Kentsel dönüşümün önemi
Necati ŞAHİN / İnşaat Mühendisleri Odası Bursa Şube Başkanı
Kentsel dönüşüm; kentsel gelişmenin, toplumsal, ekonomik ve mekansal olarak yeniden ele alındığı ve kentteki sorunlu alanların sağlıklı ve yaşanabilir hale getirilmesi için yıkıp yeniden yapma, canlandırma, sağlıklaştırma veya yeniden yapılandırma için proje üretilmesi ve uygulama yapılmasıdır. Özetle kentsel dönüşüm bir kentin dokusunu bozan sorunların giderilmesi olarak tanımlanmaktadır.
Kentsel dönüşümün bütün bu olumlu etkilerine rağmen tıpkı uygulandığı diğer bütün ülkelerdeki gibi ülkemizde de son derece sert tartışmalara yol açıyor. Kentsel dönüşüm her şeyden önce, bir zamanlar şehir merkezinin dışında kalmakla birlikte zaman içinde şehrin gelişmesine paralel olarak son derece değerli araziler haline gelen bölgelerde gerçekleşiyor. Kentsel dönüşümün uygulandığı pek çok bölgede konutların yanında veya konutların yerine iş merkezlerinin yapılmasını, dolayısıyla hayli büyük miktarlarda meblağların devreye girmesini beraberinde getiriyor. Büyük meblağların yer aldığı projelerin içinde ise sansasyonlar ve büyük çıkar hesapları yer alıyor. Bu durum, başta yıkılan bölgelerde yaşayan insanlar olmak üzere pek çok kişiyi sürece karşı giderek daha şüpheci bir hale getiriyor.
Bu nedenle, kentsel dönüşüm projeleri her şeyden önce şeffaflığı ve hesap verilebilirliği ilke edinmesi gereken, ancak bu sayede meşruiyeti olabilecek ve kamuoyu kabulü alabilecek gelişim süreçleri olmalıdır. Ülkemizde özellikle 1980'lerden itibaren köylerden kentlere yaşanan çarpık kentleşme ile birlikte gelen plansız şehirleşmeden ve bu plansızlığın getirdiği yüzlerce olumsuz etkiden kurtulmak için önemli bir fırsat penceresi. İyi analiz edilmiş, dikkatli planlanmış ve sonuçları hesap edilerek uygulanan kentsel dönüşüm projeleri, şehirlerimizi çarpık yapıdan kurtaracak, refahı artıracak, insanımıza daha sağlıklı koşullarda yaşama fırsatı sunacak, toplumdaki ayrışmayı ortadan kaldırmada önemli rol oynayacak ve vatandaşımıza daha saygın bir benlik algısı sağlayacaktır. Bütün bunlarla birlikte, sürecin istenilen sonuçlara ulaşabilmesi için şeffaflığa, hesap verilebilirliğe, yerel temsilcilerin katılımına, sosyal dayanışma ve sosyal kontrol bağlarının korunmasına ve süreçten mağdur olabilecek insanların korunmasına özen gösterilmesi gerekiyor.
Bursa özelinde kentsel dönüşüm fevkalade yavaş yürüyor. Özellikle Doğanbey ve Tabakhaneler bölgesinde yapılması düşünülen kentsel dönüşümlerin yargıya takılması önemsenmeli ve kentsel dönüşümle ilgili yasal düzenlemelerin yeniden revize edilmeli. Yüzde 60'nın kaçak yapılarla adeta işgal altında olduğu Bursa'da, kaçak yapılaşmayla ilgili mücadelede iradenin ortaya konması, kaçak yapılaşmanın durdurulması ve çarpık yapılaşmanın olduğu tüm bölgeler kentsel dönüşüm kapsamında rehabiliteye tabii olması, yerel yönetimlerin önceliği olmalıdır.