Maden Kanunu'nda değişiklik teklifinin 8 maddesi kabul edildi

TBMM Genel Kurulunda görüşülen Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve KHK'larda Değişiklik Yapan Kanun Teklifi'nin 8 maddesi daha kabul edildi.

Kabul edilen maddelere göre; maden ruhsat sahibi veya vekilinin, mahallinde yapılan tetkik ve incelemelere katılmaması, herhangi bir nedenle tetkik ve incelemeleri engellemesi halinde 31 bin lira, bunların tekrarında ise iki katı tutarında idari para cezası uygulanacak. Mahallinde tetkik ve inceleme gerçekleştirilinceye kadar üretim faaliyetleri durdurulacak.

Sevk fişi olmaksızın maden sevk edildiğinin mülki idare amirlikleri, il özel idarelerinin yanı sıra yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıkları veya ilgili kamu kurum, kuruluşu tarafından tespiti halinde sevk edilen madene el konulacak.

Ödenmesi gereken devlet hakkına ilaveten sevk fişi olmaksızın sevk edilen miktar için madenin ocak başı satış bedelinin 5 katı tutarında idari para cezası verilecek. Bu hükmün ihlalinde idari para cezası 10 katı olarak uygulanacak.

Ruhsatı olmadan veya başkasına ait ruhsat alanı içerisinde üretim yapıldığının tespiti halinde faaliyetler durdurularak üretilen madene mülki idare tarafından el konulacak. Bu fiili işleyenlere kesilen tüm madenin ocak başı satış bedelinin iki katı tutarındaki idari para cezası, 5 katına çıkarılacak.

Ham madde üretim izni olmadan veya Maden İşleri Genel Müdürlüğüne bildirilen yüklenici dışında gerçek veya tüzel kişiler tarafından üretim yapıldığının tespitinde de faaliyetler durdurulacak, üretilen ham maddeye mülki idare el koyacak. El konulan madenler, mülki idare amirliklerince satılarak bedeli büyükşehir belediyesi olan illerde yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığı, diğer illerde il özel idaresi hesabına aktarılacak. 

Birinci grup (a) bendi maden ruhsatları hariç diğer grup madenlerin ruhsat bedelleri, Genel Müdürlüğün belirlediği bankada açılacak hesaba aktarılacak. İşletme ruhsat bedellerinin yüzde 50'si genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere, ilgili muhasebe birimince Hazine hebasına 15 gün içinde aktarılacak.  Birinci grup (a) bendi madenlerin ruhsat bedelleri ise büyükşehirlerde yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığı idaresine, diğer illerde il özel idaresi hebasına yatırılacak.

Ruhsat bedelinin her yıl ocak ayının sonuna kadar tamamının yatırılmaması halinde, yatırılmayan kısmının 2 katı ruhsat bedeli olarak her yıl haziranın son gününe kadar yatırılacak, aksi halde ruhsat iptal edilecek.

Teklifle devlet hakkı yeniden düzenleniyor. II. Grup (b) bendi madenlerde doğal taşın özelliklerine ve bulunduğu bölgeye göre ocakta oluşan piyasa satış fiyatı üzerinden yüzde 4 oranında alınan devlet hakkı, yüzde 4,5'e çıkarılıyor. IV. Grup madenlerden; altın, gümüş, platin, bakır, kurşun, çinko, krom, alüminyum ve uranyum oksit madenlerinden belirtilen oranlarda, uranyum oksit dışındaki radyoaktif mineraller ve diğer radyoaktif maddelerden yüzde 8 oranında devlet hakkı alınmaya devam edilecek. Diğerlerinden yüzde 2 oranındaki devlet hakkı ise yüzde 3 olarak artırılacak.

Üretilen madenin ham madde olarak kullanılması veya satılması halinde, aynı pazar ortamında madenin işletmelerdeki tüvenan olarak ocak başı satışında uygulanan fiyat, ocak başı satış fiyatı olacak.

Madenlerden alınan devlet hakkına esas olan emsal ocak başı satış fiyatı, bölgeler de dikkate alınarak her madene ait ayrı ayrı ve uygulandığı yıl için belirlenerek Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından ilan edilecek. Ruhsat sahipleri tarafından devlet haklarının beyanında kullanılan ocak başı satış fiyatı, Genel Müdürlük tarafından ilan edilen ocak başı satış fiyatından daha düşük olamayacak.

Ruhsat sahibi tarafından beyan edilen ocak başı satış fiyatı Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından denetlenecek ve eksik beyanlar tamamlattırılacak. İşletme izni olan maden ruhsatlarından her yıl en az ruhsat bedeli kadar devlet hakkı alınacak. Kaynak tuzlaları, lületaşı ve oltu taşı için düzenlenen ruhsatlardan alınacak devlet hakkında bu şart aranmayacak.

Bu yerlerin devlet ormanlarına rastlaması ve Tarım ve Orman Bakanlığınca verilen iznin 5 hektarı geçmemesi halinde, bu alanda ağaçlandırma bedeli dışında bedel alınmayacak. Sahanın rehabilite edilerek tesliminden sonra talep halinde teslim edilen saha kadar aynı şartlarda izin verilecek. 

Altın, gümüş ve platin hariç bakır, kurşun, çinko, demir, krom, civa, kalay, kobalt, nikel, alüminyum grubundaki madenlerin yurt içindeki entegre tesislerde metal hale getirilmesi durumunda devlet hakkının yüzde 75'i alınmayacak.

Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama kodu

Ruhsat sahibi, arama ve işletme ruhsatı süresince Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Koduna göre hazırlanan teknik raporlar ile kaynak veya rezerv olarak bildirdiği madenlerin bulucusu sayılacak. Bu hakkı talep eden ruhsat sahibine buluculuk belgesi verilecek.

Buluculuk hakkı hesabında kullanılacak ocak başı satış fiyatı, Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından her yıl belirlenerek ilan edilen ve devlet hakkı ödemelerinde esas alınan ocak başı satış fiyatından daha düşük olamayacak.

Üçüncü kişiler, ihalelik sahalara ilişkin Maden İşleri Genel Müdürlüğü veya ruhsat sahibi ile yaptıkları sözleşmeler kapsamında ruhsat sahasındaki görünür rezervi tespit etmeye ve geliştirmeye yönelik yaptıkları faaliyetler sonucunda, tespit ettikleri veya geliştirdikleri görünür rezervde pay sahibi olabilecekler. Görünür rezervi geliştirme hakkına yönelik yapılan sözleşmeler Genel Müdürlüğe başvurulması halinde bilgi amaçlı maden siciline şerh edilecek.

Süre uzatım başvurusu

Ruhsatlar, sahibinin ruhsat bedellerini ödeyerek müracaatta bulunması ve birleştirmeye konu tüm ruhsatlarının işletme izinli olması şartıyla, düzenlenme tarihi daha eski olan ruhsatta birleştirilebilecek. Diğer ruhsatlar hangi aşamada olursa olsun birleştirilemeyecek ancak kamu kurum ve kuruluşlarının ruhsatları hangi aşamada olursa olsun birleştirilebilecek.

İşletme ruhsatı taleplerinde 1. Grup (b) bendi ve 2. Grup (a) ve (c) bendi madenleri için ihale bedelinin yatırılmasından itibaren 2 ay içinde, diğer maden grupları için arama ruhsat süresi sonuna kadar, ruhsat süresi uzatım taleplerinde ise ruhsat süresinin bitiminden en geç 6 ay öncesine kadar, vadesi geçmiş borcunun bulunmaması şartı getirilecek. İşletme ruhsat taban bedeli ve işletme ruhsat bedeli yatırılması zorunlu olacak.

Yetkilendirilmiş tüzel kişilerce maden mühendisinin sorumluluğunda hazırlanan işletme projesinin, işletme projesinin uygulanabilmesi için gerekli olan mali yeterliliğine ilişkin belgelerin aktif edilmiş tebligata esas kayıtlı elektronik posta adresinin veya kurumsal elektronik tebligat sistemi adresinin, Genel Müdürlüğe sunulması gerekecek. Bu bilgi ve belgelerin eksikliği halinde talep reddedilecek. Bu eksikliklerin bulunması durumunda süre verilmeyecek ancak işletme ruhsatı taleplerinde işletme projesinde tespit edilecek teknik eksikliklerin giderilmesi için yapılacak bildirimden itibaren 3 ay içinde tamamlanacak.

Eksikliklerini verilen sürede tamamlamayanlara 31 bin 54 lira idari para cezası uygulanacak.

Elektrik faturalarına tepki

Bu arada teklifin görüşmelerinde söz alan CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal, kürsüye yanan bir ampülle geldi. Tanal, "özelleştirilen elektrik şirketlerinin halkı soyduğunu, gidilmeyen yerlerle ilgili hayali faturalar kesildiğini, aynı kişinin 5 dakikada 50 fatura kestiğini" savundu.

Bu soygunun iş yerleri, şehir merkezleri, eğitim oranı yüksek yerlerde olmadığını ifade eden Tanal, "Neden kırsal kesimde oluyor? Çünkü ağzı var, dilleri yok, hak arama yolunu bilmiyorlar. Kesilen faturalar, Siverek, Hilvan, Viranşehir'den. Bu faturayı kesen kişi aynı, uçakla gitse uçakla gidemez, görünmez insan, nasıl kesiyor?" diye sordu.

CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel de konuşma yapmak üzere, üç baretle kürsüye çıktı.

Özel, Soma faciasından önce 29 Nisan 2014'te "Soma'nın maden ocakları Türkiye'nin en güvenli madenleridir" denilerek, araştırma komisyonu kurulmasına ret oyu verildiğinde Genel Kurula sarı baretle geldiğini belirtti.

Bu konuşmasından 14 gün sonra kırmızı baret getirdiğini, bunun iş güvenliği uzmanlarının taktığı baret olduğunu anlatan Özel, beyaz bareti göstererek, "Bu da 'bir gün Soma'nın madenleri güvenilir olursa bu beyaz baretle çıkacağım' dedim. 'Madencilere verilen sözler tutuldu, madenler güvenlidir, evlatlarımızı güvenle gönderebiliriz.' dediğimiz gün değil." dedi.

Somadaki maden kazasından sonra kurulan araştırma komisyonunda 4 partinin emeği olduğunu kaydeden Özel, 50 sayfalık çözüm önerilerinin hayata geçirilmesini istedi.

Teklifin 18. maddesinin kabulünün ardından verilen aradan sonra komisyonun yerini almaması üzerine TBMM Başkanvekili Mustafa Şentop, birleşimi yarın saat 14.00'te toplanmak üzere kapattı.