Hedef; 5 yılda 110 milyar dolar

Yakup SAYAR

İSTANBUL - Türkiye, Çin'e tarihi bir ziyaret gerçekleştiriyor. Bakanlar ve ekonomi bürokratlarının yanında 300'den fazla işadamının katıldığı ziyaretten önemli kazanımlar çıkması beklenirken, doğrudan Başbakanlığa bağlı olan Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı da tarihi ziyarette önemli görüşmelere aracılık edecek.

Ajans Başkanı İlker Aycı, "Çin'in eskiden yatırım çekerken, şimdi yatırım yapmaya başlayan ülke oldu. Çinlilerin sevdiği yatırım türleri, madencilik, enerji, son dönemde yenilebilir enerji ve teknoloji. Çin'in Türkiye'de çok önemli projelerde yer alma hedefi var. Çin'e yapılan tarihi ziyaretten işadamlarımız eli boş dönmeyecek" diye konuştu.

İlker Aycı, geride kalan 10 yılda 110 milyar dolar doğrudan yatırım çeken Türkiye'nin yeni stratejisinin 5 yılda bu rakama ulaşmak olduğunun da altını çizdi.

T.C. Başbakanlık Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı Başkanı İlker Aycı, Çin ziyareti ve ajansın hedefleri konusunda DÜNYA'ya özel açıklamalarda bulundu. Çin'e 27 yıl sonra Başbakan düzeyinde yapılan ilk ziyaretin gerçekleşiyor olmasının çok önemli olduğunun altını çizen Aycı şunları söyledi: "İşadamlarımızın da içinde olduğu kalabalık bir heyetle 11 Nisan'a kadar söz konusu ülkede hem hükümetler hem de iki ülkenin işadamları arasında yoğun bir görüşme trafiği yaşanacak. Kısa süre önce Çin Devlet Başkan Yardımcısının ülkemizi ziyareti çok önemliydi ve bunun bir devamı yaşanıyor. Çin'in Türkiye'de çok önemli projelerde yer alma hedefi var. Ulaştırma ve altyapı projelerinde yer alarak, Türkiye'de bu anlamdaki yatırımlarda kendini gösteriyorlardı. Şimdi enerji santrallerinde görebiliyoruz. Yerli ortaklarla bunlarla yaptılar ve yapıyorlar.

Eren Holding, Polat Holding, Ciner Grubu ile ortak yatırım yaptılar. Bakıyorsunuz Çinlilerin enerjiye olan ilgisi devam ediyor. Buraya gelmekte istekliler. Aynı zamanda nükleer enerjiyle yakından ilgileniyorlar.

Ulaştırma ve altyapıda çok istekliler. Her zaman olduğu gibi Türkiye'yi bir bölgesel üs olarak görüyor ve buradan Avrupa ve K. Afrika, Ortadoğu'ya açılacaklarını biliyorlar."

Huawei ve ZTE'nin daha fazla açılım istekleri var

Çin'in dünyadaki yatırımlarının incelendiğinde eskiden yatırım çekerken, şimdi yatırım yapmaya başlayan bir ülke konumunda olduğuna dikkat çeken Aycı; "Çinlilerin sevdiği yatırım türlerini , enerji, madencilik, teknoloji ve son dönemde yenilenebilir enerji olarak sıralayabiliriz. Ülkemizde önemli bir Çinli teknoloji firması olan Huawei ve ZTE gibi şirketleri var. Huawei'nin Türkiye'de 600 çalışanı var ve iyi bir yatırım yaptı. Burada çok önemli Ar-Ge merkezi var" dedi.

Banka ve finans kuruluşları yakından izliyor

Çin bankaları ve finans kuruluşlarının da Türkiye'yi yakından izlediklerini belirten Aycı sözlerini şöyle sürdürdü: "Çin'in bankacılık regülatörünün başkan yardımcısı şubat ayında Türkiye'ye geldi ve BDDK ile görüşmeler yaptı ve bu çok önemliydi. 11 Nisan'daki Şanghay'daki CEO'lar toplantısına banka CEO'ları da katılacaklar ve orada yoğun görüşmeler olacak.

Aynı zamanda o toplantıya enerji, ulaşım altyapı, teknoloji konusunda şirket CEO'ları da katılacak ve biz Çinlilerle birçok işbirliğinin adımlarının atılacağını öngörüyoruz. Bu arada finans şirketlerinin ilgili olması, sonrasında birçok Çinli şirketin ülkemize yatırım yapabileceğinin öncü göstergesi gibi. Çin'de gündeme gelecek sektörler arasında bu sektörler var. Aynı zamanda tabiî ki nükleer enerji konusuna da ilgileri var. Bunun yanı sıra yeni teşvik yasamız açıklandı. Yeni yasanın Çin'de tanıtımını yapacağız. Nasıl daha avantajlı olacaklarını anlatacağız. Masada bu konuların hepsi var."

Doğrudan yatırımda hedef 2011'in altında kalmamak

Göreve geldiği 2011 yılını ve 2012 yılına yönelik beklentilerini sorduğumuz İlker Aycı, 2011 yılında 15.9 milyar dolar doğrudan yatırım gerçekleştiğini belirterek şunları söyledi: "Ocak 2012'ye 900 milyon dolarla başladık ve geçen yılın ocak ayına göre yüzde 74 artış oldu. 2010-2011 karşılaştırması ise yüzde 80 artış. 8.9 milyar dolardan 15.9 milyar dolara çıkan bir tutar.

Bu yılki beklentimiz geçen yılın altında kalmayacak. Ama ihtiyatlı iyimserim. Neden dersek; Euro Bölgesinde riskler sürüyor.  ABD ekonomisi iyiye gidiyor ama bu hızlı olmuyor. ABD iyi olmadan dünya ekonomisi iyi olmaz. Temennim ABD'nin daha hızlı toparlanması. Bu toparlanma olursa dünya ekonomisine daha olumlu yansıyacak."

40 Çinli CEO ile karşılıklı görüşme yapılacak

Ajans'ın hedefi teknoloji transferi sağlayacak, istihdam yaratacak, ihracat boyutuna sahip ve küresel rekabet gücümüzü pekiştiren yatırımlar... Çin programı konusunda bilgi veren İlker Aycı, Urumçi ziyareti sonrasında Pekin'e geçilerek orada resmi görüşmeler ve iki ülkenin işadamlarının yoğun katılımıyla bir forum gerçekleştirileceğini, son günde Şanghay'da Çin'in en büyük şirketlerinin CEO'larının katılacağı bir CEO zirvesi gerçekleştirileceğini söyledi.

Aycı sözlerini şöyle sürdürdü: "Pekin'deki iş forumunda ve Şangay'daki CEO'larla toplantıda çok önemli görüşmeler olacak. Enerji konusunun masada olması başlı başına bir konu. Oraya gelen işadamlarının elinin boş döneceğini düşünmüyorum. CEO buluşmasına 40 Çinli CEO'yu davet ettik, bu rakam artabilir de.

Bunların arasında CGNPC, CNTIC gibi dev şirketler var. Bunlarla enerji ve nükleer konusunda görüşmeler çok önem arz ediyor. Bu dev şirketler artık dışa açılmaya çalışıyor. Elinde nakit gücü olan bir ülke. Düşüncem çok hızlı bir yatırım gelmeyecek ama yavaş yavaş gelecektir ve ince ince çalışmamız gerekiyor. Ajans olarak, teknoloji transferi sağlayacak, istihdam yaratacak, ihracat boyutu olan ve küresel rekabet gücümüzü pekiştiren yatırımları çekmek istiyoruz."

Pazarlar çeşitlenecek, Hindistan ve Japonya çok ilgili

Türkiye'nin yatırım çektiği pazarların hala yüzde 90 oranında Avrupa kaynaklı olduğunun altını çizen İlker Aycı, "Bizim yapmaya çalıştığımız ise, bu yatırım çekme pazarlarımızı çeşitlendirmek.

Bu çeşitlendirmede amaç, yükselen risk bölgesi olan Avrupa'dan farklı bölgelere kaymak. Mesela Hindistan var. Buradan kısa süre önce bir yatırım getirdik. Delhi ve Mumbai'de iki Hintli temsilcimiz var. Şu anda Hindistan'dan yatırım gelmeye başladı ve bu ülke devreye girdi. Birla Ailesi çok önemli bir aile; yaklaşık 50 milyar dolarlık bir grup. Hindistan'da beş büyük aileden biri.

Bu aile geldiyse diğerleri de gelecektir hatta başka bir aile ile de yakından görüşmelerimiz sürüyor. Bu çeşitlendirme stratejimiz sürüyor. Hindistan, Çin, Kore, Japonya ilgi alanımızda. Japonya ile ilgili çok iyi ilişkilerimiz var. Japonya'dan ilave yatırımlar geleceğini görüyoruz. Japonya'daki hareketlilik devam ediyor. Geçen yıl en çok faaliyet yaptığımız ülkelerden biri Japonya oldu. İki Japon bankası temsilcilik açtı ülkemizde: MizuhoBank, Sumitomo Bank. Bu proje kovalayacağız anlamına geliyor. Japonya'dan önümüzdeki dönemde yatırımlar alacağımızı göreceksiniz" dedi.

Öte yandan Körfez Bölgesi ülkelerine de değinen Aycı, "Mütekabiliyet Yasası'nı çok ciddi anlamda bekliyorlar. Bu yasa olursa Körfez Bölgesine ek olarak Rusya'dan da aynı şekilde gayrimenkul yatırımlarına ciddi bir ilgi olması beklenebilir. Bu konuda yıllık 5  milyar dolar civarında rakamlar telaffuz ediliyor" dedi.

5 yılda 110 milyar dolar çekeceğiz

Doğrudan yatırımların faydasının tartışılmaz olduğuna vurgu yapan Aycı, "Dünyada senede gezen yıllık doğrudan yatırım pastası 1.3 trilyon - 1.5 trilyon dolar arasında. Biz yatırımda üç noktaya çok dikkat ediyoruz. Teknoloji, istihdam, ihracat potansiyeli; gelecek olan yatırım bunları içeriyor mu. Türkiye son 10 yılda 110 milyar dolar doğrudan yatırım çekti.

Türkiye'nin 2002'ye kadar çektiği toplam tutar ise 15 milyar dolar. Türkiye 2023'de 2 trilyon dolarlık bir ekonomiye sahip olmak istiyor. Bizim bu hedefe ulaşmak için uluslararası doğrudan yatırım tutarını ölçek olarak artırmamız gerekiyor.

Türkiye bir şekilde büyüyecek ve bunu sağlayacak kaynaklardan biri dış yatırım. Biz arkadaşlarla çalışma yaptık ve Başbakanımıza sunduk, onun talimatlarını alarak strateji çalışmasına başladık. Kamu ve özel kurumlarla çalışmalar başladı. 5 yılda 110 milyar dolar doğrudan yatırım çekeceğiz. Bu konuda ciddi çalışma içindeyiz. Bunu destekleyen kurumlar da var. IMF, 5 yıl için 111 milyar dolarlık bir tahminde bulundu. EIU'nın tahmini de 114 milyar dolar" diye konuştu.