İthal kurbanlığa 'kur' zammı

Ali Ekber YILDIRIM

İZMİR - Geçen yıl olduğu gibi bu yılda kurban bayramında kesilecek kurbanlıkların bir bölümü ithal edilecek. Et ve Balık Kurumu (EBK), kurbanlık hayvan ithalatı için 10 bin 500 tonluk (16 bin baş) ithalat ihalesi açtı. Önce 26 Temmuz'da yapılacağı ilan edilen ihale daha sonra ertelendi ve 1 Ağustos'ta yapıldı. İhale aşamasında 2 bin 500 tonluk bölüm iptal edildi. Geri kalan 8 bin tonluk ihaleye ise en düşük teklifi Ürdün merkezli Hicazi firması verdi. EBK'nın birçok ihalesini kazanan Hicazi, 8 bin tonluk canlı hayvanın kilosuna 5.07 dolar vererek ihaleyi kazandı. İhaleden sonra dolardaki hızlı artışa bağlı olarak ithal edilecek hayvanlar ülkeye girmeden zamlandı.

Yerli üretici tepkili

EBK'nın yaptığı ihale ile yaklaşık 16 bin büyükbaş kurbanlık hayvan Kurban Bayramı'na bir hafta kala Trakya'ya getirilecek. EBK'nın Hicazi'den kilosu 5.07 dolardan canlı hayvan alması, yerli besicilerin tepkisine neden oldu. Aylardır hayvanlarını satamadıklarını belirten yerli besiciler ithalata tepkilerini şu sözlerle dile getirdiler: "EBK bizden karkas etin kilosunu 13 liradan alıyor. Hicazi'den 5.07 dolarlık canlı hayvan fiyatı, dolar 1780 liradan hesaplandığında kilosu 9 liraya geliyor. Bunun karkas et karşılığı 17-19 liraya gelecek. Et ve Balık Kurumu besiciden karkas etin kilosunu 13 liraya, sözleşme yaptığı besiciden 13 lira 30 kuruştan alıyor. Et fiyatını aşağıya çekmek için yapıldığı iddia edilen ithalat yerliden daha pahalı. Hicazi'den kilosu 17-19 liradan karkas et alan devlet bizden 13 liradan alıyor. Yerli besici desteklenmediği gibi, dışarıdaki besici ve Hicazi firması destekleniyor. Hiç kimse iç piyasada hayvan bulamıyoruz demesin. Besicinin elinde on binlerce hayvan var. Yapılan ithalat ihalesi derhal iptal edilmeli ve yerli besiciden hayvan alımı yapılmalı."

EBK: Kurbanlık hayvanlar özel seçiliyor

Besicilerin tepkisini ve yapılacak kurbanlık ithalatını DÜNYA' ya değerlendiren EBK Genel Müdürü Bekir Ulubaş, ithal edilecek hayvanların çok özel hayvanlar olduğunu ve kurban için özel seçileceğini söyledi. Trakya Bölgesi'nin şap hastalığından ari bölge olduğunu ve ithal edilecek hayvanların doğrudan buraya getirileceğini vurgulayan Bekir Ulubaş şu bilgileri verdi: "Piyasada boşluk olmaması için çalışıyoruz. Kurban Bayramı'na 3 ay kala ihaleye çıktık. Kurbanlıkların fiyatı spekülatif olarak artırılmasın diye bir miktar ithalat yaparak piyasayı dengelemek istiyoruz. Yaptığımız ihaleye en düşük teklifi 5.07 dolar ile Hicazi firması verdi. Bu kez alacağımız hayvanlar kurbanlık olacak. Çok özel seçilecek hayvanlar.Bu nedenle fiyat biraz yüksek gelebilir. Ama bu verilen en düşük fiyat. Dolara bağlı bir artış görünüyor. Fakat, doların çok fazla dalgalanacağını beklemiyoruz."

Amaç tüketiciye ucuz et

Yerli besicilerden de hayvan alımı yaptıklarını belirten Bekir Ulubaş, "İthal edeceğimiz kurbanlıklarla normal hayvan alımını karşılaştırmak doğru değil. Biz yerli besiciden de çok hayvan alıyoruz. Bize gelen hiçbir hayvanı geri çevirmiyoruz. Şu sıralar günde ortalama 300 tosun kesiyoruz. Bazı günler 400'e ulaşıyoruz. Ülke genelinde 64 mağazamız var. Şu anda bu mağazalarda tamamen yerli et satıyoruz. Biz yerli besiciden kilosu 13 liradan karkas et alıyoruz. Bizimle sözleşme yapan besicilerden ise 13 lira 30 kuruştan alıyoruz. Bugünkü şartlarda bunun iyi bir fiyat olduğunu herkes kabul etmeyebilir ama bizim asli görevlerimizden biri de tüketicinin uygun fiyatla et tüketmesini sağlamaktır. Geçen yıl 51 bin ton et sattık. Fiyatımızı 1 lira artırsak kurumumuz 51 trilyon kâr ederdi. Ama asıl amacımız kâr değil, tüketiciye uygun fiyatla et sunmaktır. Bizim mağazalarımızın olduğu bölgelerde et fiyatı daha düşük seyrediyor. Bu nedenle yılsonuna kadar mağaza sayısını 100'e çıkaracağız" diye konuştu.

Avrupa'dan sözleşmeli canlı hayvan ithalatı

EBK, kurbanlık hayvan ithalatı ihalesini yaptıktan sonra daha düşük fiyatla sözleşmeli canlı hayvan ithalatı yapacağını duyurdu. İthalatın başladığı geçen yıldan bu yana EBK, ilk kez fiyat açıklayarak sözleşmeli canlı hayvan ithalatı yapacak. EBK'nın internet sayfasında sadece iki üç gün yayınlanan ancak daha sonra "yeterli talep alındı" gerekçesi ile siteden kaldırılan duyuruya göre kilosu 2.90 ile 2.98 eurodan 2 bin 250 ton canlı kasaplık hayvan sözleşmeli olarak ithal edilecek. Kasaplık canlı hayvanların tamamı Avrupa'dan ithal edilecek. EBK ile sözleşme yapacak firmalar hayvanları, Estonya, Litvanya, Letonya, Macaristan, Finlandiya (Northem Ostrobothnia Bölgesi hariç), İsveç (Vastmanland Bölgesi hariç), Yunanistan (Kilkis, Pella, Thessaloniki, Serres ve Voreio Bölgeleri hariç), Avusturya (Scharding, Bregenz, Hallein, Gmünd, Salzburg-Umgebung, Perg, lienz, St.Veit/Glan, SanktVeit an der Glan Kirckberg/Krems Kirchdorf an der Krems ve Wiener Neustadt bölgeleri hariç) ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın izin vereceği diğer Avrupa ülkelerinden ithal edebilecek. EBK Genel Müdürü Bekir Ulubaş, sözleşmeli ithalata yoğun ilgi olduğunu ve bu nedenle internet sayfasındaki duyuruyu kaldırdıklarını belirterek, firmalarla görüşmelerin sürdüğünü, en ucuz teklif verenlerle sözleşme yapılarak ithalatın yapılacağını söyledi. İthalat miktarlarını daha küçük tuttuklarını vurgulayan Ulubaş, piyasada denge sağlanınca ithalatın durdurulabileceğini de sözlerine ekledi.

Deli dana kontrolü yapılacak

Avrupa'dan sözleşmeli olarak ithal edilecek canlı kasaplık hayanlar için BSE (Deli dana hastalığı) taraması yapılacak. EBK'nın yaptığı duyuruda ithalat ile ilgili belirlenen bazı şartlar şöyle: İthal edilecek kasaplık sığırlar, Angus, Hereford, Simmental, Charolais, Limousin, Belçika Mavisi, Brown Swiss ve Holstain ırkı ve melezleri olacak. Holstain ırkı ve melezlerinin oranı toplam miktarın yüzde 50'sinden fazla olmayacak. Holstainlar diğer ırklarla karışık olarak sevk edilmeyecek. Yaşları 12 ay ile 24 ay arasında, erkek, canlı ağırlığı asgari 400 kilogram ve üzeri olacak. Sağlık muayenesi ve kontrolden geçirilmeyen hiçbir hayvan ithalat için kabul edilmeyecek. İthal edildikten hemen sonra kesilen hayvanların yüzde 5'inden tesadüfi örnekleme yolu ile tekniğine uygun şekilde alınan beyin numunelerinin onaylı bir laboratuvarda BSE (Deli dana hastalığı) taramasına tabi tutulması ve sonuçlar elde edilinceye kadar canlı hayvanlardan elde edilen ürünlerin piyasaya sürülmemesi sağlanacak. Hayvanların yüzde 0.25'inden antibiyotik ve hormon aranması için numune alınarak, kalıntı izlemesi yapmak üzere laboratuvara gönderilecek, sonuçlar elde edilinceye kadar ürünler piyasaya sürülmeyecek. İthal edilecek hayvanlar EBK'nın Sakarya, Ankara-Sincan ve Yozgat kombinalarına teslim edilecek.