İhracatçıya bir kolaylık daha
Hasan AKDOĞAN / Emekli Gümrük Başkontrolörü/YGM
Devlet kurumları arasındaki uyumlu çalışmanın bir sonucu olarak ihracatçılara bir kolaylık daha sağlandı. Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın Bedelsiz İhracat Tebliği ile sağladığı kolaylıkların hangi eşya ile sınırlı olduğu şöyle sıralanıyor;
a) Gerçek veya tüzel kişiler tarafından götürülen veya gönderilen hediyeler, miktarı ticari teamüllere uygun numuneler ile reklam ve tanıtım malları, yeniden kullanıma veya geri dönüşüme konu ithal edilmiş mal ve ambalaj malzemeleri,
b) Daha önce usulüne uygun olarak ihraç edilmiş malların bedelsiz gönderilmesi ticari örf ve adetlere uygun parçaları, fireleri ile garantili olarak ihraç edilen malların garanti süresi içinde yenilenmesi gereken parçaları,
c) Yabancı misyon mensuplarının, Türkiye'de çalışan yabancıların, yurt dışına hane nakli suretiyle gidecek Türk vatandaşlarının, daimi veya geçici görevle yurt dışına giden kamu görevlilerinin, bu durumlarının ilgili mercilerce belgelenmesi şartıyla, beraberlerinde götürecekleri, gönderecekleri veya adlarına gönderilecek mal ve taşıtlar,
ç) Yurt dışında yerleşik tüzel kişiler, yabancı turistler ve yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşlarının beraberlerinde götürecekleri, gönderecekleri veya adlarına gönderilecek mal ve taşıtlar,
d) Kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler ve üniversitelerin; görevleri veya anlaşmalar gereği gönderecekleri mal ve taşıtlar,
e) Savaş, deprem, sel, salgın hastalık, kıtlık ve benzeri afet durumlarında; kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler, üniversiteler, Kızılay ile kamu yararına çalışan dernek ve vakıfların gönderecekleri insani yardım malzemeleri.
İzin ve uygulama mercileri de;
- (a) ve (b) de yer alan mallardan, değeri 250 bin dolara kadar olanlar ile değer ve miktarına bakılmaksızın (d) ve (e) de belirtilen malların bedelsiz ihracat izni başvuruları doğrudan ilgili gümrük idaresine yapılacağı,
- Değeri 250 bin dolar ve üzeri olanların bedelsiz ihracat izni başvurularının bedelsiz ihracat formu ile ihracatçı birlikleri genel sekreterliklerine yapılacağı,
- Birliklerin, değeri 500 dolara kadar olan bedelsiz ihraç taleplerini sonuçlandıracağı diğerlerini de Dış Ticaret Müsteşarlığı'na intikal ettireceği,
Şeklinde belirtiliyor.
Anlaşılıyor ki, Dış Ticaret ve Gümrük Müsteşarlığı ile ihracatçı birlikleri arasında bir işlem trafiği söz konusudur.
Kuşkusuz, bu eşyaların gümrük işlemleri gümrük idarelerince yapılabiliyor. Şirketlerin zaman zaman mevzuat karşısında neden sonuç ve kazanç ilişkisi kurarken zaman zaman zorlandıkları görülüyor. Bu anlamda, sorunlar ilgili birimlere intikal ettiriliyor.
Nitekim; bedelsiz olarak ihraç edilebilecek eşya arasında sayılan "miktarı ticari teamüllere uygun numuneler ile reklam ve tanıtım malları" konusunda Gümrük Müsteşarlığı'na çeşitli müracaatların yapılmış olduğu anlaşılıyor.
Özellikle, promosyon amaçlı olarak yurt dışına bedelsiz ihraç edilen eşyaların çok sayıda kalemden oluşuyor olmasının, gümrük idarelerine yapılan beyanda tarife tatbikatı açısından sorun yarattığı görülüyor.
Dünyadaki uygulamalar ve özellikle kumanya sektöründeki uygulamalar dikkate alındığında Gümrük Müsteşarlığının ihracatçıların bu sorununa çözüm bulduğu anlaşılıyor.
Çok sayıda kalemden oluşan eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimi çerçevesinde beyan edilmesi ve vergilendirilmesi ile ilgili olarak 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 76 ve Gümrük Yönetmeliği'nin 204 üncü maddelerinde düzenleme yapıldığı halde, ihraç eşyası için böyle bir düzenlemeye yer verilmediği görülüyor.
Bu çerçevede, Gümrük Kanunu'nun 150'nci maddesinin dördüncü fıkrasının; gerektiğinde ihraç eşyasının cinsine, niteliklerine ve ihracatın özelliğine göre ihracatın daha kolay yapılmasını sağlayacak usul ve esasları belirleme konusunda Gümrük Müsteşarlığına yetki vermiş olması nedeniyle, her bir eşya için kendi tarife pozisyonuna göre işlem yapılmasının ek bir is yükü ve masrafa sebep olması halinde, beyan sahibinin talebi üzerine, ihraç eşyasının cins, tür, miktar, kıymet (kıymet bilgisi mevcut ise) ve gümrük tarife istatistik pozisyonunu içeren listenin beyannameye eklenmesi suretiyle, promosyon amaçlı olarak yurt dışına bedelsiz ihraç edilen ve çok sayıda kalemden oluşan eşyanın, miktar ve / veya kıymet bakımından en büyük değere sahip kalemin tarife pozisyonunda, tek kalemde beyan edilmesi uygun bulunmuş ve Gümrük Müsteşarlığınca haziran ayında gerekli düzenleme yapılarak herkese duyurulmuştur.
Böylece, ihracatçılar ve gümrük işlemlerini doğrudan veya dolaylı temsil suretiyle yapanlar açısından, keza; gümrük idareleri açısından, işlem prosedürü azaltılmış ve ihracat işlemlerinde zaman kaybı önlenmiş oluyor.