Fındık ve Sakarya
Sakarya'dan / Hasan COŞKUN
Dünyada en fazla fındık Türkiye'de üretiliyor. İç piyasada tüketimi kısıtlı olan fındık daha çok ihraç ediliyor.
Dünya fındık üretiminde birinci sırada yer alan Türkiye, fındığın pazarlanmasında etkili değil.
Ancak buna rağmen yıllara göre değişmekle beraber Türkiye'nin fındık ihracatından elde ettiği gelir ise 1 ila 2 milyar dolar arasında değişiyor.
Türkiye fındık üretiminin yaklaşık beşte biri ise Sakarya'dan üretiliyor. Bu üretimden Sakarya ekonomisine de önemli bir pay düşüyor. Ayrıca, Sakarya'dan ihraç edilen gıda maddeleri içerisinde de fındık ve mamulleri önemli bir paya sahip.
Sakarya'nın toplam tarım alanlarının yüzde 28'inde fındık yetiştiriciliği yapılıyor. Bu alandan elde edilen fındık geliri ise tarımdan elde edilen gelirin yüzde 23'ü kadar. Sakarya'da toplam 686 bin 600 dekar fındık alanı mevcut olup, 2007 yılı rekoltesi 84 bin 725 ton. Bu rakamlardan da anlaşılacağı üzere fındık, Sakarya tarımında ve ekonomisinde önemli bir yere sahip bulunuyor.
Türkiye'de fındık üretim alanları içinde ilk sıradaki Ordu'dan sonra en fazla üretim yapan ikinci il Sakarya. Sakarya ekonomisine önemli katkı sağlayan fındık, son yıllardaki düşük alım politikalarına rağmen çiftçilere en fazla getirisi olan önemli bir ürün.
Fındık Sakarya için önemli bir ürün ancak, son iki yıldır FİSKOBİRLİK ve Toprak Mahsulleri Ofisi'nin fındık piyasasında belirleyici gücünü kaybetmesi sonucu oluşan düşük fiyat nedeniyle üretici büyük sıkıntılar yaşıyor.
Ödemelerdeki belirsizlik ve gecikmeler nedeniyle üretici bugün serbest piyasada fındığın kilosunu ancak 2.50 YTL'den satabiliyor. Fındık piyasasının özellikle son iki yıllık seyri üreticileri bir hayli sıkıntıya düşürmüş durumda. Birçok üretici sattığı fındık bedelini de henüz alabilmiş değil. Üretici 2009 yılı sezonundan da ümitli değil. Birkaç yıl daha bu şekilde devam etmesi halinde üretici fındık yerine alternatif ürüne yönelecek. Bu değişim hiç şüphesiz ilin ekonomisini de olumsuz etkiletecek. Çünkü tarım Sakarya ekonomisinde önemli bir paya sahip bulunuyor. Özellikle Sakarya'nın birçok ilçesinde tarımdan elde edilen gelirin nerdeyse tamamını fındık oluşturuyor. Fındık, bugün ekilse ancak 4-5 yıl sonra ürün verebiliyor. Dolayısıyla üreticinin "Bu sene zarar ettim, seneye fındık ekmeyeceğim" deme şansı yok. Zarar da etse de ürünü toplayıp satmak zorunda. İlgili kurumlar üreticiden aldığı fındığın bedelini peşin ödemediği için aynı zamanda serbest piyasada bir kartel oluşumuna da sebep oluyor. Üretici serbest piyasada fındığın fiyatı ne ise o fiyattan zarar da etse ürününü satmak zorunda kalıyor. Ancak, üretici daha fazla zararı kaldırabilecek durumda değil.
FİSKOBİRLİK ve Toprak Mahsulleri Ofisi üreticiden aldığı fındık ürününün bedelini peşin olarak ödemeye başladığı gün fındık piyasası olması gerektiği yerde olacak ve üretici de zarar etmeyecek. Bu nedenle daha fazla zaman kaybedilmeden bu soruna çözüm üretilmeli ve gerekli adımlar atılmalı.