdamı teşvik edici bir unsur olduğunu ve enerji desteğinin de önemini belirtmekte yarar görüyorum. 5084 sayılı teşvik yasasının süresi uzatılmalıdır. Çünkü; bu yasadaki teşvik tedbirlerinden olan sigorta primi işveren payının Hazine tarafından karşılanması, işçilerden kesilen gelir vergisi stopajının işverene terkini, enerji desteği ve yatırım yeri tahsisi desteklerinden yararlanmanın tek şartı 5 işletme yılı boyunca en az 10 kişiyi istihdam etme şartıdır.
Yeni teşvik sisteminde ise desteklerden yararlanmak için, teşvik belgesi almak, belirlenen konularda yatırım yapmak, 4'üncü bölge için en az 500 bin TL'lik sabit yatırım yapmak gerekiyor. Çoğu yatırımlarda bu şart 2 milyon TL düzeyinde. Hatta tekstilin aprelenmesi yatırımında 15 milyon TL olarak uygulanıyor. Görüldüğü gibi yeni teşvik mevzuatı ile getirilen bu sınırlamalar daha küçük ölçekli ve diğer konularda yapılacak yatırımların önünde birer engel durumunda. Özellikle gelişmemiş bölgelerde, yatırımların önüne engeller konulmamalı, aksine tüm engellerin kaldırılması esas alınmalı. Tüm politikaların esasını bu anlayış oluşturmalı.
5084 sayılı Yasanın öngördüğü sigorta işveren hissesi, gelir vergisi stopajı ve enerji desteklerinden eski yatırımlar da yararlanabildi ve bazı yatırımlar için 2012 sonuna kadar bu desteklerden yararlanma olanağı söz konusu. Yeni teşvik mevzuatı kapsamındaki destekler ise bundan sonra yapılacak yeni yatırımlara uygulanıyor. Yeni teşviklerden daha büyük ölçekli firmalar yararlanıyor. Teşviklerden yararlanacak daha büyükçe ölçekli yeni yatırımlar karşısında, teşviklerden ararlanmayan daha küçük ölçekli yatırımların rekabet şansının olamayacağı da bir gerçek. Bu desteklerin özellikle küçük ölçekli KOBİ'ler için çok önemli olduğunu vurgulamalıyım. Bu nedenle, halen faaliyetlerini sürdüren küçük ölçekli KOBİ'lere bu desteklerin en az iki yıl daha uygulanması çok önemli.
5084 sayılı yasa ile yeni teşvik sistemini birbirinin alternatifi olarak görmüyorum. Çünkü kulvarları farklı. Yeni teşvik sistemi daha dar ve daha kısıtlı alanda uygulanıyor. Sonuç olarak, yeni teşvik sisteminin yanında 5084 sayılı yasanın da yürürlükte olmasında bir sakınca bulunmuyor. 5084 sayılı yasanın küçük ölçekli hem yeni yatırımlar ve hem de işletmede olan yatırımlar için önemli destekler sağladığını unutmamak gerek. En az iki yıl daha uygulanmasında yarar olduğunu belirtmek istiyorum.