KOBİ'ler için know-how "Made in Germany"

Altay ONUR / AYMED Almanya Yüksekokulları Mezunlar Derneği YK Başkanı

 

AB Komisyonu, sanayinin %90'nını, istihdamın %75'ini sağlamaları nedeniyle KOBİ'lere özel önem vermektedir. Günümüzde rekabet çok yoğun olduğu için sürekli olarak yeni ürün ve hizmetlerin geliştirilmesi, var olanların ise yenilenmesi gerekmektedir. Bilgi yoğun üretim, yüksek maliyetler, zaman baskısı ve kısalan ürün döngüsü rekabetin başta gelen faktörleridir.

Ülkemizde üç milyonu aşkın KOBİ'lerin, %82'si hizmetler ve ticaret, %13'ü ise imalat sanayi sektöründe faaliyet göstermektedir. KOBİ'lerin en büyük sıkıntısını finansal kaynaklardaki yetersizlikler oluşturmaktadır. Bununla birlikte KOBİ'lerimizin en büyük sorununun kalifiye ve uzman kişilerin istihdamında yaşanan zorluklardan kaynaklandığı da bir gerçektir. KOBİ'ler, nitelikli eleman temininde güçlükler yaşamaktadır. 2011-2013 KOBİ Eylem Planı Raporu'nda "KOBİ ölçeğindeki işletmelerin faaliyetlerinde emek yoğunluğunun yüksek olması ve alınan siparişlere göre farklı işler yapma zorunluluğundan dolayı çok yönlü nitelikli elemana ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak, bu özellikteki elemanların maliyetleri KOBİ'ler için yüksek olmakta, bazı bölgelerde ise maliyet göze alınsa dahi eleman bulunamamaktadır. KOSGEB tarafından yapılan bir anket çalışmasına katılan KOBİ'lerin %38'i istihdam maliyetlerinin yüksekliğini, %20'si nitelikli insan kaynağı yetersizliğini en önemli iki sorunları arasında saymışlardır."

KOBİ'lerin öneminin benimsenmesiyle birlikte dünyanın birçok ülkesinde küçük ve orta ölçekli işletmelerin korunması ve geliştirilmesi için bu kesimin gereksinimi olan finansal ve teknolojik destekler sağlanmaya başlanmıştır. Ülkemizde son dönemde bir dizi program çeşitliliğiyle KOBİ'lere değişik proje destekleri sunan KOSGEB başta olmak üzere birçok kurum ve kuruluş (örneğin; İGEME, TTGV, Kalkınma Ajansları), teknik ve mali desteklerle Türk sanayinin daha girişimci, daha verimli, daha etkin ve rekabetçi işletmeler haline getirmeye çabalamaktadır.

Özellikle KOBİ'lerin bu tür destekleri alırken ihtiyaç duydukları uzmanları ve danışmanları bulmakta zorlandığını ve bu kişilerin istihdamında süreklilik konusunda sıkıntılar yaşadığını biliyoruz. İşte buna bir çözüm olarak, Uluslararası İşbirliği Alman Sanayi Vakfı (The Foundation of German Industry for International Cooperation) tarafından 1983 yılından beri emekli uzmanlar yardımıyla dünyanın çeşitli ülkelerindeki özel ve resmi kurum ve kuruluşlara proje bazında destek verilmektedir. Bu uzmanlar mesleki deneyimlerini ve bilgi birikimlerini "Made in Germany" know-how'u altında dünyanın herhangi bir yerindeki bir işletmeye ya da kuruma aktarmaktadır. 

Kar amacı gütmeyen bir sivil toplum kurumu niteliğindeki SES (Senior Experten Service), Alman Sanayi ve Ticaret Odaları Birliği (DIHK), Alman Endüstri Birliği (BDI), Alman İşverenler Birliği (BDA), Alman Zanaat Merkez Birliği (ZDH) tarafından desteklenmektedir. Almanya'daki birçok resmi ve özel kurumdan finansman desteği alarak projeler gerçekleştiren SES (www.ses-bonn.de), özellikle Almanya dışındaki ülkelerdeki KOBİ'lerin yanı sıra her seviyeden eğitim kurumlarına, üniversitelere, resmi kuruluşlara, OSB'lere, ticaret ve sanayi odalarına, sivil toplum kuruluşlarına vb. bu hizmetleri karşılıksız olarak sunmaktadır.

Kar amacı gütmeyen SES bünyesinde 10 bine yakın emekli kıdemli uzman, 50 değişik sektörde hizmet vererek, Almanya içinde ve dışında gönüllü olarak görev almaktadır. Bugüne kadar 160 ülkede 25 binden fazla projeye destek veren SES'in bu hizmeti Türkiye'deki KOBİ'ler için de önemli bir fırsat olarak görülmeli ve bu hizmetlerden yararlanmanın ülke ekonomisine önemli katma değer sağlayacağı düşünülmelidir.

Proje uygulamalarında, herhangi bir işletme ya da kurumun ihtiyaç duyduğu özel bir problemin tanımlanması, kuruluşun kendi olanakları ve mevcut insan kaynaklarıyla üstesinden gelemediği uzmanlık gerektiren konularda çözüm arayışı içinde olması temel alınmaktadır. Çözümlenmesi istenen sorunun kendine özgü uzmanlık gerektiren uygun bir uzman kişi tarafından incelenmesi ve şirket çalışanlarıyla birlikte bir ekip olarak proje bazında ele alınarak çözümlenmesini esas alan bu çalışma, projenin türüne göre üç haftadan üç aya kadar sürmektedir. 

Ele alınan projeler; teknik, ticari ya da organizasyonel bir problemin uzman desteğiyle çözülmesi, çalışanların iş becerilerinin ve yetkinliklerinin arttırılması, yeniden yapılanma ve değişim yönetimi desteği, uluslararası standartları uygulama, kalite veya süreç iyileştirme çalışmaları, pazarlama metotları, stratejik planlama, iş planı hazırlama ve daha birçok konuda olabilmektedir. Tarımdan hayvancılığa, otomotivden gıdaya, sağlıktan taşımacılığa kadar elliden fazla sektörde geniş bir uzman profiline sahip bulunan SES organizasyonu benzeri yapılar diğer Avrupa Birliği ülkelerinde de bulunmaktadır. Konfederasyon niteliğindeki CESES (Confederation of European Senior Expert Services) bünyesinde hali hazırda 20 ülkeden SES benzeri kuruluş yer almaktadır.

Ekonomik kalkınmanın itici gücü olarak değerlendirilen ve ülkelerin gelişme stratejilerinin önemli bir parçasını oluşturan KOBİ'lerin en çok iticari ilişki içinde bulunduğumuz ve 60 binden fazla Türk işletme sahibinin bulunduğu Almanya ile bu tür bir know-how transferini kullanmasının Türk-Alman ilişkilerinde önemli gelişmeler sağlayacağı gibi AB ülkeleriyle olan ticaretimizi de olumlu yönde geliştireceği göz ardı edilmemelidir.