Kapitalizmin yeni kurallarını yükselen ekonomiler yazacak

Didem ERYAR ÜNLÜ

İSTANBUL - Dünya, yaşadığı tüm çalkantılara rağmen, şirketler ve yöneticiler için büyüme ve yenilenme fırsatları sunmaya devam ediyor.

Management Center Türkiye tarafından düzenlenen İnsan Kaynakları Zirvesi 2012'de, bu amaçla "eski dünyanın kuraklaşmış, verimsiz alışkanlıklarının" yerini, "yeni dünyanın taze ve bereketli unsurlarının alması" gerektiğini masaya yatırıyor. Christopher Meyer, iş dünyasının geleceğini öngörmeyi ve şekillendirmeyi kendisine misyon edinmiş bir girişimci, yönetici, danışman, yazar ve düşünce lideri. 2006 Nobel Barış Ödülü sahibi Muhammed Yunus ise "mikrofinans ve mikrokredi" kavramlarının yaratıcısı ve fakirlerin bankacısı olarak tanınıyor. 1976 yılında Grameen Bankası'nı kuran Yunus, o tarihten bu yana birçok insana mikrokredi sağlayarak yoksul bölgelerin kalkınmasına yardımcı oldu. Yunus'un vizyonu dünyadaki yoksulluğun tamamen ortadan kalkması üzerine kurulu. Meyer ve Yunus'un birleştikleri iki önemli konu var:

"Hayatın sadece para üzerine kurulu olmaması gerekir. Oysa bugünün sisteminde paraya gereğinden fazla önem veriliyor. Yaşanan hızlı değişim sürecinde kapitalizmin yeni kurallarını gelişen ekonomiler belirleyecek ve düşük gelirlilere gelişme alanı sağlandığı taktirde, fakirliğin sona erecek. Çünkü tüm bu krizlerin sorumlusu tek boyutlu düşünen bizleriz."

Azoz: İş ilanları artmaya devam ediyor

Kariyer.net Genel Müdürü Yusuf Azoz iş ilanlarını temel alarak hazırladıkları "İstihdam Endeksi"nin dönüşüm sürecini yansıttığını ifade ediyor. "Bu kapsamda 2009 yılında iş ilanlarında yüzde 22 daralma izlendi. 2010'da yüzde 50 artış oldu. 2011'de ise yüzde 35'lik artış yaşandı" bilgilerini veren Azoz, iş ilanlarının en fazla verildiği ilk beş sektörü ise yapı-inşaat, tekstil, sağlık, bilişim ve otomotiv sektörü olarak sıralıyor

Yunus: Fakirlere gelişmeleri için fırsat verilmiyor

- Bangladeş'teki bankacılık sistemi toplumun dörtte üçüne hizmet vermiyordu. Dolayısıyla düşük gelirli insanlara hizmet veren yeni bir sisteme ihtiyaç vardı. Öyle yapmalıydım ki insanlar bankaya değil, banka insanlara gitmeliydi. İlk başlarda kadınları bankadan para almaya ikna etmek çok zordu. Bu altı yıl sürdü ama başardık. 2008 yılında dünya genelinde büyük bankalar batarken, biz ABD'nin bir çok şehrinde mikrokredi kullandırmaya başladık. Bu sistem sadece fakir ülkelerde değil her yerde işliyor.

- Fakir halkı Bonzai ağacına benzetirim. Koca bir ağacın tohumunu alır küçücük bir saksıya dikerseniz, ağaç da küçücük olur. Dolayısıyla tohumla ilgili sorun yok, sadece toplum onlara gelişmeleri için yeterli toprak vermiyor.

- Kapitalizm herkesin "para yapıcı" olduğunu kabul eder. İnsanların tek boyutlu olduklarını düşünür. Ama biz tek boyutlu değiliz. Çok boyutluyuz. İçinde bulunduğumuz sistem sadece para merkezli değil, aynı zamanda para bağımlı. Bu saplantıdan kurtulamıyoruz. Etrafımızdaki krizlere bakarsanız birbirinden farklı değiller, hepsi aynı krizin yansıması. Tüm ekonomik sistem bencilliğimiz üzerine kurulu. Ben bu boşluğu kapatmayı hedefliyorum. Bir çok şirket kurdum, ama amacım para kazanmak değil, toplum için çözüm üretmek. Bu, insanlar için yapılan sosyal bir iş.

Karabağlı: İnsan kaynağı ve lider ihtiyacı artacak

Abdi İbrahim CEO'su Canan Karabağlı, "Dünyada coğrafi eksen kaymalarının yanı sıra siyasi eksen kaymalarından da bahsediliyor. İş dünyasında net bir eksen kayması var. BRIC ülkeleri, pharma-emerging markets, MIST ülkeleri diye yeni tanımlamalar gündeme geliyor. Türkiye'nin de içinde bulunduğu bu ülkelerin önemi arttı. Bu ülkeler gittikçe zenginleşiyorlar ve bu zenginliğin getirdiği etkiler var. Bu süreçte şirketlerde önemli değişimler yaşanacak. Türkiye'ye bakacak olursak, insan kaynağı ve lider ihtiyacı artacak. İnsan kaynaklarının yetkinliği çok önemli. İK yöneticisinin işi yönetenler kadar iş stratejisini anlaması gerekiyor" dedi.

Meyer: Para mutluluk getirmiyor

- Kapitalizm sistemi gerçekten krizde mi? Kapitalizm değişim göstermesinin nedeni, değişen ortama uyum sağlamaya çalışması. Eskiden kapitalizmin çevresini G7 ülkeleri oluşturuyordu. Bugün ise Türkiye'nin de dahil olduğu 15 gelişen ekonomiden bahsediyoruz.

- Gelişmiş ekonomilerde kişi başına düşen gelir 2004-2007 arasında yüzde 1 oranında büyüme kaydederken, bu oran gelişen ekonomilere yüzde 22 oldu. Gelişmiş ülkelerde yaş ortalaması 42 iken, gelişen ekonomilerde 28. Cep telefonu penetrasyonu ise neredeyse eşitlenmek üzere: Gelişmiş ülkelerde yüzde 109, gelişmekte olan ekonomilerde ise yüzde 76.

- Yükselen ekonomilerde toplumun yüzde 20'si dijital dünyaya doğmuş durumda. ABD, bilgi teknolojisinin büyük bir bölümünü yarattı ama bu teknolojinin nasıl üretken bir şekilde kullanılacağının kurallarını Hindistan ve Çin yazıyor.

- Eskiden dünyayı siyah beyaz görürdük. Oysa yaşam çok renkli. Hayatımız para üzerine odaklı. Para gereğinden fazla değerli. Paranın mutluluk getirmediğini biliyorsak neden tek hedefimiz daha fazla kazanmak? Bugün dünya genelinde 41 ülkede mutluluk seviyesi ölçülüyor. Sağlık, güvenlik, özgürlük gibi değerler dikkate alınıyor. Sürdürülebilir daha mutlu bir dünya için yeni iş modelleri bulmak zorundayız. Bu süreçte gelişmekte olan ülkeler önem taşıyor. Bu önemin nedeni istihdam ve hammadde kaynaklarına sahip olmaları veya pazarları değil. Önemliler, çünkü kapitalizmin yeni kurallarını onlar belirleyecek.