Kadın girişimciliğinde Türkiye’nin alması gereken çok yol var!

EVRİM KÜÇÜK

DIŞ HABERLER - Küresel olarak kadınlar ve erkekler iş dünyasında eşit şartlar altında mücadele vermiyor. Yapılan araştırmalar iş ortamı, kaynaklara erişim gibi sıkıntıların kadınların girişimciliğini olumsuz etkilediğini gösteriyor. Dünya genelinde kadın girişimcilere en çok fırsat sunan ülkelerin belirlendiği Gender GEDI (The Global Entrepreneurship & Development Index) küresel endeksi verileri kadın girişimcilerin dünyanın hangi ülkelerinde nasıl şartlar altında varlıklarını göstermeye çalıştıklarını ortaya koyuyor. Daha önceleri 17 olan analiz edilen ülke sayısı geçtiğimiz yıl 30’a çıkarılan endekste ülkelerin kadın girişimciler için sunduğu ortam 100 üzerinden derecelendiriliyor. GEDI sonuçlarına göre kadın girişimcilerin en çok fırsat sunan ülkeler sıralamasında Türkiye, 36 puanla Rusya ile birlikte 18’inci sırada yer alıyor. Dünyada kadın girişimciler için en çok fırsat sunan ülke ABD olurken, Pakistan kadın girişimciler için en çok zorluğa sahip ülke olarak dikkat çekiyor. 

Türkiye, orta performans kategorisinde 

Son açıklanan GEDI endeksinde ülkeler üç grup halinde incelendi. ‘İyi performans gösteren ülkeler’ başlığı altında sekiz ülke yer aldı. ABD, 100 üzerinde 83 puanla en iyi skoru elde ederken, bu ülkeyi Avustralya, İsveç, Fransa, Almanya, Şili, İngiltere ve Polonya takip etti. Bu ülkelerin hepsinin puanı 50’nin üzerindeyken, 22 ülkenin skoru 50’den az. İlk grupta yer alan ülkeler genel olarak iyi bir iş ortamı sunarkan, kadın girişimcilere destek olacak birçok programa yer veriyor. Bu ülkelerde erkeklerle eşit yasal haklar, Kobi eğitim programları gibi kaynaklara erişim, liderlik pozisyonlarına gelebilme, yönetici olarak kadınlara olumlu davranış gibi yapıcı unsurlar karşımıza çıkıyor. Bu ülkelerde teknolojiye yönelik kadın girişimciliğinin ise az olduğu dikkat çekiyor. 

Gender-GEDI endeksinde 9-22 basamakları arasında yer ülkeler ‘orta performans’ düzeyine sahip. Türkiye, 36 olarak ölçülen skoruyla endekste Rusya ile birlikte 18’inci sırada. Endekste Türkiye, Ortadoğu ve Kuzey Afrika kategorisi içinde değerlendirmeye alınmış. Türkiye, bu bölgede kadın girişimciliği açısından en iyi durumdaki ülke. Ancak araştırmada, Türkiye’de kadın girişimciliği skoru ve kişi başına gelirin örtüşmediğine dikkat çekilmiş. Türkiye’nin kişi başına gelire bakıldığında daha iyi bir performans göstermesi beklenebileceğine vurgu yapılmış. Aynı eleştiri İngiltere ve Pakistan için de geçirli. 

Türkiye’de kadınlar risk almaktan çekinmiyor 

Türkiye’nin de aralarında bulunduğu bu ülkelerin en olumlu yanı dengeli olmaları yani genellikle iyi bir iş ortamı ve kaynaklara yeterli erişim söz konusu. Bu ülkelerde, kadınların risk almaktan çekinmediği görülüyor. Finansmana erişimin kolay olduğu ülkeler bunlar. Bu ülkelerdeki dezavantaj, kadınların lider seviyesinin düşük olması. Diğer dezavantajler birinci gruptaki ülkeler ile benzerlik gösteriyor; teknoloji ‘startup’larında kadın varlığının ve büyümeye odaklı kadın girişimci sayısının az olması. Bu ülkelerde kadın girişicimlerin önünün açılması için yapılan tavsiyelerin başında yeni iş dünyasına katılacak olanların önünü açmak amacıyla iş ortamındaki tekelleri kırmak geliyor. Yeni teknoloji yatırımlarının ve kullanımının iyileştirilmesi bir başka atılması gereken adım. Kadınların üst düzey yönetim ve karar alma mekanizmalarını içinde yer almaya teşvik edilmeleri de önemli. 

Pakistan, listenin son sırasında 

Listede 23’üncü ve 30’uncu sıralar arasında bulunan ülkeler ‘kötü performans gösteren ülkeler’ olarak niteleniyor. Bu ülkeler Nijerya, Fas, Gana, Hindistan, Uganda, Mısır, Bangladeş ve Pakistan olarak sıralanıyor. Kadın girişimciliği konusunda gerçekten çok yol katetmesi gereken bu ülkelerin öncelikle kadınlar için temel yasal hakları, eğitim koşullarını iyileştirmeleri, kadınların sosyal ve maddi açıdan dünyanın birçok yerinde güç kazanmaya başladığını kabuil etmeleri, kadın girişimciliğini destekmleyecek özel programlar hazırlamalarının yanında genel olarak iş ortamanın iyileşmesine yardımcı olacak düzenlemeler yapmaları gerektiğine dikkat çekiliyor. 

Hem 2013 hem de 2014 endeksinde yer alan 17 ülkeden 4’ü performansını geliştirirken, 4’ü ise gerileme göstermiş. 12’inci sıradan 9’uncu sıraya çıkan Japonya en iyi gelişimi gösteren ülke. Brezilya, iki basamak yükselerek 12’inci basamağa yerleşmiş. Hindistan ve İngiltere de sıralamada birer basamak yükselen ülkeler. En büyük düşüşü 4 basamak gerileyerek 13’üncü sıraya inen Malezya yaşamış. Mısır, Meksika ve Fas ise bir basamak düşmüş.

Profesyonel sosyal medya platformları kullanılmıyor 

Profesyonel sosyal ağ platformları girişimcileri birçok açıdan yarar sağlıyor; girişimcinin daha geniş kitleler tarafından tanınmasına yardımcı oluyor, profesyonel gruplarla temasa geçmelerini kolaşlaştırıyor, potansiyşel müşterilere erişimi hızlandırıyor, işleriyle ilgili gelişmeleri izlemek açısından önemli bir platform oluşturuyor. 2014 yılı verilerine göre sosyal paylaşım sitesi Facebook kadınlar tarafından erkeklere kıyasla daha fazla kullanılıyor. Gender GEDI araştırmasına göre Facebook, girişimciler tarafından başarılı bir şekilde kullanılabilir. Ancak daha çok kişisel amaçlarla kullanılıyor. Linkedin ise profesyonal bir ağ inşa etme amacı taşıyor. Endeksteki 30 ülkenin her birinde Linkedin kullanılıyor, hatta baze profesyonel siteler Linkedin’den daha popüler. Örneğin Xing, Almanca konuşulan ülkelerde Linkedin için ciddi bir rakip. Linkedin’deki profiller kadınların profesyonel sosyal ağları kullanımı konusunda önemli ipuçları veriyor. Araştırmadaki 30 ülkenin yüzde 37’sinde kadınların yüzde 40’ından azının Linkedin profili mevcut.