Hükümetten GAP'a rekor ödenek

ANKARA - GAP kapsamındaki bütün yatırımlar için bu yıl, kamu kaynaklarından ayrılan ödenek tutarı 3 milyar lirayı aştı. Böylece GAP genel yatırımlarının kamu kaynaklarından aldığı pay 2009 yılında yüzde 14'e yükseldi.

Devlet Bakanı Cevdet Yılmaz'ın makamından yapılan yazılı açıklamaya göre, hükümetin, GAP bölgesinin istikrarlı bir ekonomik ve sosyal yapıya kavuşturulabilmesi için gerekli kapasite ve mekanizmaları oluşturarak bölge ekonomisini güçlendirme yaklaşımı bölgede uygulamakta olduğu yerel inisiyatif odaklı politika ve stratejilerin temelini oluşturuyor.

Bu çerçevede, bölgede yerel girişimcilik temelinde yeni iş imkanları üretecek şekilde ekonomik büyümeyi sürdürmek ve refahı sağlamak için iş ortamının etkinleştirilmesi, bölgenin sınır ülkeleri ile ekonomik ilişkilerinin yoğunlaştırılması, işletmelerin üretim verimliliği ve rekabet güçlerinin yükseltilmesi, işgücünün niteliği artırılarak bölge ekonomisi ile uyumlu istihdam artışının sağlanması, kurumsal kapasitenin geliştirilerek hizmet sunum etkinliğinin sağlanması ve uygun teşvik araçları da kullanılarak bölgenin yatırım ve üretim cazibesinin artırılması temel öncelikler arasında bulunuyor.

Hükümet, bölgede sürdürülebilir yeni iş imkanları oluşturacak şekilde sadece devlet eliyle refahı üretmeyi ve artırmayı değil, aynı zamanda refahı üretenleri de destekleme yaklaşımını ön planda tutuyor.

Bu kapsamda, bölge ekonomisinin dinamiklerini ortaya çıkarma ve harekete geçirmeye yönelik olarak özel, kamu ve sivil toplum kuruluşları işbirliğine dayalı kurumsal çerçevede, bölge kalkınmasına aktarılan önemli tutardaki kamu kaynaklarının yanı sıra, özel sektör kaynakları, kamu-özel ortaklığı modelleri ve doğrudan yabancı yatırımlar çeşitlendirilmiş finansman yöntemleri harekete geçiriliyor.

Hükümet, yeni hayata geçirdiği yeni bölgesel sektörel teşvik paketini, bölgeye yatırım çekmek için tamamlayıcı unsur olarak uygulamaya koydu.

Ödenek artırıldı

Hükümetin iradesiyle 2008 yılında bu yeni yaklaşım çerçevesinde hazırlanan ve gerekli finansmanı önceden programlanarak bütçeyle ilişkilendirilerek uygulamaya sokulan GAP Eylem Planı, GAP kapsamındaki yatırımların hızlandırılarak büyük bir bölümünün 2012 sonuna kadar tamamlanmasını, ekonomik büyüme, sosyal gelişme ve istihdam artışı sağlanarak, bölgede yaşayan vatandaşların refah, huzur ve mutluluğunun artırılmasını amaçlıyor.

GAP Eylem Planı kapsamında 4 gelişme ekseni altında 73 ana eylem bulunuyor. Ana eylemler çerçevesinde 300'ün üzerinde proje ve faaliyet yer alıyor. Söz konusu eylemlerin gerçekleştirilmesi için 2012 yılı sonuna kadar yaklaşık 15 milyar lira ilave kaynak tahsis edildi.

GAP'a 1990-2007 dönemi itibariyle kamu yatırım kaynaklarından yılda ortalama yüzde 7,0 civarında pay ayrılırken, 898 milyon lira seviyesinde bulunan 2008 yılı ödeneğine, GAP Eylem Planı kapsamında tahsis edilen ilave 1 milyar liralık ek ödenek ile GAP yatırımlarının toplam kamu yatırımları içindeki payı öncelikle yüzde 12 seviyesine yükseltildi.

2009 yılında ise GAP Eylem Planı kapsamındaki yatırımlara toplam 2,7 milyar lira tahsis edildi. GAP Bölgesi'ndeki bütün yatırımlar için kamu kaynaklarından ayrılan ödenek tutarı ise 3 milyar lirayı aştı. Böylece GAP genel yatırımlarının kamu kaynaklarından aldığı pay 2009 yılında yüzde 14'e yükseldi.

Sulama yatırımları

Açıklamada, Eylem Planı kapsamındaki yatırımlar her seviyede hızla devam ederken, bu çerçevede 2008 ve 2009 yıllarında tamamlanan, ihale edilen veya ihalesi programlanan önemli bazı çalışmalara da yer verildi.

Bu çalışmalardan sırasıyla sulama, ulaştırma, eğitim, sağlık, sosyal yardım ve hizmetler ve sosyal fiziki altyapı yatırımlarının bir kısmı şöyle:

-2008 yılında GAP'ta inşaatı devam eden sulamalardan yaklaşık toplam 13,8 bin hektar ilave alanda sulama yatırımı tamamlandı.

-Adıyaman Çamgazi sulaması 2008 yılı içerisinde sağlanan ek ödenekler ile hızlandırılarak 5,2 bin hektarı sulamaya açılmış olup, kalan kısımlarının tamamlanması ile proje 2009 yılında tümüyle bitirilecek.

-94 bin 814 hektarlık Suruç Ovası Pompaj Sulamasının uygulama projesi ile Taşbasan Depolamasına kadar 50 kilometrelik ana iletim hattının ihalesi iki kısım halinde yapıldı.

-Aşağı Fırat II. Merhale Projesi kapsamındaki Mardin Ceylanpınar Ana kanalının kalan 136 kilometrelik kısmı 3 kısım halinde 2008 yılında ihale edildi.

-Kralkızı-Dicle ve Batman Projelerinin ana kanal inşaatları başta olmak üzere sulamalarının hızlandırılması temin edilmiş olup, Kralkızı Dicle II. Merhale Projesinin kapsamındaki Kralkızı Dicle İsale kanalı 2008 sonunda tamamlandı.

Ulaştırma ve eğitim yatırımları

Ulaştırma yatırımları kapsamında, Karayolları Genel Müdürlüğünce 2009 yılında ihalesi yapılan önemli projeler arasında, Şırnak-Ortabağ-Çığlı yolu, Diyarbakır ilinde, Bismil-Batman Yolundaki Sinan Grubu [Korukçu (Pamuk-2), Çöltepe DDY Üstgeçit, Salat (Zilek) ve Sinan] köprüleri inşaatı işi, Adıyaman ilinde, Gölbaşı-Adıyaman yolundaki Göksu Grubu (Saydere, Göksu ve Çakal) köprüleri inşaatı işi, Şanlıurfa-Viranşehir, Viranşehir-Kızıltepe, Kızıltepe-Oyalı Ayr. ve Oyalı Ayr.-Silopi yollarının Yapım Kontrollük ve Danışmanlık Hizmet Alımı işi bulunuyor.

2008 yılı sonunda ilköğretimde 2000'in üzerinde derslik yapılırken, 2009 yılı sonunda da 731 yeni derslik, 642 ek derslik olmak üzere toplam 1373 dersliğin yapımı tamamlanarak eğitim ve öğretime kazandırılacak.

Ortaöğretimde de 1174 dersliğin yapımı devam ederken, 2009 yılı Yatırım Programı'nda 3 840 öğrencilik ortaöğretim pansiyonu yapımı da devam ediyor.

Sağlık yatırımları

Sağlık yatırımları kapsamında, bu yıl 1630 adet yatak kapasitesi oluşturacak 12 hastane, 15 adet sağlık ocağı ve sağlık merkezi ve 1 adet Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi inşaatı devam ediyor.

Sosyal yardım ve hizmetler kapsamında, 5 adet Çocuk ve Gençlik Merkezi, 3 adet Sevgi Evi, 5 adet Sosyal Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi, 5 adet Engelsiz Yaşam Merkezi, 10 adet Toplum Merkezi 2009 yılı Yatırım Programında yer alırken, söz konusu merkezlerin yapım işi yıl içinde ihale edilecek.

Kentlerin içmesuyu ihtiyacının karşılanması için devam etmekte olan projelere ek kaynak aktarılırken, 3 adet Organize Sanayi Bölgesi (Gaziantep Merkez IV OSB, Nizip OSB ve Şırnak Merkez OSB) ile 4 adet Küçük Sanayi Sitesi de (Adıyaman–Besni KSS, Gaziantep-Kilis ve Nurdağı KSS’ler ve Şırnak 73 KSS) tamamlandı.

TOKİ konutları

TOKİ sorumluluğunda yapımı süren ve planlanan konut sayısı 27 bin 299'a ulaşırken, inşaatı yüzde 80'nin üzerinde olan konut sayısı 9 bin 150. İhalesi yapılmış ve onaylanmış konut sayısı 3 bin 905, proje ve ihale çalışmaları devam eden konut sayısı ise bin 14 bin 244.

Geçen yıl, Cazibe Merkezleri Programı uygulamasına pilot olarak Diyarbakır'da başlanırken, program kapsamında Diyarbakır iline 2008 yılında 15 milyon lira proje bazlı kullandırılmak üzere ilgili kamu kuruluşlarına aktarıldı. 2009 yılında ise aynı il için yaklaşık 18 milyon lira aktarılması öngörülüyor.

Susuz veya suyu yetersiz köy ve bağlılarını sağlıklı ve yeterli içme suyuna kavuşturmak ve köy yollarının kalite ve standartlarını yükseltmek amacıyla 2005 yılında, başlatılan Köy Altyapısının Desteklenmesi Projesi (KÖYDES) kapsamında, 2005-2009 döneminde Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yer alan illere cari fiyatlarıyla yaklaşık 726 milyon lira kaynak aktarıldı.

Bu yıl, GAP Eylem Planının Sosyal Gelişmenin Sağlanması bileşeni altında Sosyal Destek Programı (SODES) kapsamında uygulanacak projelerin finansmanı için 145 milyon lira ayrıldı. Bu kapsamda, toplam tutarı 270 milyon lira olan 1655 adet proje teklifinin değerlendirme çalışmalarının tamamlanmasının ardından desteklenebilecek projeler tespit edilecek ve ödenekleri ilgili Valiliklere aktarılacak.

Ayrıca, GAP Bölgesindeki 3 Kalkınma Ajansı'na 2009 yılı için toplam 50 Milyon lira ödenek transferi öngörüldü.