İndirimli kurumlar vergisi teşviki devam eden yatırımlara da sağlanmalıdır
VERGİ PORTALI / Recep BIYIK
24 Nisan 2008 tarihinde yayınlanan "Vergi Teşvikleri Sil Baştan: İlk Adım Ar-Ge Teşvikleri" başlıklı makalede, 15 Nisan 2008 tarihli DÜNYA Gazetesi'nin "Teşvik sistemi sil baştan" manşet haberinden hareketle, vergi teşvikleriyle ilgili gelişmelerden bahsetmiştim.
Bir süredir basına yansıyan bilgilerden, teşvik sisteminin yeniden şekillendirilmesiyle ilgili çalışmaların son aşamaya geldiği anlaşılıyor. Bu haberlerden;
- Yatırımlarda devlet yardımlarıyla ilgili mevzuatın tamamen yenilenmekte olduğu,
- Yeni düzenlemelerin yapılmasından sonra alınan teşvik belgelerinde; KDV istisnası, gümrük muafiyeti, yatırım yeri tahsisi, faiz desteği, sosyal güvenlik primi işveren payı desteği ve kurumlar vergisi indirimi olmak üzere altı vergi teşvikinin bulunabileceği,
- Vergi teşviklerinin bölgesel ve sektörel bazda farklılaştırıldığı,
- 11 faaliyet alanındaki büyük yatırımlar için ayrıca teşviklerin farklılaştırıldığı,
sonuçlarını çıkartmak mümkün.
Yeni teşvik sisteminin irdelenmesini yasal düzenlemelerin yapılması sonrasına bırakarak, aşağıda teşvik unsurlarından yeni ve en etkin olmasını beklediğim kurumlar vergisi indiriminden ve geçiş dönemine ilişkin düşüncelerimden aşağıda kısaca bahsedeceğim.
28 Şubat 2009 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 5838 sayılı kanunla Kurumlar Vergisi Kanunu'na eklenen 32/A maddesiyle, teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlar için indirimli kurumlar vergisi oranı uygulaması getirilmiştir.
Madde bir çerçeve düzenleme getirmekte olup ayrıntıları ancak yapılacak ikincil düzenlemeler sonucunda belirlenmiş olacaktır.
Madde metninden hareketle yapılabilecek açıklamalar aşağıda özetlenmiştir.
Teşvik belgesi alma zorunluluğu
Kurumlar Vergisi Kanunu'na eklenen 32/A maddesi hükmüne göre indirimli kurumlar vergisi oranı, sadece teşvik belgesine bağlanmış yatırımlardan elde edilen kazançlara uygulanacaktır.
Kapsam ve kapsam dışı sektörler
Yapılan düzenlemeyle aşağıda sayılan kurumlar/yatırımlar indirimli kurumlar vergisi uygulamasının kapsamı dışında bırakılmıştır:
- Finans ve sigortacılık sektörlerinde faaliyette bulunan kurumlar
- İş ortaklıkları
- Taahhüt işleri
- 4283 sayılı Yap-İşlet Modeli ile Elektrik Enerjisi Üretim Tesislerinin Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışının Düzenlenmesi Hakkında Kanunun Kanun kapsamında yapılan yatırımlar
- 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun kapsamında yapılan yatırımlar
- Rödovans sözleşmelerine bağlı olarak yapılan yatırımlar.
Kapsam dışı sektörler kanunda belirlenmiş olmakla birlikte, kapsam dışı olmayan bütün sektörlerin teşvikten yararlanabileceği söylenemez. Bakanlar Kurulu'nun illeri gruplandırma ve gruplar itibariyle teşvik edilecek sektörleri ve bunlara ilişkin yatırım ve istihdam büyüklüklerini belirleme yetkisi bulunmakta olup, bu yetkinin kullanılmasına bağlı olarak, bazı sektörler bazı bölgelerde kapsam dışında kalabilecektir.
İndirimli kurumlar vergisi oranı yoluyla yararlanılacak teşvik tutarı
İndirimli kurumlar vergisi oranı yoluyla yararlanılacak teşvik tutarı, belirlenen yatırıma katkı tutarı ve yatırıma katkı oranı ile indirimli kurumlar vergisi oranına bağlı bulunmaktadır.
Her bir il grubu için yatırıma katkı oranı ve yatırıma katkı tutarı Bakanlar Kurulu'nca belirlenecek, yatırımlardan elde edilen kazançlar, yatırımın işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulacaktır.
İndirimli kurumlar vergisi oranı uygulaması başlangıcı ve uygulama süresi
Kurumlar Vergisi Kanunu'na eklenen 32/A maddesi hükmüne göre, indirimli kurumlar vergisi oranı uygulamasına, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren başlanacak, indirimli kurumlar vergisi uygulaması yoluyla vazgeçilen vergi tutarı yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar uygulamaya devam edilecektir.
İndirimli kurumlar vergisi oranının uygulanacağı kazanç
İndirimli kurumlar vergisi oranı sadece yapılan yatırımdan elde edilen kazançlara uygulanacaktır. Bu çerçevede yeni yapılan yatırım dışındaki faaliyetlerden elde edilen kazançlara indirimli oran değil standart oran uygulanacaktır.
İndirimli oranın sadece yeni yatırımdan elde edilecek kazanca uygulanması, yeni yatırımdan elde edilen kazancın diğer kazançlardan ayrı olarak hesaplanmasını gerektirmektedir. Bu durum yeni teşvikin uygulamadaki en zorlu yönü olacaktır.
Bakanlar Kurulu'nun yetkileri
Yapılan düzenlemeyle Bakanlar Kurulu'na;
- İlleri gruplandırma,
- İl grupları itibarıyla teşvik edilecek sektörleri ve bunlara ilişkin yatırım ve istihdam büyüklüklerini belirleme,
- Her bir il grubu için yatırıma katkı oranını % 25'i, yatırım tutarı 50 milyon Türk Lirası'nın üstünde olan büyük ölçekli yatırımlarda ise % 45'i geçmemek üzere belirleme,
- Kurumlar vergisi oranını % 90'a kadar indirimli uygulatma,
konusunda yetki verilmiştir.
Beklenen düzenlemeler
İndirimli kurumlar vergisi oranına ilişkin teşvikin uygulanabilmesi için Bakanlar Kurulu'nun kendisine verilen yetkileri kullanarak gerekli düzenlemeleri yapması ve Hazine Müsteşarlığı'nın gerekli düzenlemeleri yaparak bu teşviki içeren yatırım teşvik belgelerini vermeye başlaması gerekmektedir.
Bu çerçevede önümüzdeki dönemde Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar'ın, arkasından da Hazine Müsteşarlığı'nın Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliği'nin yayımlanması beklenmelidir.
Yürürlük
İndirimli kurumlar vergisi oranına ilişkin düzenleme 5838 sayılı kanunun yayımı tarihi olan 28.02.2009 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Ancak uygulamanın başlayabilmesi konuyla ilgili ikincil düzenlemelerin yapılması ile mümkündür.
Beklentiler
Önümüzdeki kısa vadede, indirimli kurumlar vergisiyle ilgili en önemli beklentilerden biri, devam eden yatırımların kapsama alınması ile ilgilidir.
Yukarıda da belirttiğim gibi, indirimli kurumlar vergisi, Teşvik Belgesi'ne bağlı olarak uygulanacak bir teşviktir.
Bakanlar Kurulu kararı ve diğer alt düzenlemeler yapıldıktan sonra verilecek teşvik belgeleri, indirimli kurumlar vergisi teşvikini de içerecektir. Ancak gerek indirimli kurumlar vergisine ilişkin düzenlemenin yapıldığı 28 Şubat 2009 tarihinden önce verilen teşvik belgelerinde, gerekse de bu tarihle Bakanlar Kurulu kararının yürürlüğe gireceği tarih arasında verilen teşvik belgelerinde bu teşvik yer almayacaktır.
Devam eden yatırımların teşvik kapsamı dışında bırakılarak cezalandırılmaması için, verilmiş olan teşvik belgelerinin revize edilerek, söz konusu yatırımların da teşvikten yararlandırılması gerekmektedir.